Marja: De verkrachtingen, daar raak je aan gewend

Marja logoWat heeft het meeste indruk op mij gemaakt in mijn leven?

B. en P., twee studenten van de opleiding verpleegkunde B, doen hun afstudeerproject over seksueel misbruik en zij vragen mij of ze mij mogen interviewen voor een presentatie op school. Dat wil ik wel, dus komen ze bij mij thuis.

Spannend om mijn verhaal te vertellen

Ik vind het best spannend om mijn verhaal te vertellen. Het zijn ook nog eens twee mannen, wat het niet gemakkelijker maakt. Toch lukt het me goed om mijn verhaal te vertellen. B. en P. zijn duidelijk onder de indruk en ze stellen mij een vraag waar mijn hart wel even van overslaat: ‘Wil je jouw verhaal bij ons op school vertellen?’ Oeps, die vraag had ik niet verwacht. Ik moet toch even nadenken voor ik daar ja op zeg.

Waarom vind ik dat zo moeilijk?

Waarom dat zo moeilijk voor me is, daar is maar één antwoord op. Dat komt door de vernedering die ik vroeger heb gevoeld. En hoe raar het misschien ook klinkt, dat komt niet door de verkrachtingen telkens weer. Dat komt door het ‘bekeken worden’. Dit verdient natuurlijk nadere uitleg.

Toppunt van vernedering

Ik ben 14 jaar en mijn broer “vraagt” me om in de douche te gaan. Begrijp me goed, die vraag is een bevel en ik ben zo bang dat ik dat bevel opvolg. De eerste keer snap ik niet wat ik in de douche moet gaan doen. Hij zegt: ‘Je moet gaan liggen en je kleren uit doen’ en uit angst doe ik die dingen. Dan hoor ik boven me op zolder voetstappen. In de douche zijn twee grote ronde gaten, om te ontluchten, en die komen op de zolder uit. Ik hoor gehijg, zwaar ademen. Ik besef ineens: hij is zichzelf aan het aftrekken! Dat voelt zo vies, mijn maag draait er nu nog van om. Ik voel me vernederd en zó bekeken.

De verkrachtingen daar raak je aan gewend

De verkrachtingen bijna elke dag, daar kan ik mezelf voor afsluiten. Ik trek me dan in mezelf terug, zodat ik er niet ben, maar hierbij lukt me dat niet. Achteraf besef ik dat ik die geluiden al vaker gehoord had, al heb ik er nooit bij stil gestaan wat dat geluid was. Ik stopte al regelmatig handdoeken in de ontluchtingsgaten, omdat ik me bekeken voelde en het niet goed voelde. Mijn gevoel klopt dus en vanaf die dag voel ik me echt nergens veilig meer. Een deur op slot biedt onvoldoende bescherming.

Ik verdwijn uit het zicht

Ik denk dat iedereen zich wel in enige mate bekeken voelt, als je langs een terrasje of iets dergelijks loopt. Bij mij neemt het extreme vormen aan. Ik wil onzichtbaar worden. Ik ga niet meer zwemmen met mijn vriendinnen. Ik haat de zomer, want ik wil zoveel mogelijk kleren aan hebben. Ik wil niet meer praten, want dan zien ze mij. Ik vind het verschrikkelijk om buiten mijn eigen vriendenkring contacten te leggen. Feesten zijn een ramp. Later, als ik ga werken zijn vergaderingen erg moeilijk. Ik raak elke keer in paniek en loop ook regelmatig weg uit een vergadering. Nog een geluk dat er in die tijd niet zoveel werd vergaderd als tegenwoordig.

Angst voor grote groepen

Als ik alleen ben, ken ik weinig angst, maar ik ben nog steeds bang van mensen in grote groepen. Ik maak ook moeilijk contact met mensen in zo’n situatie en voel alle ogen op me. Ik ga vaak zo zitten dat ik snel kan weglopen, de uitgang heb en houd ik altijd in de gaten. Ik voel me snel opgesloten.

Toch zeg ik ja!

Ik zeg ja! tegen B en P. Het is tijd om deze uitdaging aan te gaan. Het is een grote overwinning voor mij, dat ik voor een groep studenten durf te staan en daar mijn verhaal vertel. Ik vind het doodeng maar ik doe het! Want het is belangrijk dat mijn verhaal verteld wordt.

Een bijzondere ervaring

Dit is een heel bijzondere ervaring voor me. Ik voel me gehoord in een groep. Ik voel: ‘IK heb iets te vertellen! IK die mezelf nooit belangrijk vond.’ Dat is een heel fijn en trots gevoel!

Is het ook seksueel misbruik als je geen nee hebt gezegd?

Ik heb nooit nee gezegd

De vraag van ‘Minimuts’: ‘Is het ook seksueel misbruik als je geen nee hebt gezegd’ vraagt wat uitleg over haar omstandigheden. Als meisje van vijftien jaar leerde zij een jongen van achttien kennen. Ze kregen verkering en eigenlijk zonder overleg hoorde seks daar bij. Als naïef meisje van vijftien jaar is ze er gewoon in mee gegaan. Toen ze een keer niet wilde kreeg ze een tirade: ‘Je moet niet zeiken en gewoon met je benen wijd gaan liggen, want daar zijn vrouwen voor’. 

Gaat het hier om seksueel misbruik?

Formeel en wettelijk is dit seksueel misbruik. Leeftijdsverschil en overwicht maken dat zij, op geen enkele manier, kon protesteren en toen zij wél aangaf het niet te willen, is ze in feite verkracht. Als kind (en met 15 voel je je al heel wat, maar je bent nog niet volwassen) heeft zij hier geen enkele keuzevrijheid in gehad. Dus ja, in dit geval is er sprake van seksueel misbruik.

Dit is seksueel misbruik

Ik heb eerder een blog geschreven over de definitie van seksueel misbruik. Dit staat op GezondTotaal, een website waar ik regelmatig een expertbijdrage lever. De conclusie van mijn artikel is, dat waar het de wet betreft, de grenzen helder en duidelijk zijn, terwijl het in je beleving heel anders kan zijn. Wat is er nou belangrijke vragen om jezelf te stellen als je wilt weten of wat je is overkomen seksueel misbruik is?

Was de seks vrijwillig?

Soms is seksueel misbruik bruut en gedwongen. Maar veel vaker zit de onvrijwilligheid in omkopen en psychologische druk. De dader maakt je wijs: ‘Je vindt het fijn’ of ‘Het hoort zo’. Als je zelf geen keuze hebt of je er aan meedoet of niet, dan is het seksueel misbruik. Dit is zeker bij Minimuts aan de hand. Wanneer zij nee zegt wordt haar nee immers niet gerespecteerd.

Was er psychologische druk?

Ook zonder geweld kan het zijn dat je niet het idee hebt dat je een keuze hebt. Bijvoorbeeld doordat de dader beloningen geeft, zodat je denkt dat je er aan hebt meegewerkt. Hij of zij betaalt je dan in snoep, cadeautjes of geld, maar ook in aandacht of een vriendelijk woord. Door iets voor de seksuele handelingen te geven, maakt hij of zij je medeplichtig. Je raakt daardoor in de war en houdt je mond.

Was de seks gelijkwaardig?

Als de ander veel groter is dan jij en heeft hij of zij alleen daardoor al overwicht. Bovendien is het niet zo moeilijk om een kind of puber te overbluffen. De volwassene heeft je dan al snel het overwicht. Net die ongelijkwaardigheid maakt dat je je overweldigd kunt voelen. Per definitie is seks tussen volwassenen en kinderen dus niet gelijkwaardig.

Maakt het uit wie het initiatief tot contact neemt?

Voor de wet maakt het niet uit wie het initiatief tot contact neemt en voor het gevoel eigenlijk ook niet. Als je op enig moment het gevoel krijgt dat je niet meer terug kunt, dat je overgeleverd bent aan de ander, dat je géén nee meer kunt zeggen, zonder dat daar nare consequenties aan zitten, dan word je seksueel misbruikt.

Maakt het uit of je er wel of niet van hebt genoten?

Fysiek gaat je lichaam reageren, zeker als de dader daar zijn best voor doet. Sommige daders doen dat, ook weer om het kind een gevoel van medeplichtigheid te geven. Maar dat betekent niet dat je het ook wilde. Ook dan is het nog steeds seksueel misbruik.

Maakt het uit of er geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden?

Ook als hij of zij je niet aanraakt, kan er sprake zijn van seksueel misbruik. Als iemand je dwingt om de badkamerdeur open te laten en steeds binnenkomt als je staat de douchen, omdat hij of zij daar opgewonden van wordt, is dat seksueel misbruik. Iemand die een kind ‘alleen maar’ streelt terwijl hij/zij zichzelf bevredigt pleegt seksueel misbruik. Iemand die een kind dwingt om naar seksuele beelden te kijken, pleegt seksueel misbruik.

Heb je een bijzondere relatie

Soms maakt de misbruiker je wijs dat je een bijzondere relatie hebt. Dat je al zo wijs en groot bent voor je leeftijd. Laat je niets wijsmaken: verreweg de meeste misbruikers hebben niet maar één slachtoffer, maar gemiddeld zelfs 30. Hoezo een bijzondere relatie?

Alleen een ja is ja

We zijn er niet mee opgevoed, maar in feite is alleen een helder een bewust ja voldoende om tot seks over te gaan. Kinderen worden door de Nederlandse wetgeving in bescherming genomen. In feite zegt de wet dat een kind geen ja kan zeggen tegen seks. Zelfs als jij het zou willen mag het niet en is het seksueel misbruik, tot je 16 jaar bent. Maar ook als je ouder bent is het seksueel misbruik of verkrachting/aanranding als er iets gebeurt waar jij geen helder en bewust ja op hebt gezegd. Als iemand je dronken voert en je gaat er mee naar bed, ben je dus verkracht.