De rol van de moeder
De meeste mensen die in huiselijke kring misbruikt zijn, hebben vragen over hoe het kan dat hun moeder (of vader, maar statistisch vaker de moeder) er niets van leek te weten. In hun beleving hebben ze toch zoveel signalen laten zien. Het kán toch niet anders dan dat hun moeder dat gezien moet hebben? Hoe zit dat? En (hoe) kun je op latere leeftijd de relatie met je moeder helen?
Wegkijken
‘There are none so blind as those who will not see’
– John Heywood 1546
Wegkijken is als afweermechanisme al zo oud als de mensheid. Het is een manier om een oncomfortabele werkelijkheid niet onder ogen te hoeven zien. Om niet te hoeven weten wat je stiekem, eigenlijk, in het diepst van je hart al weet. Wegkijken gebeurt als zelfbescherming. Want als je niet meer wegkijkt, dan moet je iets. Het zien, dwingt je verantwoordelijkheid nemen voor wat er gebeurt. Zolang je dat kunt vermijden zullen veel mensen dat doen.
Waarom willen ze het niet zien?
Maar wat is nou de reden dat mensen niet voldoende nieuwsgierig zijn naar wat hun kind overkomt? Dat heeft te maken met angst en verantwoordelijkheid. De angst voor de gevolgen van het weten. De angst om een antwoord te moeten geven op wat er speelt. Angst om de ver-antwoord-elijkheid te dragen. Tenslotte is het nogal wat, om werkelijk in je bewustzijn toe te laten dat iemand die jij vertrouwt op een afschuwelijke manier misbruik maakt van dat vertrouwen en van jouw kind.
Onbekendheid
Onbekendheid speelt een rol. Wanneer mensen niet weten dat iets bestaat, zijn ze ook minder in staat te herkennen dat het er is. Dan zit het niet in je bewustzijn. Dat is waarom het zo belangrijk is dat er gepraat wordt over seksueel misbruik. Dat er duidelijk gemaakt wordt dat het juist vaak gepleegd wordt door mensen van wie je het niet verwacht. Dat het bij jou in huis of in de straat kan gebeuren.
Onbegrip
Mensen kunnen soms niet begrijpen dat dit werkelijk gebeurt. Het is nog nooit in hen opgekomen om naar kinderen te kijken met lust in hun ogen. Ze zouden zichzelf eerder met een molensteen om de nek in zee werpen, dan dat ze zich zouden vergrijpen aan een kind. Ze kunnen zich niet voorstellen dat dit niet voor iedereen zou gelden. Zoveel kwaad, dat kan toch niet?
Onmacht
Wanneer de niet misbruikende ouder (vaak de moeder, maar niet altijd) zich realiseert dat er sprake is van seksueel misbruik, is het de onmacht die mensen stil houdt. ‘Kan ik daar wat aan doen’? De misbruiker heeft overwicht of overmacht, fysiek of mentaal, over zijn omgeving. Soms is de niet misbruikende ouder zelf ook slachtoffer, van seksueel, fysiek of psychologisch geweld, waardoor zij zich extra onmachtig voelen.
Helen van de relatie met je moeder
Om de relatie met je moeder te kunnen helen, is het van belang dat je eerst zelf geheeld bent. Je kunt dan vanuit een positie van gelijkwaardigheid met elkaar praten. Ben je nog niet geheeld, dan zoek je in zo’n gesprek vaak erkenning bij je moeder, iets wat zij mogelijk niet kan bieden. Het risico is dat je jezelf opnieuw bezeert en dat je daarna juist nog meer moeite hebt in het contact met je moeder. Wanneer je je moeder niet meer nodig hebt, kun je als volwassene met haar in gesprek. Als je dat wilt, want het is niet verplicht.
Verdiep je in je moeder
Wanneer je in staat bent om als een volwassen mens, geheeld van het verleden, je te verdiepen in wie je moeder is en was, dan komt er mogelijk een moment dat je haar kunt vergeven voor haar rol. Dat vraagt van je dat je in het leven van je moeder verdiept. Hoe was haar jeugd? Met welke normen en waarden groeide zij op? Hoe ging ze om met jouw dader? Hoe ging de dader om met haar? Stel jezelf en haar vragen over haar leven.
Het gaat niet om excuses
In je zoektocht naar wie je moeder is, gaat het er niet om haar te excuseren. Er is gebeurd wat er is gebeurd. Zij heeft je niet voldoende beschermd. Wat het wel kan opleveren, is dat je meer gaat begrijpen van wat heeft gemaakt dat je moeder niet adequaat gehandeld heeft. Wederzijds begrip kan het begin zijn van een nieuwe relatie met je moeder. Een relatie gebaseerd op gelijkwaardig contact.
Relatie met je moeder? Of niet?
Wanneer je je hebt verdiept in wie je moeder was, het leven dat zij leefde, terwijl ze jou in de steek liet, wordt het mogelijk om te begrijpen en te vergeven. Zonder het te vergeten, zonder er excuses voor te maken of het te vergoeilijken. Als twee volwassenen van wie de waarheid er mag zijn. Zelfs als je moeder geen erkenning biedt, kun je er voor kiezen om met haar in relatie te blijven. Je hebt, omdat je geheeld bent, immers geen erkenning van haar nodig. Je bent vrij om te kiezen of je wel of niet met haar verder wilt.
Wat als er wél erkenning komt?
Sommige ouders kunnen, wanneer ze niet meer om de waarheid heen kunnen, wél erkenning bieden. Dat zorgt ervoor dat je vanuit een heel andere manier weer contact met je moeder kunt hebben. Je kunt dan een deel van je rol als kind weer op je nemen en zij kan haar moederrol oppakken. Dit is niet meer nodig (immers je bent geheeld) maar het kan heerlijk zijn om alsnog op je moeder te kunnen leunen als haar volwassen dochter.
Mijn moeder leeft niet meer en 1 van de laatste keren dat ze nog redelijk gezond was voor ze overleed aan ALS hadden we ruzie omdat mijn vader zo door mij geobsedeerd was. Ik hen haar ziekteproces en overlijden niet kunnen verwerken omdat mijn vader toen weer achter me aan zat