Het bloemetje van de brandnetel

‘Out of this nettle, danger, we pluck this flower, safety’ – William Shakespeare

Ik zie mezelf als kind, huppelend over een bospaadje. Opeens staat er midden op het pad een brandnetel. Helemaal alleen, alsof alle andere planten ontzag voor haar hebben en niet bij haar in de buurt durven te groeien. Ze intrigeert me met haar mooie kleine witte bloemetjes. Eentje trekt in het bijzonder mijn aandacht. Het lijkt me te roepen: “Pluk me dan, het is veilig, ik prik niet”. Maar ik durf niet, de brandharen eromheen zijn te bedreigend voor me. Aarzelend vervolg ik mijn weg terwijl dat ene bloemetje door mijn hoofd blijft spoken. Had ik het maar geplukt, had ik me maar niet laten leiden door mijn angst.

Een veilig gevoel

Het aangaan van een trauma door middel van therapie vergt heel veel moed. Je stelt je kwetsbaar op en gaat alle gevoelens aan die je al die jaren hebt vermeden. Belangrijk is dat je in al het gevaar dat een trauma aangaan met zich meebrengt (de brandnetel) een stukje veiligheid (haar bloem) kan vinden om de therapie een kans te kunnen geven. Dat veilige gevoel houdt voor mij in dat ik mijn therapeut kan vertrouwen, dat ik niet constant bang hoef te zijn om gekwetst te worden, dat er niet geoordeeld wordt, dat alles op mijn eigen tempo mag, dat er begripvol wordt gereageerd en dat er echt naar me wordt geluisterd.

Het ontbreken van veiligheid

Zelfs als de hierboven genoemde dingen aanwezig zijn hoeft dat niet meteen te betekenen dat je je veilig genoeg voelt om je trauma aan te gaan, wat verschillende redenen kan hebben:

• Je hebt te maken met een brandnetel die nog niet in bloei staat (je bent nog niet klaar om je trauma aan te gaan)
• Je zoekt op de verkeerde plek in de brandnetel (je hebt geen klik met je therapeut)
• Je durft de bloem niet te plukken omdat je nog te bang bent om je te prikken (je durft het risico nog niet te nemen om je veilig te voelen)

Op die laatste wil ik dieper ingaan, omdat die voor mij erg actueel is en mogelijk ook voor anderen. De angst om je te prikken aan de brandnetel is waarschijnlijk niet voor niets aanwezig. Misschien heb je je al vaak geprikt of misschien ontbreekt er een stuk basisvertrouwen.

Te vaak geprikt?

Ik heb me tijdens mijn weg door therapieland bijvoorbeeld vaak geprikt aan de brandnetel terwijl ik op zoek was naar haar bloem. Zo had ik ooit een diëtiste die haar beroepsgeheim niet belangrijk vond en een psychiater die liever tegen me schreeuwde dan dat hij naar me luisterde. Deze gebeurtenissen verbleken echter bij een van mijn andere ervaringen in de hulpverlening.

Vertrouwen beschaamd, eerste graads brandwonden

“Via via kwam ik terecht bij een wat oudere therapeute. In het begin voelde het goed: ik voelde me veilig en ik heb nog nooit iemand vertrouwd zoals ik haar vertrouwde. Vanaf het moment dat ik dat uitsprak, is ze datzelfde vertrouwen juist als excuus gaan gebruiken om het te schenden. Ze behandelde me als haar eigen dochter, maar na een tijdje sloeg ze om van de warme, zorgzame moeder naar de kritische, dwingende moeder. Ik negeerde de waarschuwingssignalen die ik wel opving: ik wilde ze niet zien. Ik was in een takje van de brandnetel, bij mijn therapeute, op zoek naar een bloem die daar helemaal niet zat. Wanhopig om de bloem toch te vinden bleef ik op die plek zoeken terwijl mijn handen roder en pijnlijker werden. Hierna durfde ik een lange tijd niet eens meer aan de bloem te denken, ik was te bang om me weer te prikken aan de brandharen eromheen.”

Wat een therapeut kan doen

Wat een therapeut in mijn ogen kan doen om dat veilige gevoel bij een cliënt te creëren is vooral geduld hebben en het gesprek blijven aangaan over vertrouwen en veiligheid als je merkt dat dat mogelijk een knelpunt is. Dat is althans wat ik fijn zou vinden en ik merk dat er vaak vanuit wordt gegaan dat vertrouwen en veiligheid vanzelfsprekend zijn, wat het bij mij in ieder geval niet is.

Wat je zelf kunt doen

Alhoewel er een deel bij de therapeut ligt, heb je als cliënt ook veel in de hand. Het is belangrijk om zelf het initiatief te nemen om te blijven praten over wat er speelt op dat gebied. Als een therapeut weet wat er aan de hand is kan diegene je daar mogelijk mee helpen. Ook is het goed om te beseffen dat als je bang blijft om je te prikken aan de brandnetel je nooit de bloem zult plukken. Je moet dus soms een beetje risico nemen voordat je je echt veilig kunt gaan voelen bij een therapeut. Dat kan ontzettend eng zijn, maar het uiteindelijk wel waard.

Toch de bloem geplukt!

Ik zie mezelf als kind, een paar jaar later, huppelend over datzelfde bospaadje. Tot mijn verbazing staat de brandnetel er nog, nog even ontzagwekkend als een paar jaar geleden. Weer lijkt een van de bloemetjes me te roepen: “Het komt goed, pluk me maar, ik ben het waard”. Dit keer steek ik wel mijn hand uit, voorzichtig en behoedzaam. Voor ik het weet sta ik met het bloemetje in mijn hand. Trots huppel ik verder, omdat ik het stukje veiligheid tussen al het gevaar heb durven plukken.

Deel op Facebook

Tweet