Wat er mis is met de reguliere hulpverlening
De reguliere hulpverlening is door de structuur van financiën gebonden aan het systeem van ‘Diagnose Behandeling Combinatie’. De DBC-structuur gaat ervan uit dat bepaalde symptomen nauwkeurig tot een diagnose leiden en dat de bijbehorende behandeling daar dé oplossing voor is. Geen diagnose betekent geen financiering. Of de diagnose juist is en of de aangewezen behandeling ook de hulp is waar je op zit te wachten, valt nog te bezien.
Wat betekent dit voor de cliënt?
Als cliënt krijg je bij wijze van intake een serie vragenlijsten, die tot een diagnose en behandeling leidt waar je zelf verder geen invloed op hebt. Maar bij seksueel misbruik gaat het nou juist om dat je de regie over je eigen leven terug neemt. Dan kun je nog zo’n goede therapie krijgen, maar dan werkt het niet, of niet optimaal, juist vanwege het feit dat je als cliënt het zelf niet mag bepalen. De juiste hulpverlening geeft jou als cliënt de regie over je eigen proces.
Zelfredzaamheid bij seksueel misbruik
De eerste stap naar helen van seksueel misbruik is wat mij betreft: ‘zelf het roer weer in handen krijgen.’ Je bent zelf eigenaar van het probleem én de oplossing. Wanneer je geen invloed hebt op de keuze van behandeling, wordt je willoos ‘slachtoffer’ van de hulpverlening. Overigens, tegen de achtergrond van seksueel misbruik is dit vaak ook wat de overlever aan de hulpverlening vraagt: ‘Red mij.‘ Maar als je gered wordt, leer je niet om jezelf te redden. Uiteindelijk ben je dan verder van huis.
Machteloosheid in de hulpverlening
De veerkracht die zo belangrijk is bij het verwerken van seksueel misbruik, wordt ondermijnd door het DBC systeem. De machteloosheid van de hulpvrager wordt versterkt. Zelfs al levert de therapie dan soms een verlichting van de klachten op, (meetbaar, evidence based) het laat de dieper liggende problemen onaangeroerd. Het probleem met de reguliere hulpverlening is inherent aan het systeem waar zij inzitten. Geen wonder dat cliënten hun heil elders zoeken (en vinden).
Waarom de reguliere hulpverlening faalt
Het falen van de reguliere hulpverlening zit volgens mij dus niet in de kwaliteit van de aangeboden therapieën, niet in de kwaliteit van de therapeuten, dat is allemaal wellicht best in orde. Het falen zit in het systeem ingebakken, de DBC-structuur waarbinnen zij functioneren, ontkracht de klanten en maakt ook de therapeut machteloos. Veel van de zogenaamde ‘alternatieve’ therapeuten zijn mensen die uit het reguliere circuit gestapt zijn, juist omdat ze door de knellende protocollen hun werk niet meer goed konden doen. Zelfs wanneer je de ‘juiste’ hulpverlening biedt, zonder daarbij de cliënt te betrekken, gaat het niet werken.
Integratie van ‘alternatieven’ in de reguliere hulpverlening? Liever niet!
In het boekje ‘Het verschil maken’, van Slachtofferhulp Nederland wordt benadrukt dat veel slachtoffers aangeven, dat zij beter geholpen zijn door de hulpverlening uit het alternatieve circuit. Terecht spoort het boekje aan tot meer onderzoek in die richting. De auteur verwacht dat de werkzame elementen uit die disciplines, geïntegreerd kunnen worden in de reguliere hulpverlening. Ik verwacht dat dat niet zal lukken, het probleem zit niet in de therapievorm, maar in het systeem.
Volwaardige therapieën in het alternatieve circuit
Het integreren van werkvormen uit diverse therapieën in de reguliere hulpverlening is een onderschatting van de hoeveelheid kennis en kunde die zich in het alternatieve circuit bevindt. De realiteit is dat veel van deze therapievormen een jarenlange studie vragen, die veel dieper gaat dan het ‘even’ aanleren van een nieuwe werkvorm. De keuze voor een bepaalde therapievorm heeft te maken met mensbeeld, visie en overtuigingen. Bepaald niets iets wat je er ‘even’ bij doet. Wat natuurlijk niet zegt dat we niet van elkaar kunnen leren.
De juiste hulpverlening is passende hulpverlening
Wat ontbreekt is een overzicht van wat er allemaal wel en niet werkt bij seksueel misbruik. Voor de cliënt is het niet meer te overzien. Er zijn nog steeds weinig mensen die zich specialiseren op het gebied van seksueel misbruik en nog minder die zich daar dan ook mee profileren. Mijn intentie is om te laten zien wat er allemaal al wél is. Welke vormen van hulpverlening er zijn en wát die doen. Zodat de klant uit dit brede aanbod van werkvormen de hulpverlening kan kiezen die voor die klant op dat moment passend is.
Hulpverlening na seksueel misbruik
Voor dat doel heb ik, samen met Agnes van der Graaf, het netwerk ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’ in het leven geroepen. Inmiddels staan er kleine 50 hulpverleners op en een schat aan informatie over hoe diverse werkvormen in hun werk gaan. We zoeken altijd nieuwe hulpverleners die zich willen aansluiten …
