Eén van de minder belichtte symptomen van seksueel misbruik is vermoeidheid. In mijn boek Hulpverlening na seksueel misbruik beschrijft één van de therapeuten het als “dat je ’s morgens een emmer sop maakt om te moppen en dat je die ’s avonds maar weer leeggooit. Zo moe.” Ben jij ook zo moe? Moe van het ophouden van de schone schijn? Het wegrennen van de waarheid? De leugens en het verstoppen?

Moe zijn door het misbruik zelf

Wanneer je als kind regelmatig en langdurig misbruikt wordt, ben je fysiek moe van al die dingen waar je lichaam nog niet aan toe is. Je bent als kind te klein om die invasie te verdragen. Een kind heeft niet voor niets meer slaap nodig dan een volwassene. Ook bij het slapen gaat het vaak mis. Nachtmerries die de slaap verstoren, zorgen ervoor dat je, ook op de dagen waarop je niet misbruikt wordt, moe bent.

Moe zijn door het geheim

Het meedragen van een groot geheim is een andere oorzaak van vermoeidheid. Altijd op je qui vive zijn zodat je je niet verspreekt. Leugens bedenken over waar je geweest bent. Hoe het was. Of met smoesjes proberen te voorkomen dat anderen bij je thuis komen spelen, omdat …
Het leven tijdens en na seksueel misbruik is vermoeiend vanwege dat grote geheim.

Moe zijn tijdens de heling

Als je dan alles hebt gehad en je hebt het misbruik achter je gelaten, je bent op een veilige plek. Je hebt mensen om je heen die je steunen. Je lichaam begint te ontspannen. Dit is vaak het signaal voor jouw systeem om te beginnen aan de verwerking. Herinneringen komen terug, nachtmerries komen terug. Verwerking is hard werken en de emoties waar je als kind geen ruimte voor had, dringen zich op. Grote emoties, die verwerkt moeten worden en ervoor zorgen dat je dodelijk vermoeid bent na elke sessie.

Moe zijn is normaal

Ben jij ook zo moe? Kom je dit tegen in jouw helingsproces? Wat doe je als je moe bent? Het beste advies voor als je moe bent is: RUST. Gewoon uitrusten, je hebt hard gewerkt. Je hebt je hele leven al hard gewerkt. Verwerken is hard werken. Rust is niet altijd gemakkelijk, zeker niet als je in het midden van je verwerking zit. Maar het is de moeite waard om manieren te vinden om die rust te pakken.

Gun jezelf de tijd om uit te rusten

Voor veel overlevers is het lastig om uit te rusten. Juist doordat ze misbruikt zijn hebben ze het gevoel dat ze al zoveel tijd kwijt zijn geraakt. Hun jeugd is gestolen en vaak nog een flink stuk van hun volwassen leven. Hoe zuur is het dan om ook nog eens een aantal jaren met de verwerking bezig te zijn. En helaas, meestal duurt het een behoorlijke poos voordat je het verleden hebt verwerkt.

Rustig aan, je hebt geen haast

Vergis je niet, als je jezelf door een deur duwt waar je nog niet aan toe bent, omdat je graag sneller klaar wilt zijn, dan werkt dat tegen je. Je kunt in dit proces geen stappen overslaan. De paradox is dat als je de tijd neemt, je eerder klaar zult zijn. Je zenuwstelsel is gewend aan op scherp staan. Het is nog maar net veilig in je omgeving. Je mag de tijd nemen om te wennen. En de vermoeidheid van jaren mag je gaan voelen. Nu is het tijd om uit te rusten.

Wat is rust voor jou?

Rust is niet altijd niets doen. Voor sommigen is dat fijn: Ik kon soms drie dagen onder de dekens verdwijnen, tussendoor alleen opstaans voor een kopje koffie en dan weer terug. Maar anderen komen pas tot rust als ze buiten lopen. Of door te sporten of crea bea dingen te doen. Muziek te luisteren of met hun hond spelen. Hoe je tot rust komt is niet van belang. Wat is jouw manier om uit te rusten? Neem je daar de tijd voor?

Zelfbeeldhouwen, Michelangelo en ‘De David’

Hoe werkt dat, zelfbeeldhouwen? De meest beroemde beeldhouwer in de wereld is ongetwijfeld Michelangelo. Zijn beeld van De David wordt gezien als één van de mooiste beelden. Michelangelo schijnt iets gezegd te hebben wat neerkomt op:

Ik maak deze beelden niet. Ik bevrijd ze uit alles wat het niet is.

Hoe zou het zijn als jij jouw zelfbeeld kon bevrijden van alles wat het niet is?

Zit jij gevangen in je zelfbeeld?

Je zelfbeeld ontstaat op jonge leeftijd. Wanneer je seksueel misbruikt wordt verstoort die ervaring het opbouwen van een gezond en evenwichtig zelfbeeld. Je krijgt allerlei eigenschappen opgeplakt en opgedrongen en omdat je nog zo jong bent, ga je ze geloven. Je raakt gevangen in het beeld.

Bevrijd jezelf uit de gevangenis van je zelfbeeld

Zelfbeeldhouwen is het proces van de bevrijding van jezelf uit de gevangenis. Je kijkt eerlijk en zonder oordeel naar wie je bent en wat je bent. Al de overtuigingen, aannames en gedachten die niet bij je horen ga je aankijken en zo nodig wegsturen. Wanneer je dat doet, stapt als vanzelf jouw authentieke zelf naar voren.

Zelfbeeldhouwen om jouw eigenheid te vinden

Je komt op deze aarde als baby, maar je bent geen onbeschreven blad. Jouw eigenheid drukt zich ook dan al uit. Elke baby is anders, vraag het maar aan alle moeders in je leven. In dit anders zijn drukt zich jouw eigenheid al uit. Die eigenheid raakt verstoord door het seksueel misbruik. Het misbruik drukt een stempel op je en juist omdat je nog zo jong bent, ga je geloven dat je dat stempel bent. Hoe kun je jezelf herontdekken?

Leer negatief denken

‘Huh,’ hoor ik je denken. ‘Negatief denken? Ik heb juist altijd gehoord dat ik positief moet denken. Affirmeren. Accepteren. Wat bedoel je met negatief denken?’ Zoals Michelangelo alle brokken steen weghaalt die niet De David zijn, zo helpt negatief denken jou om alles wat je niet bent weg te snijden. Wat er dan overblijft ben je zelf. In al jouw schoonheid en authenticiteit.

Hoe werkt zelfbeeldhouwen?

Wat het vraagt is dat je tijd neemt om met je overtuigingen te stoeien. Dat je je bewust wordt van wat je over jezelf gelooft. Dat is de eerste stap, bewustwording. De tweede stap is om je overtuigingen te bevragen. Is het echt waar?

Een voorbeeld van hoe dat werkt

Ik dacht altijd dat ik lui was. Dat zei mijn moeder altijd. Pas toen ik die overtuiging ging bekijken, kwam ik erachter dat ik in mijn jeugd (door het misbruik) altijd moe was. Als ik thuiskwam na drie uur misbruik, kon ik uren op mijn bed liggen met John Denver op de koptelefoon. Ik was niet lui, ik was moe. Dat besef was de eerste stap naar het omzetten van die overtuiging over mezelf. Telkens als ik dacht ‘Ik ben lui’, zei ik duidelijk ‘Nee’ tegen mezelf en ik gaf mezelf toestemming om moe te zijn.

Maar wat als ik van binnen werkelijk lelijk ben?

Geen mens is lelijk van binnen. Het gaat er niet om dat je iets verandert aan jezelf. Want in werkelijkheid, is er niks mis met je. Er zijn geen slechte baby’s. God heeft jou geschapen precies zoals je bent en dat is helemaal goed. Je hoeft niets te verbeteren.  Er valt niets bij te schaven, niets te veranderen. Je bent al precies goed, met al de hebbelijkheden en onhebbelijkheden die bij je horen. Het enige wat nodig is om te doen, is je bevrijden uit alles wat je niet bent.

Aandacht voor je ideaalbeeld

Wie en wat bewonder jij? Wat maakt dat je die persoon of eigenschap bewondert? Hoe zou het zijn als jij die eigenschap ook had? Als je copy/paste kon doen … Alles wat je in een ander ziet, woont ook in jezelf (ja, ook de minder leuke kanten). Wat je daarmee doet mag je zelf bepalen. Je mag in alle vrijheid kiezen om welke kant dan ook van jezelf uit te drukken en uit te leven.

Staan in wie je (ook) bent

Jezelf de ruimte geven om te zijn wie je bent, betekent niet 10.000 uur oefenen zodat ook jij piano kunt spelen. Het gaat over ontdekken wat jouw musicaliteit is. Het gaat er niet om topsporter te worden, maar wel om vrienden worden met jouw lichaam en hoe dat beweegt. Waar kun jij je helemaal in uitdrukken?

Wat is jouw speciale geschenk aan de wereld?

Hoe kun je die uit al die lagen steen (opinies, aannames, overtuigingen) bevrijden? Wat in jou wil zich uitdrukken? Wat in jou voelt zich onderdrukt? Hoe kun je dat de ruimte geven die het verdient?

Wil je hier hulp bij?

Voor wie het niet heeft meegekregen, Gisèle Pelicot is een Franse vrouw op leeftijd die slachtoffer werd van haar eigen man én 80 andere mannen (waarvan er 50 geïdentificeerd zijn tot op heden) aan wie haar bewusteloze lichaam werd uitgeleend. Zij heeft de schaamte teruggegooid naar de daders door ervoor te kiezen om haar rechtszaak níet achter gesloten deuren te laten plaatsvinden. In plaats daarvan werd het breed uitgemeten in de pers. Gisteren zijn de straffen bekend gemaakt.

Wat is er gebeurd?

Meneer Pelicot drogeerde zijn vrouw en nodigde mannen uit om haar te komen verkrachten. Hij maakte gebruik van een website die vertaald ‘Zonder dat zij het weet’ is genaamd. Hij heeft de verkrachtingen gefilmd en naar alle waarschijnlijkheid verhandeld, in elk geval is het verhaal aan het licht gekomen toen meneer Pelicot aangeklaagd werd wegens het filmen van vrouwen onder de rokken. Zijn zoon heeft toen zijn computer en telefoon doorgekeken en vond de beelden van de verkrachtingen.

Heeft zij nooit iets gemerkt?

Gisèle heeft wel degelijk iets gemerkt. Haar cognitieve functie ging achteruit, dacht ze. Ze had door dat er iets niet klopte, maar, zoals zo vaak gebeurt rondom seksueel misbruik, was er een verklaring voorhanden. Ze dacht beginnende dementie, maakte zich er zorgen over. Ze bezocht haar huisarts met deze klachten. Maar omdat ze bewusteloos was tijdens de verkrachtingen had ze geen idee dat haar man haar lichaam had uitgeleend aan, door de jaren heen, waarschijnlijk rond de 200 mannen.

De schaamte moet van kant veranderen

Wat er is gebeurd is in feite van minder belang dan wat er vervolgens aan de hand is. Haar moed en vastberadenheid om alle rechtszaken in de openbaarheid te laten behandelen is een voorbeeld dat een schok door de wereld heeft doen gaan. Ineens worden de daders in het openbaar veroordeeld. Geen achter de schermen deals met lage straffen. “De schaamte moet van kant veranderen”, zei Gisèle en dat werd de nieuwe strijdkreet. De wereld, die rondom seksueel misbruik altijd op zijn kop stond,  komt daarmee weer rechtop.

Het recht staat hiermee ook terecht

Jarenlang en wereldwijd heeft het recht slachtoffers tekort gedaan. Voorbeelden te over van belachelijk lage straffen voor verkrachtingen, aanrandingen en jarenlang seksueel misbruik. Een voorbeeld in Nederland is de zaak Valkenburg waar, ondanks de nieuwe wettelijke eis van gevangenisstraf voor seksuele misdrijven, de daders grotendeels wegkwamen met een lachertje: 1 dag cel voor de verkrachting van een kind. Ook de rechtspraak staat door de moed van Gisèle terecht.

De schaamte voorbij

De schaamte waarmee de dader je geketend heeft, is niet van jou. Het is een verstikkende mantel die je af mag leggen. De kans die Gisèle de wereld biedt is de schaamte terug te geven aan de dader. Het vraagt moed om je dader aan te kijken, te weten dat jou geen enkele blaam treft. Dat is wat Gisèle de wereld voorhoudt. Dat is de inspiratie voor alle slachtoffers.

Heling door moed

Deze moed brengt ook heling. Gisèle loopt met geheven hoofd de rechtszaal uit. Ze heeft ongetwijfeld nog één en ander te verwerken, maar de schaamte heeft zij succesvol teruggelegd bij de daders. Het verdriet van het verraad, door haar man die zij vertrouwde, heeft ze laten zien, zonder dat het haar brak. Daarbij steekt haar ex-man schril af en zijn lege woorden van spijt vallen op dove oren. De wereld kent Gisèle Pelicot. Dat is haar naam. De zijne zal in de vergetelheid verdwijnen. Eindelijk staat het slachtoffer centraal!

Kindertrauma

In het boek ‘Je zult maar net dat kind zijn’ doet Ankie Driessen een poging om mensen wakker te schudden en met name de omgeving van het kind te activeren om vooral in te grijpen. Met een aantal ervaringsverhalen en daarnaast de ervaringen van professionals schets zij een beeld van de effecten van trauma op kinderen.

Het voorkomen van kindertrauma

De inzet van het boek is het zo mogleijk voorkomen van kindertrauma’s, door bijvoorbeeld alerter te zijn op signalen van kinderen in de klas. Waar het boek minder goed in slaagt is om duidelijk te maken: wat zijn die signalen dan? Daarin blijft ze naar mijn idee hangen in te veel algemeenheden. Overigens is dat volgens mij ook logisch omdat de kindsignalen nogal uiteenlopend zijn.

Welke kindsignalen zijn er?

Een kind kan druk worden of juist stil en teruggetrokken. Een kind kan aandacht vragen of juist schuw de aandacht van zichzelf weghouden. Het beste antwoord is mogelijk nog van één van de geïnterviewde docenten: ‘we moeten ons veel meer voor de kinderen interesseren’.

Wordt kindertrauma herkenbaar?

Voor mij biedt het boek te weinig houvast, met name doordat er zoveel aandacht is voor kindsignalen, terwijl er weinig gesproken wordt over daders. Daar waar zij ter sprake komen, zijn de dader-ouders volgens de auteur goed willende volwassenen die hulp nodig hebben om hun kind niet te slaan, verwaarlozen of misbruiken.

Tipje van de sluier

Als maatschappij hebben we nog veel te leren over kindertrauma. Dit boek licht een klein stukje van de sluier op. Met name de bijdrage van psychiater Dirk de Wachter is daarin een welkome stem die pleit voor meer bekendheid te geven aan de gevolgen van kindertrauma.

Jonge overlevers

Twee jonge overlevers, 18 jaar, spreken over de zin van therapie in hun jeugd. Daarbij valt op dat beiden aangeven hier niet veel aan gehad te hebben. Dat het hen niet heeft geholpen om de regie over hun leven terug te pakken. Beiden geven aan wat wél heeft gewerkt: vriendschap, een maatje. Mensen met wie ze ongedwongen hun verleden konden bespreken en die niet gelijk met therapieën klaar stonden.

Meer onderzoek is nodig

Ik denk dat onderzoek naar het effect van therapie voor jonge kinderen en jongeren wel eens onderzocht mag worden in retrospectief onderzoek op de lange termijn. Ik verwacht, vanuit wat ik tegenkom in mijn praktijk, dat veel van wat er gebeurt te weinig focus heeft op trauma. Beide jongeren in dit boek geven aan dat ze er ‘misschien wel’ wat betere overlevingsvaardigheden hebben opgedaan.

Is therapie voor kinderen zinvol?

Belangrijk, natuurlijk, om erger te voorkomen, maar mij bekruipt de vraag: ‘Is het slechte therapie geweest of is therapie voor kinderen niet zinvol?’ Dit boek geeft hierop echter geen sluitend antwoord. Ik vraag me hardop af of therapie voor kinderen zinvol is als er niet ook in de omgeving van het kind veranderingen doorgezet worden.

Voor wie is dit boek?

Het boek is zinvol voor mensen die zich afvragen wat kindertrauma voor gevolgen met zich meedraagt en hoe de stand van zaken is. Het boek is enigszins gedateerd, vooral als het gaat om de hulpverlenende instanties waar het naar verwijst.

Pluspunten

• Heldere uitleg van dissociatie en vervreemding in meerdere vormen
• Onomwonden taalgebruik

Minpunten

• Niet altijd even duidelijk wat er bedoeld wordt met trauma’s
• In sommige stukken staan veel herhalingen
• Weinig specifiek

Te koop bij Bol.com