Seksueel misbruik is een pandemie

In Nederland wees het onderzoek van de Nationaal Rapporteur inzake seksueel misbruik uit dat 1 op de 3 meisje voor hun 18e een negatieve seksuele ervaring opdoet. Wereldwijd ligt het gemiddelde op 1 op de 4, dus ook internationaal staan we er niet zo goed voor. Preventie is dan ook al lange tijd de focus van veel organisaties. Maar de cijfers lijken te verergeren in plaats van te verbeteren (in de jaren tachtig was het 1 op de 4). Meer van hetzelfde doen is volgens mij weinig zinvol. Wat dan wél?

We hebben elk oor nodig

Er zijn allerlei geweldige initiatieven van lotgenoten die gericht zijn op praten met elkaar. Daarnaast zou ik graag een andere ‘call to action’ doen. Naar de hele samenleving.

“I heard ten thousands whispering and nobody listening” – Bob Dylan

In het liedje ‘Hard rain is gonna fall’ verwoordt Bob Dylan wat ik bedoel.

Wie luistert er?

Ikzelf heb ervaren dat het waardevol is om je verhaal te vertellen. Maar daarnaast is er ‘gehoord worden’, door alle mensen die samen de maatschappij vormen. Niet alleen door lotgenoten, maar door iedereen. Door jou!

Wat heb je nodig om je te laten raken?

Mijn vak als schrijver is verhalen vertellen. Verhalen richten zich tot de luisteraar. Er zijn nagenoeg géén populaire boeken die alleen vertellen over traumatische, dramatische gebeurtenissen. Als een boek alleen maar ellendig is, worden we er niet door gegrepen. De meest populaire boeken (en films) hebben een happy ending. Dat begint bij Assepoester en dan gaat door tot Lord of the Rings. Want de verwachting van een happy end maakt dat we durven meeleven. Dan durven we ons te laten raken.

Levenslang is géén goed verhaal

De mythe dat je van seksueel misbruik levenslang last blijft houden, maakt het probleem niet beter. Levenslang is geen goed verhaal. Een goed verhaal laat je meeleven met de held of heldin, wetend dat er hoop is, dat het aan het einde altijd goed komt. Dat de held(in), geholpen door trouwe vrienden, zichzelf overwint en gelouterd uit de strijd komt. Afgezien van het feit dat levenslang geen góed verhaal is, IS HET OOK NOG EENS NIET WAAR.

Seksueel misbruik is geen hopeloze zaak

De boodschap dat het hopeloos is, dat je er maar mee moet leren leven, is crimineel als het gaat om seksueel misbruik. Je kúnt helen van seksueel misbruik. Het is hard werken en je moet door je ergste angsten heen, maar het kán wel! Tegenspoed en moeilijke tijden horen bij het leven en als je die overwint word je de held van je eigen verhaal. Je (her)schrijft je eigen geschiedenis. Dat is de uitdaging die er ligt voor mensen die seksueel misbruikt zijn. Natuurlijk zal niet iedereen het kunnen. Maar zonder hoop vaart niemand wel. Die hoop mag je iemand niet afnemen. Dan creëer je zelf levenslange slachtoffers.

Een beter verhaal: We hebben je nodig!

Iedereen heeft te maken met seksueel misbruik. Als je er over gaat praten met mensen in je omgeving zul je er achter komen dat ook jij mensen kent die seksueel misbruikt zijn. Met cijfers als 1 op de 3 kan dat bijna niet uitblijven. Juist als jij het zelf niet hebt meegemaakt, kun je van grote betekenis zijn om dit enorme probleem op te lossen. Wij hebben je nodig. Jij kunt de beste vriend van de held zijn. Wees Robin voor Batman. Wees Ron Weasley voor Harry Potter. Wees Gabriëlle voor Xena. Wees Obelix voor Asterisk. Want elke held heeft ondersteuning nodig. En het helen van seksueel misbruik vraagt heldenmoed.

Je taak als ‘sidekick’ is simpel: Luister en stel vragen

Je taak is om te luisteren. Vragen te stellen. Luister naar wat het voor ons betekende om op zo’n jonge leeftijd seksueel misbruikt te worden. Hoe het is om zo hulpeloos en alleen te zijn. Hoe moeilijk het is om opnieuw te leren vertrouwen. Hoe boos we zijn en hoe verdrietig. Door te luisteren hef je de eenzaamheid op. Daarvoor hoef je niets anders te doen dan luisteren en af en toe een vraag stellen. Kun je dat?

Luister naar alle verhalen

Niet iedereen kan het verhaal mooi vertellen. Niet iedereen is verhalenverteller. Toch hebben alle stemmen een luisteraar nodig. Vandaar deze lijst: ze bereid je voor op wat je tegen kunt komen als je gaat luisteren.

• Sommigen van ons willen schreeuwen. Weet dan dat we schreeuwen omdat er niet geluisterd is. Laat weten je het hoort.
• Sommigen willen choqueren. Weet dat we choqueren omdat we geshockt zijn. DAt we ons wild geschrokken zijn van wat ons overkwam. Luister naar onze shock.
• Sommigen kunnen alleen maar fluisteren. Weet dat we wanhopig proberen om onze stem te laten horen. Luister, ook naar wat we nog niet kunnen verwoorden.
• Sommigen kennen geen woorden. Luister naar wat ze schilderen, zingen of beeldhouwen.

Allemaal verlangen we ernaar gehoord te worden. En dat is waar jouw taak ligt. Luister! Help ons woorden vinden. Help ons om onszelf uit te drukken. Help ons gehoord worden.

Je hoeft het niet alleen te doen

Ook jij hoeft het niet alleen te doen. Sterker nog, het is af te raden om het alleen te doen. Zoek gelijkgestemden, mensen die net als jij ondersteuners (kunnen) zijn voor seksueel misbruikten. Luister naar elkaar en leer hoe je het beste kunt omgaan met de verhalen die je hoort. Zo kunnen we een land vol slachtoffers omtoveren tot een land vol helden.