Niet alle traumas hebben evenveel impact op het slachtoffer. Toch wordt er in de DSM geen onderscheid gemaakt in de diagnose en behandeling van de verschillende traumas. Dat is jammer want daarmee gaat het voorbij aan de werkelijkheid van seksueel misbruik. Het gaat hier niet om leedvergelijk, dat is weinig zinvol, het één is niet erger dan het ander. Maar er zijn wel degelijk belangrijke verschillen tussen diverse traumas, die van invloed zijn op de behandeling ervan in therapie.

Trauma mét of zonder dader

Bij seksueel kindermisbruik is er sprake van een moedwillige daad van een veelal ervaren misbruiker. Andere traumas, waarbij geen dader aan te wijzen is, zoals ongevallen, natuurrampen, overlijdens hebben geen aanwijsbare schuldige. Bij seksueel misbruik komt de schuldvraag aan de orde.

Trauma verzachten of verdiepen

Bij een natuurramp wordt er bewust gezocht naar manieren om het trauma te verzachten. Er worden teams van psychologen op de slachtoffers los gelaten die hen laten praten. Bij seksueel misbruik is het omgekeerde waar. De dader zet er vol op in het trauma zo diep mogelijk te maken, omdat dit de grootste kans biedt op geheimhouding van het kind.  Door manipulatie, medeplichtig maken, verwarring scheppen en dreigen komt hij maar al te vaak weg met zijn wandaden.

Gedeelde smart is halve smart

Over een ongeval of ramp kun je praten met de mensen om je heen. Je krijgt medeleven en men kan zich er over het algemeen een voorstelling van maken wat het met je doet. Je voelt je gehoord en gezien. Bij het trauma van seksueel misbruik is het omgekeerde waar. Zelfs als je durft te praten, ondanks alle inspanningen van de dader om dat tegen te gaan, loop je vaak op tegen een muur van ongeloof en onbegrip. Je blijft alleen met je trauma.

Het einde van het trauma

Een natuurramp heeft een duidelijk begin en einde. Vanaf het moment dat het sein op veilig gaat, kun je beginnen aan de verwerking. Dit is in het geval van seksueel misbruik minder eenduidig. Soms eindigt het misbruik maar blijft de dader nog in je leven. Soms heeft het misbruik zo lang geduurd of heeft zoveel impact gehad, dat het sein niet meer op veilig gaat. Je blijft gespannen of angstig. Daardoor komen mensen vaak pas na vele jaren toe aan verwerking.

Wachten op het volgende trauma

Wanneer mensen bijvoorbeeld een treinramp hebben meegemaakt, is het mogelijk om in het vervolg de trein te vermijden. Dat heeft wel wat impact op je leven, maar je kunt heel goed leven zonder trein. Dat geldt niet voor seksueel misbruik. Seks is immers overal. Overal zijn potentiele daders voor iemand die jarenlang gespannen of angstig is. Daarbij maakt een groot deel van de slachtoffers hernieuwd slachtofferschap mee.

Trauma op trauma

Het trauma van seksueel misbruik noem ik ook wel het gif dat blijft vergiftigen. Juist doordat het zo diep in een mensenleven geworteld raakt, is het een heel proces om het compleet te helen. Het is dus niet verrassend dat het vaak wat langduriger trajecten zijn dan enkelvoudig trauma. Maar laat je niet ontmoedigen, je kunt helemaal helen.

Meer weten?

Lees mijn boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij!’ 

Het in dagboekstijl geschreven boek van José is indrukwekkend. Haar schrijfstijl is direct, haar tekeningen ‘in your face’ (let op, kan triggeren). Zij deelt haar ervaringen van seksueel misbruik, de psychoses die ze doormaakte en ook hoe moeilijk het daarna was om zonder die psychoses verder te leven. Haar reis naar heling en haar enorme verrukking in het leven komt dwars door de bladzijdes heen.

Psychoses als verlichtingservaringen

Uit haar bol gaan, zoals José haar psychotische ervaringen noemt, is een oplossing voor de herbelevingen en herinneringen, haar depressieve gevoelens en de algemene stress van haar leven. In haar psychoses ervaart zij zichzelf en de wereld anders. Lichter.

Drijfveren om te leven

De korte stukjes in dit dagboek zijn filosofisch, soms opbeurend dan weer wat donkerder in hun inhoud. Maar de stukjes waarin het ‘kleine meisjes praat’ betreft, zijn zonder uitzondering indrukwekkend. Zelden zag ik zo helder verwoordt wat seksueel misbruik voor een kind betekent.

Voor wie is De diepte van drijfveren geschikt?

Ik zou dit boek niet aanraden voor mensen die nog helemaal aan het begin van hun heelwordingsproces staan. Daarvoor is het waarschijnlijk te triggerend, te ‘in your face’. Wanneer je wat verder bent of voor hulpverleners lijkt het me bijzonder geschikt, omdat het daadwerkelijk een inkijkje biedt in de impact die seksueel misbruik heeft op kleine meisjes. Of het voor mensen met psychoses geschikt is, daar kan ik niet echt over oordelen. Wél vind ik het verfrissend dat een psychose in het boek niet een probleem wordt weggezet. Het is gewoon een deel van wie de auteur is.

Pluspunten

• helder, niet mis te verstaan taalgebruik
• openhartig
• diepgaand

Minpunten

• losse stukjes, soms wat chaotisch

Al met al is het een boek wat voor iemand die een vergelijkbare geschiedenis heeft bevrijdend kan zijn. Gewoon omdat José ongegeneerd en ongenuanceerd haar eigen waarheid spreekt.