#MeToo en #ikluister

De slachtofferrol

Steeds als er een keer aandacht is voor seksueel misbruik in de media, komt er geheid een reactie die neerkomt op ‘Je moet niet zo in de slachtofferrol blijven hangen.’ Dat lijkt een gezond advies, immers niemand wil als klagerig overkomen en in een soort levenslange slachtofferpositie staan. Toch is dit advies niet zo gezond als het overkomt.

Timing is belangrijk

Het lastige aan dit advies is onder meer de timing. Op het moment dat mensen hun verhaal beginnen te vertellen, zoals nu bij #MeToo, wordt het een dooddoener. Het zegt: genoeg hierover! Eigenlijk vertelt het de spreker dat hij of zij niet gehoord is in het slachtofferschap, maar dat het een zeikerd is. Het is al zo lang geleden, houdt er maar over op.

Er zit een valse vooronderstelling in

In het advies zit een valse vooronderstelling, namelijk dat degene aan wie dit gericht is, in de slachtofferrol zit. Vastzit zelfs. Die vooronderstelling heeft bovendien de moeilijkheid dat het lastig is om je er tegen te verweren. ‘Ja maar, ik ben toch slachtoffer’ klinkt immers zwak en klagerig. Toch is erkenning van je slachtofferschap belangrijk, want daarmee krijg je erkenning voor wat je is aangedaan.

In de verdediging gedrukt

Zo plaatst de zin: ‘Je moet niet zo in de slachtofferrol blijven hangen’ mensen in de slachtofferrol. In plaats van gehoord worden, moeten ze verdedigen waarom ze er over praten. Ze worden in feite opnieuw tot slachtoffer gemaakt, maar nu van de traumatische afweerreactie van de ander: ontkenning, bagatellisering. In plaats van erkenning krijgen ze verwijten. In plaats van een luisterend oor wordt hen opnieuw het zwijgen opgelegd

#Metoo gaat niet alleen over seksueel misbruik

Ten diepste gaat de actie #MeToo niet over seksueel misbruik of intimidatie. Het gaat niet over wát er is gebeurd, maar over de reacties op wat er is gebeurd. Het gaat over dat mensen dit jarenlang in de eenzaamheid van de stilte hebben gedragen. Het gaat over dat het slachtoffer niet gehoord is in zijn of haar pijn. Het gaat over de wrede, onmenselijke stilte.

Genegeerd worden is erger dan misbruikt worden

Ik hoor het keer op keer in mijn praktijk. Ik ken het uit mijn eigen leven. Als jouw pijn er niet mag zijn, als jouw verhaal niet gehoord mag worden, dan kom je alleen te staan. De wereld draait door, maar jij maakt er geen deel meer van uit. Als jouw slachtofferschap er niet mag zijn, dan sta je alleen in een wereld die onveilig is.

De slachtoffers van ‘#metoo’

MeToo is een geslaagde actie. Het heeft wereldwijd zoveel reuring gegeven dat het nu hopelijk duidelijk is hoe wijdverspreid seksueel misbruik en seksuele intimidatie werkelijk is. Dat het doortrokken zit in onze hele samenleving. Maar als het vervolg van #MeToo is ‘houd er maar over op’ dan is het een geval van: ‘operatie geslaagd, patiënt overleden’.

Wat dan wel?

Er zijn een aantal dingen die moeten gebeuren in de naweeën van #MeToo. Luisteren is de eerste en meest belangrijke stap. Dat moet, omdat mensen klaar zijn om hun verhaal te vertellen. Daarbij past luisteren als eerste stap. Vandaar dat ik #ikluister ben gestart. Verder denk ik dat het passend is dat wij als maatschappij eens gaan kijken naar hoe het zover heeft kunnen komen. Onszelf en elkaar vragen gaan stellen. En dan luisteren naar het antwoord …

#ikluister

De oproep is nu eens niet aan de slachtoffers. Wij hebben laten weten dat we er zijn en dat we gehoord willen worden. Ik roep mensen die niet seksueel misbruikt zijn op om zich te laten horen. Laat weten dat je bereid bent om te luisteren. Bereid bent om er te zijn, na al die jaren. Je hoeft er niet eens goed in te zijn. Je hoeft alleen maar uit te reiken en de boodschap uit te zenden: ‘Ik ben bereid om te luisteren’. Zet op je sociale media profiel #ikluister. Of beter nog, vertel het in je kennissenkring. Laat merken dat je er bent.

Recensie ‘Mist’ van Harm Puite

Mist

Een man en zijn zoektocht naar betekenis. De jonge Harm groeit op in een landelijke omgeving in Friesland. Het weer en de sfeer van het platteland en een natuurlijk gevoel voor het mystieke maakt van elke dag een groot avontuur. Op een mistige namiddag wordt Harm door een man van zijn pad geplukt en seksueel misbruikt. De man bedreigt hem en gebiedt hem om de volgende dag weer langs te komen, want anders…

Ontwricht leven

De sfeer van ‘Mist’ is beklemmend. Het angstige kind groeit op tot een man op zoek naar de betekenis van zijn leven. Hij vindt de taal voor zijn ervaringen in Mexico. Een vreemd soort thuiskomen, waarin hij de ontwrichtte draden van zijn leven weer aan elkaar weet te knopen.

Mexicaanse cultuur

De Mexicaanse cultuur en de manier waarop deze de ziel ziet, staat centraal in het vervolg. De ziel wordt in het westen gezien als een ondeelbaar iets, terwijl de Mexicaanse ziel bestaat uit meerdere elementen. Op de Mexicaanse dag van de doden haalt Harm zijn ziel weer bij elkaar.  Door de pagina’s heen maak je kennis met een weinig gekend stukje van de Mexicaanse cultuur, een fascinerend inkijkje in hoe je ook naar de werkelijkheid kunt kijken en ermee kunt leven.

Pluspunten van het boek

  • Het verhaal leest als een spannend boek
  • De levenservaringen van Harm zullen voor veel mannelijke slachtoffers van seksueel misbruik herkenbaar zijn.
  • Het ‘op een heel andere manier kijken’ maakt dat je openingen vindt, aanknopingspunten om ook je eigen leven in een ander licht te zetten.

Minpunten van het boek

  • De Mexicaanse cultuur en de omschrijving hiervan zijn soms wat ingewikkeld. Als de cultuur je minder interesseert dan Harm zijn levensverhaal, wordt dat wat saai.
  • Er zitten een paar expliciete scene’s in die kunnen triggeren.

Het boek aanschaffen

Het boek kost € 22,50 exclusief verzendkosten. Verzending binnen twee werkdagen

Je kunt het boek hier bestellen 

Misbruikt van BNN/VARA: een kijkje achter de schermen

De docuserie ‘Misbruikt’ van BNN/VARA, Gastblog Lynelle

Inmiddels is het alweer een maand geleden dat mijn aflevering van de docuserie Misbruikt op tv is geweest. Toch kan en wil ik hier nog zoveel over vertellen. Er gebeurde natuurlijk veel meer omheen, dan uiteindelijk te zien was in de aflevering.

Doordat ik niet alles in één blog kan vertellen, verdeel ik het in drie blogs, waarin drie verschillende onderwerpen naar voren komen.

In deze eerste blog wil ik eigenlijk vooral vertellen hoe het in z’n werk ging achter de schermen en geef ik ook een inkijkje in mijn hoofd en gevoelens destijds van opnamen tot uitzending.

Het begin

Ik weet nog als de dag van gisteren dat ik werd gevraagd om mee te werken aan deze docuserie, toch was het alweer afgelopen Januari.

Ik kreeg een berichtje van één van de redacteurs die aan dit programma zou gaan werken. Het was toen zelfs nog een opzet, een idee. Er moest nog onderzocht worden of het haalbaar was om een documentaire serie over seksueel misbruik te maken. Dit wilden ze onderzoeken door onder andere met personen, zowel mannen als vrouwen, in contact te komen die seksueel misbruik hebben meegemaakt en daardoor een zo goed mogelijk beeld te kunnen verwerven rondom dit beladen onderwerp.

Ik doe mee!

Direct wist ik: dit wil ik doen! Doordat ik vind dat dit een bespreekbaar onderwerp moet zijn en dat lukt alleen door erover te praten.

Na het eerste gesprek op de locatie van het productiehuis van de docuserie werd er gevraagd of ik mee zou willen werken aan de daadwerkelijke opnamen voor deze docuserie. Ondanks dat ik meteen volmondig ‘ja’ zei, kreeg ik bedenktijd. Maar ook na deze bedenktijd wist ik dat ik dit nog steeds wilde.

Gesprek met psycholoog Margreet, van de docuserie

Vooraf aan de opnamen kreeg ik eerst een gesprek met Margreet. Zij is een gespecialiseerde psycholoog op het gebied van seksueel geweld.

In het gesprek met haar werd er gekeken naar hoe ver ik in mijn verwerkingsproces was en of ik in staat was om mijn verhaal openlijk te vertellen met alles wat er ook omheen zou komen kijken. Uiteindelijk bleek dit zo te zijn en mocht ik hierdoor dus enige tijd later ook echt beginnen aan de opnamen.

In de tijd van de opnamen heb ik nog een aantal keer contact gehad met Margreet. Ik mocht haar ten alle tijden contacten wanneer ik mijn ei kwijt wilde, niet lekker in mijn vel zat of een vraag had. Hier heb ik veel aan gehad. Ook doordat zij toch de opnamen van dichterbij meemaakte dan mijn ‘eigen’ psycholoog.

De opnamen

In de tijd naar de opnamen toe was ik erg zenuwachtig. Ik merkte dat ik veel meer lichamelijke klachten kreeg. Pijn in mijn schouders, rug, hoofd, buik. Al met al, spanning. De eerste opname vond ik heel erg spannend. Ineens een team mensen om je heen die je amper kent, waaraan jij je verhaal gaat delen, met een camera erbij.

Wat heel erg fijn was, was dat het team heel veel geduld had en warme mensen waren. Ik mocht zelf invullen wat ik wilde gaan doen en met wie ik in gesprek wilde gaan. Er werd regelmatig door het team gevraagd hoe ik mij voelde en of ik er nog steeds achter stond om te gaan doen wat op de planning stond. Uiteindelijk werden de opnamen zelf voor mijn gevoel iets gemakkelijker, ik wende aan het team, de camera en het microfoontje dat in m’n kleding zat.

Wel was ik sneller geprikkeld, heel moe en een stuk emotioneler. Gelukkig heb ik een onwijs lieve vriend, Nick, die er voor mij was. Hij heeft mij er echt doorheen gesleept en voor me klaar gestaan als geen ander.

Aan tafel bij Eva Jinek

Enige tijd na alle opnamen werd er gevraagd of ik mee wilde in de live-uitzending van Jinek. Ik was meteen enthousiast, maar desondanks was ik ‘niet normaal’ zenuwachtig de dag van de uitzending. De zo bekende kledingcrisis speelde een rol, met een emotionele uitbarsting tot gevolg van de zenuwen. Ik weet nog dat ik vroeg: ‘Is het echt live live?’ Ergens in de hoop dat er misschien nog stukjes geknipt konden worden. Maar het was dus echt live live, haha.

Zo bang als ik was om iets raars te zeggen, te gaan stotteren, van mijn stoel te vallen of mijn glas over de tafel te laten vallen, zo gaaf dat ik het achteraf vond. Na de uitzending had ik zóveel berichtjes gehad dat ik door de bomen het bos niet meer zag en die avond besloot om tot de volgende dag te wachten om weer eens verder te kijken. De berichtjes waren vooral heel positief, complimenten of mensen die hun verhaal kwijt wilden.

De uitzending van Misbruikt

Samen met Nick mocht ik een paar weken voor de uitzending op tv mijn aflevering bekijken. Ik had het gevoel dat ik wilde huilen en overgeven van de zenuwen. Toen ik eenmaal de aflevering had gezien viel het me alleszins mee. De aflevering was veel minder zwaar voor mezelf om naar te kijken dan ik had verwacht. Misschien wel doordat ik het zelf veel intenser heb beleefd dan uiteindelijk terug op beeld is te zien.

Ondanks dat ik de aflevering al had gezien ging ik op de avond van de uitzending toch nog een keer kijken. Doordat mijn vriend werken was, is een vriendin voor mij gekomen en hebben we samen gekeken. Ik merkte dat ik me wel enigszins oncomfortabel voelde hierbij en er zelf dus eigenlijk nog moeite mee had, dat iemand je verhaal zó expliciet meekijkt. Toch ben ik heel blij ermee dat ze er voor me was! Als ik alleen was geweest had ik het denk ik toch wel misschien veel zwaarder opgepakt.

Wordt vervolgd …