Seksueel misbruik en automutilatie
Seksueel misbruik plaatst een kind in een positie van machteloosheid. Je kunt je niet verweren, omdat de volwassene (of het oudere kind) de macht heeft en jou onderdrukt. De dader heeft er groot belang bij dat jij niet gaat praten. Dat je je onderwerpt en overgeeft. Dat kan op allerlei manieren, van grof geweld tot verfijnde manipulatie, van dreigementen tot het medeplichtig maken.
Je autonomie heroveren
Automutilatie kan een (wanhopige) manier zijn om iets van je autonomie te heroveren. Dit is iets waar jij controle over hebt. Soms is het een signaal naar buiten toe. Als je op zichtbare plekken snijdt, hoop je misschien dat iemand het opmerkt en dat je hulp krijgt. Soms is het jouw geheim, een wereld waar niemand bij mag. Een plek waar alleen jij van weet en ervaar je daar een soort controle en veiligheid.
Automutilatie heeft een doel
In de hulpverlening gaat men er vaak van uit dat het stoppen van de automutilatie de eerste stap is. Hiermee gaat men voorbij aan het feit dat het gedrag een doel heeft! Het is een symptoom, geen op zichzelf staande stoornis. Het is een poging om iets op te lossen, hoe onhandig en schadelijk ook. Je kunt ook op een andere manier met automutileren om gaan. Door te kijken welk doel het gedrag dient en daar andere oplossingen voor te zoeken.
Onderzoek wat het doel van de automutilatie is
Wanneer je het doel van het automutileren (bij jou, want het betekent niet voor iedereen hetzelfde) kunt achterhalen, kun je gericht kijken naar andere manieren om hetzelfde te bereiken. Manieren die niet (of minder) schadelijk zijn voor de gezondheid. Zo kun je op een minder ingrijpende manier van het automutileren af komen.
Mogelijke doelen van automutileren
Ik noem hieronder een aantal mogelijke doelen van automutileren en doe suggesties voor vervangende handelingen/mogelijkheden om de spanning op te lossen.
Gaat het om bestraffen?
Bij straf hoort pijn. Je kunt jezelf te pijnigen op manieren die geen schade doen aan je lijf, zoals je handen in een bak met ijsblokjes steken. Doe dat lang genoeg en als je ze eruit haalt, zullen ze nog een poos flink pijn doen.
Gaat het om voelen dat je leeft?
Sport kan een uitkomst bieden, heel hard lopen of fietsen bijvoorbeeld (pas op: extreem veel sporten kan juist weer een risico opleveren). Extreme sporten waarbij veel adrenaline vrijkomt kan je een gevoel geven dat je leeft en kan automutilatie vervangen.
Vlucht je voor gedachten, herbelevingen en paniek?
Ademhalingsoefeningen kunnen je daar bij helpen, mindfulness of andere aandachtsoefeningen. Je kunt ook kijken of afleiding soelaas biedt. Zit je in een herbeleving of dreig je daar naar toe te gaan? Neem heel bewust je omgeving waar. Welke kleur heeft je stoel? Hoe groot is het patroon op je kleding? Tellen kan ook helpen.
Ben je gedissocieerd?
Ben je letterlijk uit je lijf? Ga heel bewust voelen hoe je zit, elke zenuw elke spier. Of neem een huisdier/hulphond. Huisdieren zijn in wisselende mate gevoelig voor paniek en dissociatie en kunnen enorm helpen doordat ze oordeelvrij aanwezig zijn. Hulphonden zijn speciaal getraind (op maat) om dissociatie te herkennen en leren om jou weer terug te brengen.
Andere oplossingen ipv automutilatie geven je rust en ruimte
Door te experimenteren met andere oplossingen voor hetzelfde probleem, kom je uiteindelijk bij een manier die werkt voor jou. Een manier die de cyclus van zelfbeschadiging doorbreekt en die je de rust en ruimte geeft. Dat geeft je de tijd om te gaan werken aan het echte probleem.
Het probleem achter de automutilatie aanpakken
De automutilatie deed je ergens voor. Dat is het stuk wat je op te lossen hebt. Als je dat oplost verdwijnt uiteindelijk de noodzaak om jezelf te beschadigen. Het aanpakken van je verleden van seksueel misbruik kan je helpen om de regie over je eigen leven weer in handen te krijgen.
Hulp nodig?
Hulp nodig bij het verwerken van je verleden van seksueel misbruik? Kijk hier voor een goede hulpverlener.
Meer weten over de langetermijneffecten van seksueel misbruik? Erover lezen in heldere taal die er niet omheen draait? Bestel het boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij!’
Wat super dat je een toelichting geeft op automutilatie.
Mijn ervaring van automutilatie is dat cliënten het soms ook gebruiken om te willen voelen. Het geeft ze een ervaring en gevoel dat ze nog leven. Door de traumatische ervaring hebben ze vaak hun gevoelens diep weggestopt. Door de combinatie van bevriezing, dissociatie en gedeeltelijk verlamming zijn cliënten soms (gedeeltelijk) gevoelloos. De gevoelloosheid kan ook optreden wanneer er weer een onbewuste herinnering naar boven komt door een trigger. Iemand kan dan dissociëren en gevoelloosheid ervaren. Dit kan heel frustrerend zijn en de persoon depressief maken. Door automutilatie ervaart hij pijn en geeft dit het gevoel dat hij nog leeft.
Liever pijn voelen dan het idee hebben gevoelloos te zijn.
Wat een duidelijk verhaal. Zelf heb ik ook geautomutileerd en ik deed het om de psychische pijn te overstemmen met lichamelijke pijn.
Als je de reden/oorzaak niet eerst verwerkt, kun je ook niet stoppen met automutileren. De eerste keer dat ik mezelf pijn deed, wist ik niet waarom. Ik zei altijd maar dat ik m’n fiets schoongemaakt had of de poes had me gekrabbeld…. Maar naarmate ik ouder werd en de krasjes steeds dieper gingen, zodat ze eigenlijk gehecht moesten worden, besefte ik dat een heleboel factoren er de oorzaak van waren. Boosheid, onmacht, onbegrip, eenzaamheid, angst, straffen van mezelf. Deze gevoelens wilde ik niet voelen. Zodra één van deze gevoelens opkwam begon ik te automutileren. Bewust dus. Je hoort ook wel dat sommigen het onbewust doen.
Ookal is het op dit moment minder, ik automutileer nog steeds. De reden heb ik als eerste zin al vermeld. Mijn verleden is mijn heden; blijft me achtervolgen. En zolang dat zo blijft, is zelfbeschadiging mijn enige optie. Alle andere methoden, die in het stukje beschreven worden, werken bij mij niet. Ik moet bloed zien!
Goed stuk, ik heb ook aan automutilatie gedaan maar ben er zelf mee gestopt, op wilskracht.
Wat ik ben gaan doen is, iedere keer gaan douchen als ik aandrang voelde om te snijden en te visualiseren dat ik alle negatieve “slechte” emoties van me wegspoelde op die manier.
Overigens kwam het bij mij door onderdrukte woede {eigenlijk op de dader, situatie} maar die opgeslagen zat in mijn systeem en doordat ik dat niet kon uitten..sloeg de woede om in zelfhaat en een intens diep gevoel van waardeloos zijn en omdat niet te willen voelen ging ik mezelf snijden. Ook omdat ik door de pijn en het bloed weer in het “hier en nu” kwam.
Ik denk dat het belangrijk is bij automutilatie om te leren dat je niet meer machteloos bent en dat jij de enige bent die het ook kan veranderen. Vroeger kon dat niet..maar nu kan het wel.
Wat een mooie tip! Je zegt op wilskracht, maar je zet tegelijk ook een paar mooie werkvormen in. Douchen is iets dat je in je lichaam terugbrengt, water is sowieso een kracht die je bij je emoties brengt en dat gecombineerd met visualisatie: een krachtig mengsel dat jou goed heeft geholpen.
Ik ben het met je eens dat het er om draait dat je jouw eigen kracht terugneemt!
Mijn huisarts gaf aan dat hij boos was over jongeren die in het weekend gehecht moest worden na zelfverwonding zij zouden de ruimte innemen van “echte patiënten”. Ik heb toen maar weer mijn mond gehouden. Ik denk dat het goed is als hier in de studie geneeskunde meer aandacht aan wordt geschonken.