Alleen therapie is onvoldoende om te helen van seksueel misbruik

Therapie of begeleiding is belangrijk

Het helen van de traumatische ervaringen met seksueel misbruik is van groot belang om de angst en stress van herbelevingen eraf te halen en om tot beter, dat wil zeggen, effectiever gedrag te komen. Je kunt therapie echter niet volhouden en het is ook minder effectief, wanneer je in een vacuüm leeft en geen ondersteunend netwerk hebt of opbouwt. Hoe je dat doet is één van de eerste dingen die je moet leren.

Als je misbruikt bent in je vroege jeugd heb je vaak in je ontwikkeling een paar stapjes gemist. Je hebt onvoldoende met leeftijdsgenootjes geëxperimenteerd met relaties, verkering, vriendschappen en alles wat met seks te maken heeft. Waar andere pubers op hun gemak de wereld van seksualiteit aan het ontdekken zijn, met alle emotionele oprispingen die daar bij horen, ben jij oncomfortabel met seksualiteit of dusdanig ervaren dat er van een ontdekkingstocht geen sprake meer is. En liefde en intimiteit zijn vaak ook niet aan de orde, zodat je op dit gebied echt een ontwikkelingsachterstand hebt opgelopen.  Helen van seksueel misbruik betekent ook dat je deze ontwikkelingen in moet halen. In de loop van je proces zul je gaan ontdekken dat je keuzes kunt maken, ook op het gebied van relaties, seksualiteit en intimiteit.

Keuzes maken over je eigen seksualiteit

Hoe beter je jezelf leert kennen, hoe helderder je in je keuzes kunt zijn. Mensen vragen mij wel eens of ik vind dat ze een potentiële partner moeten vertellen over het misbruik. Ik vind altijd dat ze daarin zelf een keuze kunnen en mogen maken. Daarnaast vertel ik hen over mijn ervaring. Ik zorg in relaties tegenwoordig altijd dat ik weet hoe iemand in seksualiteit en intimiteit staat. Gewoon praten over vrijen en wat je daarin fijn vindt is iets wat naar mijn smaak in de maatschappij nog veel te weinig gebeurt, zelfs in intieme relaties.

En niet alleen over seksualiteit, maar zeker ook over intimiteit: hoe nabij wil je iemand hebben? Wil je veel knuffelen of liever dingen samen doen? Heb je veel behoefte aan (fysiek) contact of voel je je lekkerder bij meer afstand? Wil je samenwonen, trouwen en dergelijke of woon je veel liever alleen, met alle vrijheid om te komen en gaan? Wil je samen slapen of niet? Het is handig om dit soort dingen vroeg in de relatie te bespreken, zodat je de wederzijdse verwachtingen en wensen kent en daarnaar kunt handelen.

Praten over seksueel misbruik met je partner

Er zijn duizend dingen waar je als overlever van seksueel misbruik over kunt praten met je partner. Een daarvan is zeker het seksueel misbruik en wat dat met je gedaan heeft. Wat het met je seksuele beleving heeft gedaan. Welke effecten dat nu nog heeft. Als je nog niet volledig geheeld bent van het seksueel misbruik, is het ook handig om te praten over triggers. Wat er gebeurt als je getriggerd raakt, waar je partner dat aan kan zien én wat je dan van je partner verwacht. Wil je dat hij/zij je vasthoud of loslaat? Bij je blijft of juist weggaat? Wil je wakker gemaakt worden uit een nachtmerrie of doorslapen? Soms weet je dat nog niet en dan is het handig om dat te zeggen: ‘Ik weet nog niet zo goed hoe ik wil dat je reageert als dat gebeurt, maar laten het eens zo proberen’.

Hoe meer informatie je deelt, hoe vroeger in de relatie en hoe concreter je communiceert over wat er in je omgaat en wat je verwachtingen en je angsten zijn, hoe beter. Want hoe beter de ander geïnformeerd is, hoe groter de kans is dat hij/zij daaraan kan en wil voldoen. Hoe groter ook de kans dat ze hun eigen verwachtingen en wensen naar jou uitspreken, zodat je ook daar niet voor verrassingen komt te staan. Volgens mij is dit een goede manier om aan een relatie te beginnen, of je nou seksueel misbruikt bent of niet, maar wanneer je een seksueel trauma hebt opgelopen is het extra belangrijk om helder te zijn in je communicatie.

Zoek je hulp?

Mogelijk kan ik je als coach helpen. Onder andere door de juiste vragen te stellen, dingen door te spreken en voor te bereiden. Meer informatie over mijn praktijk als coach vind je op ivonnemeeuwsen.nl 

Wat heb je te verliezen? Niets dan je angst

Angst voor het onbekende

Het is heel normaal om bang te zijn voor het onbekende. De meeste mensen zijn bang voor datgene wat ze niet kennen. Er zijn mensen die nooit gevlogen hebben omdat ze dat te spannend vinden, mensen die liever maar geen nieuwe computerprogramma’s leren, mensen die een netwerkbijeenkomst eng vinden, mensen die niet durven spreken voor een groep: allerlei vormen van angst die te hebben heeft met iets wat ze niet kennen

Angsten na seksueel misbruik

Voor mensen die seksueel misbruik hebben ervaren, zijn een aantal dingen die voor anderen vanzelfsprekend zijn, meestal spannend en onbekend. Hoe het is als je niet alles in de gaten hoeft te houden? Hoe het is als je mensen kunt vertrouwen? Hoe je echt van iemand kunt houden en daar niet van in paniek raakt? Hoe het is om met volledige liefdevolle aandacht te vrijen? Hoewel het heel normaal is om voor sommige dingen bang te zijn, wordt je leven wel erg ingeperkt als je voor heel veel dingen bang bent.

Angst groeit

Als je last hebt van angsten, heb je vast ook een strategie ontwikkeld om die angst in te perken. Dat kan met medicijnen zijn, maar ook door proberen controle over de wereld om je heen te houden. Of je onderdrukt de angst met eten of een andere verslaving. Sommige mensen vinden verlichting voor de angst door zichzelf pijn te doen (want daar heb je controle over).

Strategieën werken, tijdelijk

Die strategieën werken altijd maar tijdelijk, omdat waar je werkelijk bang voor bent helemaal niets te maken heeft met wat er in het hier en nu aan de hand is. Daarom heb je steeds meer nodig van wat jou kalmeert, terwijl de angst alleen maar groter wordt. Je gaat dingen vermijden en wordt bang van de angst.

Fobieën en angststoornissen

Als je eenmaal bang bent voor de angst, kom je op het gebied van fobiën en ga je steeds meer vermijden om de dingen die je allemaal schrik aanjagen tegen te komen. Ook dat werkt nooit helemaal want de paniek zit in jou en die wordt door gebeurtenissen alleen maar naar voren gehaald. Ik vergelijk het altijd met een blauwe plek. Een blauwe plek doet namelijk geen pijn tenzij je er op duwt: dan voel je het weer, daar zit de pijn.

Triggers

Op de blauwe plek drukken doet pijn. Op dezelfde manier doet het pijn om geraakt te worden in de pijnlijke gevoelens die samenhangen met het seksueel misbruik in je jeugd. Maar dat kan op twee manieren gebeuren. De ene manier is onverwachts, door wat er in het leven op je pad komt. De oude pijn wordt aangeraakt, plotseling, fel en heftig is ze daar ineens. Dat heet een trigger.

Een trigger roept een automatische handelling op

Na een trigger doe je in een reflex wat je altijd al deed: de pijn onderdrukken. Een plotselinge trigger roept angst op en je slikt kalmerende middelen of gaat dwangmatig handelen of jezelf pijn doen om de angst te onderdrukken. Of je bestelt nog een gebakje en onderdrukt de pijn en angst. Dat lukt altijd maar matig en er is steeds meer voor nodig om de angst echt eronder te houden. Langzaam maar zeker kom je op een punt dat je leven vooral bestaat uit het vermijden van deze angst. Klinkt dit je bekend in de oren?

Oude pijn bewust aanraken

De andere manier is zachter, al blijft het dezelfde pijn. Je gaat er bewust en liefst onder begeleiding naar toe. De pijn die je als kind niet kon ervaren omdat het te heftig was woont gewoon nog in jou en je kunt er naar toe gaan.

Mijn ervaring hiermee

Soms is dat doodeng, ik weet nog de eerste keer dat ik in een therapie-sessie naar mijn oude pijn toe ging. Doodsangsten stond ik uit. Hoe dichter ik bij de pijn kwam, hoe meer verkrampt mijn lijf werd. Mijn therapeut zag dit en zei: ‘Ja, dat kun je goed, alles vastzetten. Maar je mag het echt loslaten.’ Eerst liet ik mijn spierspanning los, ik begon te schokken en toen begon ik te huilen alsof ik nooit meer zou stoppen. En toen, langzaam maar zeker, begon het minder te worden. Alsof er een golf gebroken was op het strand trok de pijn zich langzaam terug en was er een stukje van mij geheeld.

 

Als je de pijn hebt durven voelen

Het mooie is dat doordat die plek in mij geheeld is, echt geheeld en niet onderdrukt, ik daar ook niet meer in geraakt wordt. Het voelt alsof ik vroeger rondliep met een harnas omdat er allemaal ongeheelde wonden in mij zaten, allemaal blauwe plekken. Ik was toen constant bang dat iets of iemand mij in die pijnlijke plek zou raken, want dan was ik verloren. Als je de pijn hebt durven voelen, hoef je er niet meer bang voor te zijn.

De wonden zijn geheeld

Maar nu zijn de wonden geheeld, heeft zich een nieuw huidje gevormd en al is de aanraking nog spannend, ik raak er niet van in paniek. Soms word ik nog wel eens getriggerd, maar omdat ik daar nu niet meer bang voor ben is het veel gemakkelijker geworden om er mee om te gaan.

Jezelf laten raken

Het is zelfs fijn om je te laten raken, zowel fysiek aanraken als je emotioneel te laten raken. Het is een verbindend, verwarmend, levend contact met anderen. Door de pijn te helen kun je de angst loslaten en het leven, andere mensen, gebeurtenissen en uitdagingen open tegemoet treden.Dan leef je weer, in plaats van dat jje aan het overleven ben. Je voelt weer. Je kunt mensen weer toelaten tot mijn leven, je weer verbinden.

Wat heb je te verliezen? Je angsten.

Wat heb je te winnen? Het leven

Bestel hier mijn boek: Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij

Moet je seksueel misbruik vergeven?

Vergeven is een heikel onderwerp bij seksueel misbruik

Veel mensen vragen zich af of je zoiets wel kunt vergeven. Het misdrijf heeft zulke verstrekkende en vernietigende gevolgen in het leven van de misbruikte. Wanneer het besef daarvan begint door te dringen komt er eerst en vooral woede boven. Neutrale omstanders, die zich geen voorstelling kunnen maken van hoe seksueel misbruik in zijn werk gaat, roepen eerder om wraak en genoegdoening dan vergeving.

Bitterheid en boosheid

Je ziet het in de media: mensen zijn bitter en boos, ook de mensen die het niet zelf overkomen is. Of je de dader ooit kunt vergeven is denk ik voor ieder voor zich om te ontdekken, niet iets wat afgedwongen kan worden, misschien niet eens iets om naar te streven.

Helen kan ook zonder vergeving

Vergeving is in elk geval geen voorwaarde om te kunnen helen. Je kunt het misbruik ook prima achter je laten zonder de dader ooit te vergeven. Maar volgens mij kun je niet helen zonder jezelf te vergeven.

Vergeef het kind dat je ooit was

Het is voor iemand die het niet zelf heeft ondervonden vaak moeilijk in te voelen, maar de meeste overlevers van seksueel misbruik zitten vol zelfverwijt, schaamte en schuldgevoelens. Ze schamen zich voor een misdaad niet hen niet aan te rekenen is.

Ingepalmd en medeplichtig gemaakt

Vaak wordt hen door de misbruiker wijsgemaakt dat ze het zelf hebben gewild, dat is onderdeel van wat ze ‘grooming’ of ‘inpalmen’ noemen. Ze krijgen aandacht of cadeautjes en doordat ze die aannemen hebben ze het idee dat ze medeplichtig zijn aan wat er gebeurt.

Jezelf vergeven is je eigen schuld en schaamte loslaten

Vergeving van jezelf betekent dat je alle schuldgevoelens, alle schaamte, alle verwijten en soms zelfs haatgevoelens die je naar jezelf toe hebt mag loslaten. ‘Het kind dat je ooit was’ heeft zijn of haar best gedaan. Terugkijkend vanuit jou als volwassene was het misschien allemaal niet zo handig.

Vergeet niet dat je een kind was

Ik kon als volwassene wel honderd manieren bedenken waarop ik aan zijn macht had kunnen ontsnappen. Maar het feit is, ik was op het moment van het misbruik geen volwassene, ik was een meisje van twaalf. Ik werd misleid, was jong en onervaren. Dat hoort bij de leeftijd en dat is waarom misbruikers jonge kinderen uitkiezen: die zijn gemakkelijk beïnvloedbaar, naïef, eenvoudig te onderdrukken en te manipuleren.

Erken jezelf

Erken dat je je best hebt gedaan, dat je geen ontsnapping zag, dat je toen niet beter wist… Het kind dat je ooit was, had er geen schuld aan. Erken die onschuld en vergeef jezelf ook, dat je jezelf ooit de schuld gaf.

Lees meer over seksueel misbruik en vergeving in mijn boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij!’

Waarom zou je helen van seksueel misbruik?

Helen van seksueel misbruik is geen gemakkelijke weg

Als je in je jeugd seksueel misbruikt bent, heb je nogal wat herinneringen aan je verleden opgeslagen die niet zo leuk zijn om op te halen. Sommige mensen kiezen er dan ook voor om het hele proces van verwerking uit de weg te gaan, zo lang mogelijk uit te stellen of er bij voorkeur nooit aan toe komen. Een begrijpelijke keuze want zoals gezegd, helen is niet eenvoudig. Wat maakt dat mensen er soms toch voor kiezen om te helen? Wat maakt dat het belangrijk is om het oude trauma te helen?

Soms is er geen keuze

Soms heb je nauwelijks een keuze hierin. Dan komen de herinneringen ongevraagd terug door een trigger en raak je overspoeld door de beelden en emoties die op die manier wakker gemaakt worden. We spreken dan van PTSS: Post traumatische stress, die geactiveerd wordt door een gebeurtenis van buitenaf. Het heet een stoornis omdat je eigenlijk veel te laat aan het verwerken toekomt.

Getriggerd door gebeurtenissen van buitenaf

Veel overlevers van seksueel misbruik komen dit tegen, bijvoorbeeld als hun kind de leeftijd bereikt waarop het misbruik bij hen begon of als er een stressvolle gebeurtenis plaatsvindt in het heden, een verhuizing, een echtscheiding, wat het maar is dat stress oproept. De herinneringen zijn opgeslagen in het hokje “stress” dus bij nieuwe vormen van stress komen ze vaak meer op de voorgrond.

Last van de effecten van seksueel misbruik

Soms heb je gewoon veel last van de langetermijneffecten van seksueel misbruik. Je voelt je een toeschouwer in je eigen leven of je bent hyper-alert op alles, met name rondom vertrouwen en grenzen. Je heb angsten die je op geen enkele andere manier kunt verklaren of je hebt een probleem in je seksleven. Dat kan allerlei vormen aannemen, van er totaal niet van kunnen genieten tot zich herhalende fantasieën hebben over misbruik en geweld tijdens de seks en daar enorm van schrikken of juist opgewonden van raken. Al dat soort dingen staat een gezond, “normaal” en gelukkig leven danig in de weg. Als je daarbij de relatie legt naar het verleden, naar het seksueel misbruik uit je jeugd heb je een concreet handvat om dit soort problemen aan te pakken.

Waarom ik ging helen van seksueel misbruik

In mijn leven was het de realisatie dat ik op 30 jarige leeftijd nog nooit een relatie had gehad die mij wakker schudde (naast enkele van de omstandigheden die ik in mijn boek nader omschrijf). Ik voelde me een toeschouwer in mijn leven en steeds meer van wat ik ondernam faalde op allerlei mogelijke manieren. Toen ik het seksueel misbruik eenmaal erkende en herkende als de bron van veel van deze ellende was het mij meteen duidelijk: Ik zou dat stuk van mijn jeugd aan moeten kijken, als ik tenminste een gelukkig leven wilde.

In tien jaar door het proces heen

Vanaf die tijd heeft het nog 10 jaar geduurd voordat ik door het proces heen was. Niet 10 jaar van voortdurend therapie, god zij dank. Na elke stap die ik met therapie maakte, kwam er een periode van relatieve rust waarin dingen hun plek weer vonden. Tot er weer een nieuw stuk aangepakt kon worden. Inmiddels ben ik geheeld. Ik kan nog wel eens ergens “in schieten”, maar dat is een bliepje op de radar, geen grote traumatische en dramatische gebeurtenis waardoor ik uit mijn evenwicht raak.

Helen van seksueel misbruik is een randvoorwaarde voor een gelukkig leven

Helen geeft je niet per definitie een gelukkig leven, dat doe je helemaal zelf, maar het is wel een randvoorwaarde. Zonder te helen van seksueel misbruik kon ik in elk geval niet anders dan een soort half-leven ervaren, waarbij de onderdrukking van mijn emotionele zelf mijn belangrijkste overlevingsmechanisme was. Maar je kunt niet selectief emoties uit zetten, het lijkt erop dat het alles of niets is. Dus als je kiest voor het onderdrukken van de pijn uit het verleden kies je er ook voor om de mogelijkheid van gelukzaligheid en vervulling af te sluiten. Dat is waarom ik er voor gekozen heb om te helen van seksueel misbruik.

Wil jij ook helen?

Wil jij je verleden achter je kunnen laten en van het leven, in al zijn rijkdom en volheid, leren genieten? Een goede start is dan om mijn boek te lezen. Dan krijg je een indruk van de klus die voor je ligt. Met de zelftest uit het boek kun je bepalen waar je staat in het proces van helen.

Bestel het boek hier