Vage herinneringen van seksueel misbruik

De vraag van Suzanne

Ik kreeg, na de dood van mijn moeder vorig jaar, ineens een “elektrische schok” (herinnering) door mijn hoofd over seksueel misbruik door mijn vader!? Ik ben zo geschrokken en walgde ervan. Ik heb geprobeerd het aan de kant te zetten. Ik heb therapie gehad, waarin ik de therapeut vertelde dat het een “vage herinnering” is. Ik voelde me totaal niet serieus genomen en ik kan mezelf niet serieus nemen. Mijn vader is dood, hem kan ik het niet meer vragen. Soms denk ik: ‘misschien verzin ik het maar’. Maar wie wil zoiets nou verzinnen? Hoe kan ik achterhalen of mijn vage herinnering klopt?

De vraag van Suzanne ‘Hoe kan ik achterhalen of mijn vage herinnering klopt’ wordt beantwoord in de vraag van Roos. Maar er zit nog een extra dimensie in deze vraag.

Is Suzanne’s herinnering vaag?

Suzanne wéét dat de herinnering haar vader betreft. Ze weet dat het om seksueel misbruik ging. Dat heeft ze in een flits, een elektrische schok, gezien of ervaren. De ‘vage herinnering’ zoals zij het noemt, is helemaal niet zo vaag. Een herinnering waarvan ze schrok en walgde, die ze liefst zo ver mogelijk weg stopt, maar die haar dwars blijft zitten. Ik zou dit een heldere herinnering noemen, waarmee ik nog niet beweer dat hij ook waar is. Dat valt nog uit te zoeken.

Neem het serieus

Neem in elk geval jezelf serieus genoeg om het te onderzoeken. Je hebt een herinnering die je dwars zit. Of deze waar is of niet, of hij vaag is of niet, hij zit je dwars. Dat is genoeg reden om te gaan kijken waar deze herinnering vandaan komt, wat ze betekent en of ze op waarheid berust.

Wat kan spontane herinneringen activeren?

Spontaan opkomende herinneringen komen voor. Er zijn een aantal dingen die dit soort herinneringen kunnen activeren. Sommige daarvan zijn makkelijk te duiden, anderen zijn heel moeilijk invoelbaar, omdat ze heel onlogisch kunnen zijn. Hieronder een lijstje van de meest voorkomende.

Stress

Vaak is er op het moment dat dit soort herinneringen boven komen iets in je leven aan de hand dat stress met zich meebrengt. In het verhaal van Suzanne zou de dood van haar moeder zo’n stress-factor kunnen zijn. Maar denk ook aan examens, een nieuwe baan of werkloos worden. Zelfs vakantie kan stress opleveren. Veel stress zet je hele systeem onder spanning, waardoor onderdrukte herinneringen soms ineens de kop op kunnen steken.

Levensgebeurtenissen

Wat bij seksueel misbruik vaak voorkomt, is dat herinneringen geactiveerd worden door dingen als de geboorte van een kind of als je kind de leeftijd bereikt waarop bij jou het misbruik begon. Ook de dood van een ouder kan herinneringen activeren. Maar ook een huwelijk of volwassen worden zijn bekende ijkpunten waarop herinneringen soms terugkomen.

Wegvallen van belemmeringen

Soms zijn herinneringen onderdrukt om iets of iemand te beschermen. Ook dit komt bij seksueel misbruik veel voor, omdat vaak de dader de nadruk legt op geheimhouding. Daarnaast komt het voor dat de dader het kind wijsmaakt dat er iets ergs zal gebeuren als het kind gaat vertellen. Mogelijk valt met de dood van haar moeder voor Suzanne een belemmering weg om het te kunnen/mogen weten.

Willekeurige triggers

‘Iets’ herinnert je aan de situatie. Dat ‘iets’ kan van alles zijn, een geur, een kleur, een gevoel in je buik of een geluid, iets wat je ziet, letterlijk alles kan een trigger zijn die de herinnering activeert. Er ontstaat een verbinding tussen dat ‘iets’ in het ‘hier en nu’ en een element uit de ervaring in het ‘toen en daar’. Plotseling is daar dan de herinnering.

Wie verzint er nou zoiets?

Suzanne zegt terecht ‘Wie wil er nou zoiets verzinnen?’ Helaas is het antwoord daarop ook niet eenduidig. Het komt namelijk voor dat mensen dit soort verhalen verzinnen, om aandacht te krijgen, om iemand een hak te zetten of omdat ze daar op een of andere manier winst uit denken te halen. Maar Suzanne heeft oprecht last van deze herinnering en dat betekent dat ze het verdient om hulp te krijgen bij het onderzoeken van dit vraagstuk in haar leven.

Ook jij verdient goede hulpverlening

Heb jij ook herinneringen waar je last van hebt? Zoek jij hulp bij het verwerken van je verleden van seksueel misbruik? Kijk op hulpverlening na seksueel misbruik voor een therapeut bij jou in de buurt.

Hulpverlening na seksueel misbruik. Wegwijzer in Traumaland

Mijn nieuwe boek komt op 1 november uit!vb cover 1 'hulpverlening na sm'

Het is officieel, de ruwe versie ligt bij de uitgever en die is enthousiast. Sietske Dijkstra leest het om er een voorwoord in te schrijven. Het coverontwerp is weer prachtig gemaakt door Agnes van der Graaf.

Op 1 november, tijdens het Symposium ‘Wat wél werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’ komt mijn tweede boek uit.

De titel is:

Hulpverlening na seksueel misbruik. Wegwijzer in Traumaland

Het boek is ontstaan vanuit het idee dat zowel hulpverleners als overlevers meer zouden moeten weten over het soort therapie dat beschikbaar is. Het lijkt soms of een psycholoog of EMDR de enige opties zijn, maar er zijn veel meer manieren om te helen van seksueel misbruik. In mijn boek heb ik er een paar uitgelicht.

Ervaringsverhalen als rode draad

In het boek delen 8 overlevers van seksueel misbruik hun ervaringen, niet alleen wat hen als kind is overkomen, maar vooral ook welke soorten hulpverlening ze hebben gehad en hoe die voor hen hebben gewerkt. Daarnaast heb ik van ieder van hen de therapeut geïnterviewd over hun methode. Uit elk van de verhalen heb ik ook nog een thema gehaald dat voor meer mensen speelt, waar ik vervolgens een stukje over heb geschreven.

Het boek in de voorverkoop

Het boek komt op 1 november uit tijdens het symposium.  Het boek kost €13,33 plus verzendkosten (waarschijnlijk komen die op €3,00 uit, maar dat weten we pas zeker als het boek van de drukker komt). Als je nu bestelt krijg je zodra we de uiteindelijke verzendkosten weten een factuur toegestuurd. Op 2 november ga ik de boeken meteen versturen. Als je wilt signeer ik het boek voor je.

[contact-form to=’ivonne.windtraveller@gmail.com%26#x002c; agnes.followyourflow@gmail.com’ subject=’bestelling boek %26#039;hulpverlening na%26#039;’][contact-field label=’Naam’ type=’name’ required=’1’/][contact-field label=’E-mail’ type=’email’ required=’1’/][contact-field label=’bezorgadres’ type=’text’ required=’1’/][contact-field label=’Postcode en woonplaats’ type=’text’/][contact-field label=’Hier kun je aangeven of je het boek gesigneerd wilt hebben%26#x002c; of als je meerdere exemplaren wilt.’ type=’textarea’ required=’1’/][/contact-form]

Hoe weet je of je seksueel misbruikt bent?

Hoe weet je of je seksueel misbruikt bent?

Deze vraag werd mij opgestuurd naar aanleiding van de oproep in mijn nieuwsbrief om mij je vragen te stellen. De vraagsteller wil graag Roos genoemd worden. Roos weet niet of ze seksueel misbruikt is. Ze weet wel dat iemand van wie ze veel houdt seksueel misbruikt is en ook dat ze nogal wat symptomen heeft die lijken te verwijzen naar seksueel misbruik. Nou is seksueel misbruik geen diagnose die je naar aanleiding van een setje diagnostische criteria kunt vaststellen (een werkwijze die sowieso omstreden is). Maar als je het zelf niet weet, hoe kun je het dan voor jezelf vaststellen of uitsluiten?

Kun je wel achterhalen of je seksueel misbruikt bent?

Kan het eigenlijk wel? Kun je ooit met zekerheid zeggen of je seksueel misbruikt bent als je geen eigen herinneringen hebt. Doorgaans is er bij het seksueel misbruik slechts één andere persoon aanwezig en dat is de misbruiker. Dat is tegelijk de meest zekere bron van informatie. Als deze persoon toegeeft dat het is gebeurd, dan kan je er van op aan. Een enkele keer geeft een misbruiker het inderdaad toe. De kans daartoe is groter naarmate de kans op straf kleiner is. Als je zaak verjaard is bijvoorbeeld, kun je de mogelijke dader een brief sturen of een vraag stellen. Overigens veronderstelt dat wel dat je weet of een vermoeden hebt van wie de dader is. Daarnaast vraagt het enige tact om de vraag te stellen. Je wilt iemand ook niet vals beschuldigen.

Zijn er dan geen echte kenmerken?

Helaas kunnen alle symptomen van seksueel misbruik ook een andere oorsprong hebben. Maar wat je wél kunt zeggen is dat, naarmate je méér symptomen uit bijvoorbeeld de lijst van de zelftest op deze website hebt, het waarschijnlijker is dat je seksueel misbruikt bent. Geen garantie dus, met zekerheid vaststellen is het niet. Helaas moet ik Roos dus nee verkopen: je kunt het niet met zekerheid vaststellen.

Herinneringen activeren?

Een manier om toch te kijken of je het kunt achterhalen is proberen het geheugen te activeren. In het verleden is er nogal wat te doen geweest over ‘False Memory Syndrom’ waarbij therapeuten mensen onder hypnose nogal suggestieve vragen hebben gesteld, waardoor er mogelijkerwijs herinneringen zijn ontstaan. Een onderzoek dat daarna is gehouden, om vast te stellen of het mogelijk is om herinneringen te ‘planten’, heeft vastgesteld dat dat inderdaad kan. Voorzichtigheid is dus geboden.

Herinneringen ophalen aan je jeugd

Het kan helpen, overigens ook als je wél zeker weet dat je seksueel misbruikt bent, om gewone herinneringen aan je jeugd op te halen. Begin eens met terugdenken aan je kindertijd en neutrale vragen te (laten) stellen. Waar zat je bij het avondeten? Welke kleur was je slaapkamer? Wat was je favoriete eten? Wat deed je het liefst? Waar ging je naar toe op vakantie? Wie waren je vriendjes? Als je dit soort vragen stelt is het vaak verrassend hoe veel je nog weet van je kindertijd. De ene herinnering leidt tot de andere en voor je het weet krijg je een beeld van je jeugd en waar je toen mee bezig was.

Moeilijkere vragen stellen

Als je jeugdherinneringen geactiveerd zijn, kun je gaan vragen naar emotie. Waar was je bang van? Waar werd je boos om? Wanneer was je voor het eerst verliefd? Wat weet alleen je dagboek of je teddybeer? Wat je eigenlijk doet is geschiedschrijven en door dat te doen, krijg je een algemeen beeld. Opschrijven is een goed idee, want het kan leuk zijn om terug te lezen, maar het is vooral heel leerzaam.

Zoek andere bronnen van informatie

Zelfs als je voor je gevoel een heel erg eenzaam en geïsoleerd leven hebt geleid, zijn er altijd mensen die je hebben zien opgroeien. Je familie, buren, mensen op school: het zijn allemaal mogelijke bronnen van informatie. Het kan ook heel leerzaam zijn om de generatie vóór je te onderzoeken. Maar al te vaak is seksueel misbruik iets wat van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven. Verder maakt een misbruiker zelden maar één slachtoffer. Als je zusjes of broertjes hebt, vraag hen er maar eens naar. Neefjes, nichtjes, ooms en tantes. Of zet eens op een rij hoe de familie in elkaar zit en of het goed gaat met mensen. Dit kan heel confronterend en verhelderend zijn.

Na het feiten verzamelen

Wanneer je op die manier je jeugd in kaart hebt gebracht, kijk dan eens naar onregelmatigheden. Zijn er tijden waar je niets over hebt opgeschreven? Personen die je niet spontaan naar boven hebt zien komen? Is er iets opvallend aan de manier waarop je de dingen geschreven hebt (bijvoorbeeld: in de verleden tijd of juist in de tegenwoordige tijd, in de ik-persoon of juist in de derde persoon enkelvoud, met afstand of juist heel erg van binnenuit, of is je handschrift ineens anders?) Met deze informatie krijg je steeds meer in beeld, waardoor je vermoeden sterker of juist zwakker kan worden.

Helen is hetzelfde, of je misbruikt bent of niet

Als je dit proces hebt gedaan (eventueel met een coach of therapeut) en je weet nog steeds niet of je seksueel misbruikt bent, dan heb ik nog maar één advies: Laat het los. Als je veel symptomen uit de zelftest hebt, zoek er dan gewoon hulp bij. Helen is hetzelfde ongeacht of je misbruikt bent. Als je angsten hebt, zul je die moeten overwinnen. Heb je seksuele of relationele problemen, pak ze aan. Heb je last van dwanghandelingen, spanningen of welke symptomen dan ook, zoek een goede therapeut die je daar doorheen kan loodsen en zorg dat je uit je overleving stapt en het echte leven weer kunt omarmen.

Heb jij ook een vraag over seksueel misbruik?

Je kunt je vraag stellen door het onderstaande contactformulier in te sturen. Je kunt, zoals Roos, anoniem blijven als je dat wilt. [contact-form][contact-field label=’Naam’ type=’name’ required=’1’/][contact-field label=’E-mail’ type=’email’ required=’1’/][contact-field label=’Reactie’ type=’textarea’ required=’1’/][/contact-form]