Kwetsbare kracht, krachtige kwetsbaarheid

Kwetsbare kracht, krachtige kwetsbaarheid… gezien worden

Als ik nu terugdenk aan hoe het met mij ging aan het begin van dit jaar (2014), dan heb ik enorme stappen gezet. Ik heb dingen gedurfd, die ik me toen nog niet kon voorstellen. Stappen die ik toen zelfs nog véél te eng vond.

Het begin

Het begon in september met de demonstratie in Den Haag. Daarop volgde in oktober het lotgenotenweekend in Hierden. En, of het allemaal nog niet eng genoeg was, gaf ik begin november samen met mijn psychologe de workshop op het symposium ‘Wat wel werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’.

Gezien worden

Dit alles gaat over gezien worden, wat ik heel erg eng vind, en over gehoord worden, door mijn stem te gebruiken en niet meer te zwijgen.
In de Week van Kinderen Veilig organiseerde Stichting Revief op zaterdag 22 november j.l. Reviefs Project Unbreakable. Als je een verleden van seksueel misbruik hebt kan je, wel of niet herkenbaar, op de foto met een citaat van je dader.

Voorbij de angst

Ik dacht bij mezelf: “Als ik die andere stappen kan zetten, kan deze er ook nog wel bij.” Mijn angst mag namelijk niet meer mijn leven bepalen. Ik doe iets, omdat ik het wil, i.p.v ik laat iets, omdat ik zo bang ben.
Zodoende gaf ik mij op voor de hele dag; voor de workshop ‘s ochtends en voor de lunch en de fotoshoot ‘s middags. Van te voren wist ik al precies met welke citaat van mijn opa ik op de foto wilde.

Opa’s lieve meisje

Het misbruik vond veelal in doodse stilte plaats. Tijdens het wakker worden ‘s ochtends, misbruikte hij me. Ik lag dan op mijn rug in bed. Als hij dan klaar was met mij, zei hij zachtjes in mijn linkeroor: “Je bent opa’s lieve meisje. Je mag het niet aan oma vertellen.”

De impact van het geheim

Deze twee zinnen hebben heel veel impact gehad in mijn leven. Ik heb namelijk heel lang gezwegen en ik heb het nooit aan mijn oma verteld. Pas na haar overlijden in 2012, ben ik met mijn verhaal in het openbaar getreden. En als mijn man zegt dat hij mij lief vind, kan ik daar niks mee. Als hij dit zegt tijdens intimiteit, triggert het en is het alsof ik het mijn opa weer hoor zeggen.

Ik wist niet dat je het erg vond

En dan is er nog de zin die mijn opa uitsprak op de dag dat het misbruik stopte. Hij gaf mij wederom zwijggeld en zei:“Ik wist niet dat je het erg vond.” Dacht hij nou echt dat ik het al die jaren fijn heb gevonden? Dat het oke was dat hij een klein meisje, zijn kleindochter, gebruikte voor zijn lust?

Veilig in de praktijk van de psychologe

Toen ik mij had opgegeven, kwam ik erachter dat deze dag werd georganiseerd bij praktijk Tebéyo. De praktijk van mijn psychologe. Dat gaf toen wel een heel veilig gevoel. Een vertrouwde locatie is al weer één angst minder. En de aanwezigheid van mijn psychologe maakte het minder eng zo tussen al die vreemde mensen.

Tweet-up / Face-up van lotgenoten

Wat ook fijn was, was dat er een lotgenote kwam die ik al kende via Facebook en Twitter. En er was een lotgenote die ik kende van de demonstratie en twee lotgenotes van het lotgenotenweekend. En nog een geruststelling was dat ik twee vrijwilligsters van Revief al had ontmoet op het symposium.

Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer

‘s Ochtends mocht mijn man er niet bij zijn. Hij ging wandelen op het strand.
De Nationaal Rapporteur mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen, Corinne Dettmeijer, opende deze dag met een indrukwekkende toespraak. Iemand van Revief leidde vervolgens de dag in.

Ik voel me verloren, de workshop gaat grotendeels aan me voorbij

Voor de workshop werden we ingedeeld in groepjes. Op dat moment voelde ik me al aardig verloren en wist me daar niet goed raad mee. De bedoeling was om met elkaar te delen welke citaat je wilde opschrijven en wat de impact van deze woorden was in je leven. En, om elkaar te helpen als je er niet uitkwam. Mijn tekst was te lang, dus kreeg ik toestemming voor twee foto’s. Verder heb ik eigenlijk weinig van de workshop meegekregen, omdat ik steeds meer dissocieerde en daardoor niks wist te zeggen.

Gedissocieerd, onveilig… gezien worden door de psychologe

Na de workshop was het tijd voor een heerlijke, goed verzorgde lunch. Ik had alleen een probleem. Door het dissociëren zat mijn keel dicht. Ik voelde me niet veilig meer en had het gevoel dat ik geen kant opkon. De eerste sandwich at ik staande bij de open voordeur op. Daar was het iets rustiger. Toen ik mijn tweede sandwich had gepakt, ging het ondertussen nog slechter met me. Gelukkig zag mijn psychologe mij in de hal zitten en zag ze aan me dat het mis ging. Ze nam me mee haar kamer in. We gingen op de bank zitten en ik begon te huilen. Mijn psychologe troostte me en gaf me uitleg. We waren met veel mensen in een kleine ruimte. Iedereen droeg een zware energie bij zich en wilde graag zijn of haar verhaal doen. Ik ben daar gevoelig voor en daardoor werd me dat te veel. Ik mocht rustig bij haar verder eten, dat was fijn. Gelukkig maar dat het bij haar georganiseerd was!

Houvast aan mijn man

Na de lunch kwam mijn man, want hij mocht er bij de fotoshoot wel bij zijn. Ik was blij dat hij er was. Dat gaf mij een hoop houvast. Iedereen mocht zijn tekst opschrijven en kreeg daar alle tijd en ruimte voor. Ondertussen bleven wij in de hal, omdat het daar rustiger was. Ik schrok heel erg toen er een lotgenote tussen twee anderen in voorbij kwam en deze in het gangetje bij de voordeur stampend ging staan springen en schreeuwen. Ik deed gauw de tussendeur dicht, want ik vond dit behoorlijk heftig en best wel eng. Zoiets had ik niet verwacht bij zo’n dag als deze.

De tekst inkorten en op de foto

Ondertussen ging iedereen om beurten op de foto.
Ik wilde eigenlijk heel graag al mijn tekst bij elkaar houden. Mijn psychologe zei dat dit ook zo bij mij hoorde. Een lotgenote van het lotgenotenweekend heeft mij toen geholpen om de tekst in te korten. Dat ervaarde ik als heel fijn.

Het fotomoment

En toen was daar mijn fotomoment. De foto was snel gemaakt en ik voelde er helemaal niks bij. Terug in de hal vroeg iemand van Revief aan mij:”En? Hoe was het? Ik had geen idee wat ik moest zeggen. Ik had gelezen dat het helend zou werken. Mijn hoofd had blijkbaar iets raars bedacht. Namelijk dat ik me anders zou voelen, na het nemen van de foto. Ik verwachtte blijkbaar een fijn of goed gevoel. Maar, ik voelde helemaal niks en er was niks veranderd!

‘s Nachts schreef ik dit gedichtje:

Als een puur kind zo vrij…

Alleen huilen, tranen in de nacht
Geen liefdevolle armen om me heen, warm en zacht
Mijn gevoel, niet meer door dissociatie verdooft
Niet tegen een veilige schouder met mijn hoofd

Wanneer mag ik eindelijk leven?
Met mijn dader’s woorden op de foto,
het kind en de puber in mij een stem gegeven
Hoor je mij? Zie je mij?
Stapje voor stapje, soms al een grote stap
En hopelijk op een dag,
Als een puur kind zo vrij

M.A

De foto komt binnen

gezien worden: Monique Amber op de foto bij Project Unbreakable

Dat ben ik die daar staat 

 

Een aantal dagen later kreeg ik de foto per mail toegezonden. Via een programma kon ik het downloaden. Dit voelde opeens heel eng en confronterend. Ik voelde de tranen branden achter mijn ogen. Omdat mijn partner er bij stond, tijdens het opslaan op de computer, schakelde ik automatisch mijn gevoel uit. Daarna nam ik even de ruimte voor mezelf. Ik voelde heel veel spanning in mijn lichaam. Ik voelde me van slag en de tranen zaten hoog. Ik moest steeds naar de foto kijken.

Gezien worden en het zwijgen doorbreken

De foto gaat over gezien worden. Over het zwijgen doorbreken. Eigenlijk heeft mijn opa deels zijn zin gekregen. Mijn oma is dood en ik heb het haar nooit verteld. Het moeilijke is dat hij niet meer leeft. Ik kan hem hier niet meer mee confronteren. Ik kan wel voor mezelf het zwijgen doorbreken. Vertellen hoe eng en naar het was. Mogen gezien en gehoord worden!
Gezien worden is zó eng. Niet meer zwijgen is eng. Dat maakt van alles los. En ik besef nu dat dit het helende is van Project Unbreakable.

Dank aan Stichting Revief

Het was een bijzondere en indrukwekkende dag. Ik ben blij dat Stichting Revief dit soort dagen voor lotgenoten organiseert. Het enige nadeel van deze dag was dat de ruimte te klein was. Wat zou ik dan een fijne ruimte vinden? Ik heb hierover nagedacht. Ik denk dan aan een grotere zaal met daarnaast nog een aantal kleinere ruimtes, zoals bijvoorbeeld een school. Zodat er ruimte is voor een rustige plek, waar je even kan bijkomen.

M.A

Monique Amber

Lotgenotendag VPKK

Lotgenotendag Vrouwen Platform Kerkelijk Kindermisbruik

Toen Marie Louise van de VPKK mij vroeg om een bijdrage te leveren aan hun lotgenotendag, heb ik natuurlijk meteen ja gezegd. Het VPKK is een organisatie van ervaringsdeskundigen, die zich inzetten voor erkenning en genoegdoening, specifiek voor slachtoffers van seksueel misbruik door iemand van de kerk. Het beloofde een intensieve dag te worden. Mijn rol zou zijn het begeleiden van een groep mensen wiens partner of iemand uit de omgeving (zoon/dochter/moeder/vader of dergelijke) seksueel misbruikt was door een gezagsdrager van de kerk.

Al vrij snel werd mij op de lotgenotendag VPKK duidelijk dat er nog heel veel onverwerkt leed is, zowel onder de overlevers van kerkelijk seksueel misbruik als onder hun geliefden. Ook na soms 40 of 50 jaar is het pijn van het kind voelbaar in deze mensen. Voor enkelen was deze gelegenheid de eerste keer dat ze over het misbruik naar buiten traden. Mensen die van hen houden moeten oppassen dat hun leven niet geheel in het teken van het misbruik van hun geliefde komt te staan. Het werd een emotionele dag met veel erkenning en herkenning.

Misbruikt door een dienaar God’s, een uitverkorene

Er is een verschil tussen slachtoffers die in en door de kerk misbruikt zijn en mensen die ‘huis-tuin-en-keuken’ misbruik hebben meegemaakt. Allereerst is daar een verschil in gemiddelde leeftijd. Daarnaast is het een extra hindernis om te gaan praten over iemand die in jouw gemeenschap en omgeving een hele hoge status heeft. Dit waren ‘dienaren Gods’, zoals een van de deelnemers het noemde. Dat maakt dat je nog meer dan een doorsnee kind de neiging hebt om de fout bij jezelf te zoeken. Enorme schuldgevoelens en schaamte, die zich nu omzet in een enorme woede over het seksueel misbruik.

Er is ook een ‘positief’ verschil. Iemand die door de kerk misbruikt is heeft ondanks de verjaringstermijn, die in wettelijke zin voor bijna al deze mensen allang overschreden is, een mogelijkheid om genoegdoening te ontvangen. Zelfs bij de hoogste toekenningen is dat in wezen natuurlijk een schijntje, maar het is iets. Een erkenning van het feit, een bevestiging dat je inderdaad slachtoffer bent geweest van iets dat niet door de beugel kon. Genoegdoening.

Genoegdoening alleen is niet voldoende

Maar ‘positief’ staat niet voor niets tussen haakjes. Het feit dat je genoegdoening kunt halen, betekent dat daar ook je aandacht naar uit gaat. Het is goed om je boosheid te voelen, om die een plek te geven. Het is goed om te erkennen dat je boos bent. Maar in de procedure van genoegdoening loop je ook het risico dat je in de woede blijft hangen.

Erkenning volgt alleen als er steunbewijs is: als iemand van de andere slachtoffers ook naar voren treed en onafhankelijk van jou vertelt over wat ze hebben meegemaakt of zien gebeuren. Soms komt die erkenning er dus ook domweg niet. Niet omdat het niet gebeurd is, niet omdat jouw verhaal niet gehoord is, gewoon omdat je het na al die jaren niet hard kunt maken. Daar sta je dan, met lege handen. De kunst is om ook dan blij te zijn met het feit dat jij het hebt kunnen vertellen.

Wat gebeurt er als je wel genoegdoening krijgt? Ben je dan blij met het geld? Of blijf je dan ook achter met een kater? Wellicht kunnen de mensen die een bedrag van de kerk krijgen, dit geld inzetten om zichzelf en andere slachtoffers te ondersteunen bij het proces van helen. Want met genoegdoening alleen ben je er nog niet.

Oproep om je aan te melden

Dit is een pleidooi voor iedereen die met kerkelijk seksueel misbruik te maken heeft gehad. Een oproep om je te melden bij de VPKK. Als je steunbewijs kunt leveren. Als je een rechtmatige klacht hebt en daar genoegdoening voor wilt. Kortom: als het jou overkomen is of je hebt gezien hoe het anderen is overkomen, kom naar voren. Je kunt er anderen (en wellicht jezelf) heel concreet mee helpen.

Dit is ook een pleidooi om verder te kijken dan alleen genoegdoening. Helen kan, je kunt werkelijk helen van seksueel misbruik. Ook als het door geestelijken is gebeurd. Ook als het tientallen jaren geleden is gebeurd. Gun jezelf een leven waarin je geen last meer hebt van je verleden.