Moeten we stoppen met #metoo?

Voor #metoo

In 2014 schreef ik deze blog over Kardinaal Wim Eijk. Ook nu weer hoor je mensen roepen dat het te veel is. Dat er voorwaarden zijn waar je aan moet voldoen om je verhaal te mogen vertellen (geen aangifte is geen misbruik). Nog steeds wordt het ongemak van de maatschappij afgewenteld op de slachtoffer. Alleen pikken wij dat niet meer. ‘Nooit meer zwijgen’, is een strijdkreet en en belofte. Een strijdkreet voor éénieder die slachtoffers het zwijgen probeert op te leggen (linksom of rechtsom) en een belofte aan alle slachtoffers die er nu nog niet aan toe zijn om het zwijgen te doorbreken. De belofte: #ikluister, ook als het je nog jaren kost om erover te gaan spreken.

Oproep om het zwijgen te verbreken

‘Kardinaal Wim Eijk doet een laatste oproep om het zwijgen te verbreken over seksueel misbruik van kinderen door medewerkers van de Rooms-Katholieke Kerk. Nog een half jaar kunnen klachten worden ingediend.’

Iedereen lijkt het lovenswaardig te vinden dat Wim Eijk deze oproep doet. Ik blijf met een vraag rondlopen. Waarom krijgen ze nog maar een half jaar de tijd?

‘Eens moet de bel luiden voor de laatste ronde’

Aldus Wim Eijk. Op commando moet iedereen die ook maar iets heeft meegemaakt of meegekregen van seksueel misbruik binnen de Katholieke Kerk praten. Liefst nu meteen, maar in elk geval voor juli 2014. Voor mij klinkt dat als: ‘Het moet nu maar eens afgelopen zijn’. Want daarna? Gaat het deksel daarna weer op de doofpot? Vindt je, als slachtoffer, op 1 augustus dovemansoren voor je verhaal?

Onwetendheid over seksueel misbruik

Als iemand zegt: ‘Je hebt tot die datum de tijd om iets te zeggen’ en hij stelt dus een ultimatum, laat hij zijn onwetendheid over seksueel misbruik spreken. Je kunt er pas over praten als je daar aan toe bent. ‘Spreek nu of houdt voortaan je mond’, is geen eerlijk voorstel.  Daarnaast: past het wel dat de kerk deze grens stelt? Past het dat een kardinaal deze oproep doet? Past het dat de agressors bepalen wanneer de slachtoffers er (nogmaals) het zwijgen toe moeten doen?

Weg met de zwijgcultuur, maar dan voor altijd

De zwijgcultuur, eens doorbroken, mag niet opnieuw geïnstalleerd worden. Ook na juli 2014 mag het van mij klachten regenen. Ook dan zullen er mensen zijn, die dit nu nog niet kunnen, die dit nu nog niet durven, maar die dan willen praten. Als zij nergens terecht kunnen met hun verhaal, dan is de huidige oproep tot openheid symboolpolitiek. Geen werkelijke openheid, geen geloofwaardig betoog, geen intentie om de kerk een andere koers te laten varen.

Een oproep aan de Katholieke kerk om werkelijk moed te gaan tonen

Mijn oproep is: Ga écht luisteren naar de klachten van seksueel misbruik (én psychische en lichamelijke mishandeling). Stel je hart open. Luister nederig en met compassie naar verhaal, na verhaal, na verhaal, over wat mensen is overkomen. Luister zonder haast, wetend dat mensen soms 40 jaar of meer met dit verhaal, dit geheim hebben rondgelopen. Weet dat wát je ook aan compensatie zou bieden, tekort schiet. Daarnaast is het enige dat je te bieden hebt een luisterend oor.

Ware moed

Ware moed is verantwoordelijkheid nemen voor wat jij en de mensen die je vertegenwoordigt gedaan hebben. Dat geldt voor het misbruik zelf én voor zwijgen eromheen. Het enig passende antwoord op de verhalen over seksueel misbruik en mishandeling is: #ikluister en in het geval van de kerk ‘mea culpa’.

Doorbreek het zwijgen

Werk jij in de hulpverlening en wil jij leren hoe je slachtoffers kunt helpen hun verhaal te doen? Werkelijk therapie bieden die hout snijdt? Verdiep je in de langetermijneffecten van seksueel misbruik. Bijscholing en nascholing met aandacht voor waar jij als professional tegenaan loopt.

Verdiepingstraining voor professionals

Eenzaamheid na seksueel misbruik

Alleen zijn is niet hetzelfde als eenzaamheid. Je kunt je heel alleen voelen in gezelschap en je kunt je heel alleen op de bank heel tevreden en gelukkig voelen. De vraag is dan ook: wat ik eenzaamheid wel? Hoe ziet eenzaamheid eruit? En wat is de verbinding met seksueel misbruik?

Een definitie van eenzaamheid

Mijn persoonlijke definitie van eenzaamheid is niet kunnen delen wat er in je leeft. Of dat nou mooie inzichten of ingewikkelde gevoelens zijn, als je iets kunt delen met de ander en je voelt je begrepen dan ben je in verbinding. Je wordt gezien en gehoord, jouw bestaan wordt levensecht, je wordt erkend in wie je bent.

De mens is bedoeld om verbonden te zijn

Natuurlijk zijn er mensen die graag vaak alleen zijn, maar het is niet het verlangen van de doorsnee mens om alsmaar alleen te zijn. Dat is waarom er zoveel dating-sites zijn en daarom lopen we allemaal rond met een mobiele telefoon. We houden elkaar in de gaten op facebook en vertellen over ons leven in prachtige literaire werken of laten we zien wat er in ons leeft door het maken van schilderijen en andere kunstwerken. We zoeken contact met anderen over wat er diep van binnen leeft.

Eenzaamheid en het geheim van seksueel misbruik

Als je een groot geheim hebt, zoals seksueel misbruik, dan is het delen voor jou niet eenvoudig. Het is vaak moeilijk om er over te vertellen. Het is niet zo gebruikelijk om er over te praten. Mensen zeggen niet vaak:  ‘Ik ben als kind misbruikt’ zoals ze wel zeggen: ‘Mijn fiets is gejat’, terwijl die dingen bijna even vaak voorkomen.

Moeilijk voor de omgeving om te luisteren

Hoe lastig het is om er over te vertellen, wordt nog eens versterkt doordat mensen om je heen het soms ook moeilijk vinden om erover te horen. Kinderen zijn zo klein en kwetsbaar, dat het lastig is om te horen dat er ook nare dingen gebeuren met kinderen. We hebben met zijn allen een cultuur gecreëerd waarin we dat liever niet zien.

Delen is het medicijn tegen eenzaamheid

Als je seksueel misbruikt bent en je praat daar niet over, dan heb je dus een groot probleem. Iets wat voor jou heel veel invloed op je leven heeft (gehad) kun je niet delen met de mensen om je heen. Soms schaam je je of je voelt je schuldig en wilt niet dat mensen dit van je weten.

Ook als je de schaamte al voorbij bent

Het is het nog steeds iets waar je niet makkelijk over spreekt. Zelfs als je er inmiddels van doordrongen bent, dat het jouw schuld niet was en je je niet hoeft te schamen voor de misdaad van de ander. Het is doorgaans niet een praatje voor gezellig tijdens de maaltijd of op een feestje. Een deel van jou blijft eenzaam en onzichtbaar. Het doet pijn om niet gezien te worden in wie je bent, in je pijn, je verdriet, je boosheid.

Ook je succesverhaal kun je niet delen

Als je er niet over kunt praten zit de eenzaamheid in alle gevoelens over seksueel misbruik die je hebt. Ook de glorie van het helen kun je dan niet delen. Jouw zelfoverwinning, de kracht die je aanboorde om ondanks alles te overleven, het is alsof ze er niet zijn. Die eenzaamheid is slopend en het enige medicijn tegen de eenzaamheid dat ik ken, is er zelf over leren praten.

We moeten het gesprek veranderen

We moeten leren praten op een manier die ons niet alleen als slachtoffers erkent, maar ook duidelijk maakt hoe ongelofelijk krachtig we zijn. Denk je eens in: wij hebben iets doorstaan en overwonnen waar anderen niet eens over durven praten! We moeten duidelijk gaan maken dat wij de held en het middelpunt zijn van ons eigen verhaal.

Wij moeten de eenzaamheid van de stilte doorbreken

Wij, degenen die misbruikt zijn, zullen de stilte moeten doorbreken, want wij zijn degenen die er het meest belang bij hebben. Want de eenzaamheid in die stilte is moordend. Het praten over seksueel misbruik is van vitaal belang om die eenzaamheid te doorbreken. Eerst in een veilige setting, met lotgenoten bijvoorbeeld, of bij de therapeut. Maar daarna ook in onze families, kennissenkring, in de media, in de wereld. Ieder op zijn eigen tijd en op zijn eigen manier. Niet iedereen hoeft online #metoo te roepen, maar je hoeft er ook niet alleen mee te blijven worstelen.

Wij zijn gebaat met gepraat

Zoals de misbruiker gebaat is bij stilte, zijn wij, de overlevers van seksueel misbruik, gebaat bij gepraat. Hoe meer er over seksueel misbruik gepraat wordt, hoe minder je het gevoel hebt dat je er alleen voor staat. De eenzaamheid van de stilte doorbreken geeft ruimte en verbinding met anderen.

Praten met lotgenoten

Praten met lotgenoten kan een mooie eerste stap zijn, in het leren praten over wat je is overkomen. Mensen die hetzelfde hebben meegemaakt kunnen zich makkelijker inleven en je vindt dus een luisterend en sympathiek oor.

Samen helen

Ook praten over seksueel misbruik moet (en kun) je leren. Een mooie werkvorm daarvoor is ‘Samen helen’. Begeleid lotgenotencontact aan de hand van het boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij’. Inmiddels zijn er op diverse plaatsen in het land mensen die dit soort groepen begeleiden. Wil je meer weten? Kijk op: ivonnemeeuwsen.nl