Recensie Kostbaar As van Theresia Stilller

kostbaar asHet boek van Theresia Stiller is een bijzonder mooi boek. Niet alleen vanwege de geschiedenis van de auteur: Zelf misbruikt als kind, binnen haar huwelijk misbruikt én tot haar ontzetting komt zij er achter dat haar kinderen ook misbruikt zijn. Dit alles tegen een achtergrond van een religieuze opvoeding, waarin schuld en boete luid doorklinken.

‘Als je er maar over praat’

In haar voorwoord geeft Theresia de lezer mee: ‘Het maakt mij niet uit wat je van deze teksten vind, áls je er maar over praat,’ Want zwijgen over seksueel misbruik houdt het in stand, zo heeft zij ondervonden. Als er iets preventief kán werken is het praten. Als er iets helend kan werken is het erkenning.

Kippenvel

Al lezend heb ik geregeld kippenvel. Herkenning, omdat zij gedachten uit die ik ook gekend heb, maar ook bewondering. Zo naakt en kwetsbaar als zij in dit boek haar eigen gedachten, gedrag en gevoelens tot op het bot fileert, dat kunnen volgens mij alleen de hele groten. Dat is de grote kracht van dit boek.

Directe poëtische schrijfstijl

Haar schrijfstijl is direct, indringend en getuigt van waarnemingsvermogen en taalgevoel. In vier zinnen laat zij de pijn van haar zoon voelen:

“Het is niet te snappen voor een achtjarige

Het verwringt zijn geest

Smartelijke pijn vervormd zijn ziel

Het doet zijn schouders krommen”

 

Weet je nog, mam?

Hartverscheurend zijn de momenten dat zij zich geconfronteerd ziet met het leed van haar kinderen, die net als zij misbruikt zijn. Het lijden dat ze maar al te goed kent, valt ook haar kinderen ten deel. We volgen Theresia in haar worsteling met de grote thema’s schuld, schaamte, haat, liefde, vergeving, God.

Verrijzen uit de as

“En ik huil

Om mijn eenzaamheid

Ben even zo verdrietig

Maar zonder bitterheid

Zodat mijn ziel zich heelt.”

Kostbaar As daagt je uit om eerlijk naar jezelf te kijken

Het is een boek om te koesteren. Verontrustend eerlijk. Het daagt jou als lezer uit om de diepten in je ziel te verkennen. Waar verberg jij jouw pijn? En wat kost dat jou en de mensen om je heen? Het daagt je uit tot zelfonderzoek. En toch … Elke bladzijde ademt diep mededogen en mildheid.

Kostbaar As kopen?

Het boek is op zaterdag 25 november 2017 uitgekomen en kan via het winkeltje besteld worden. Je betaalt € 18,95 voor het boek en € 5,00 voor de verzendkosten.

Bestel Kostbaar As

De impact van seksueel misbruik op je zwangerschap

Seksueel misbruik heeft impact op je zwangerschap

Seksueel misbruik heeft een grote impact. Veel vrouwen weten niet dat tijdens de zwangerschap, de bevalling of het kraambed het seksueel misbruik verleden een grote rol kan spelen. Ook weten ze niet wat ze mogen en kunnen verwachten van een verloskundige.

zwijgen

Wij, Joanne de Kat en Hanna van Meijeren, zijn twee verloskunde studenten. We hebben literatuur onderzoek gedaan naar de lichamelijke en psychische gevolgen van seksueel misbruik in de zwangerschap, tijdens de bevalling en het kraambed. Ook hebben we gekeken naar de verloskundige begeleidingservaring van vrouwen die seksueel misbruikt zijn. Hieronder volgens onze belangrijkste conclusies uit het onderzoek.

Lichamelijke gevolgen

De lichamelijke gevolgen van seksueel misbruik die tijdens de zwangerschap een rol kunnen spelen zijn:

  • verhoogde kans op risicogedrag (alcoholgebruik of roken)
  • moeite hebben met de medische onderzoeken en controles
  • extreme misselijkheid
  • blaasontstekingen
  • eetstoornissen
  • verhoogde kans op vroegtijdige weeën
  • vaginisme, verkramping in het bekkenbodem gebied

Psychische gevolgen

De psychische gevolgen die tijdens de zwangerschap, bevalling en daarna voor problemen kunnen zorgen zijn:

  • extreme angst (voor onderzoeken, voor de baring, voor moederschap)
  • angsten over de moeder-kindbinding
  • herbelevingen tijdens de baring (controleverlies in het bekkengebied)
  • dissociatie
  • verstoorde lichaamsbeleving, het lichaam haten
  • niet goed om kunnen gaan met hevige emoties
  • depressieve gevoelens
  • verhoogde kans op postpartum depressie
  • post traumatische stress stoornis

“De ervaringen van de bevalling (…) en de periode erna heb ik als uh.. traumatisch ervaren”. (aldus een cliënte)

 

Te weinig gesproken over seksueel misbruik

Uit het onderzoek blijkt dat er door verloskundigen en cliënten nog te weinig gesproken wordt over seksueel misbruik. Dit komt deels doordat er op seksueel misbruik nog steeds een taboe rust en deels doordat de cliënten niet altijd weten welke impact seksueel misbruik kan hebben op de zwangerschap, bevalling en het kraambed.

Vragen naar negatieve seksuele ervaringen

Vanaf 2007 vragen verloskundigen standaard bij de intake naar een negatieve seksuele ervaring. Op deze manier proberen ze klanten uit te nodigen om het seksueel misbruik bespreekbaar te maken. Alleen als het seksueel misbruik bekend is, kan de begeleiding tijdens de zwangerschap hierop aangepast worden. Uit de ervaring van een enkeling bij wie seksueel misbruik wel uitgebreid van te voren besproken is, blijkt dat er toen minder klachten waren, vooral omdat de verloskundige begeleiding daarop is aangepast.

“Ik maakte het direct bekend… (…).. en.. zij gingen daar ook gelijk goed mee om.. (…) toen kwam er direct ook heel veel op.. en dat was ook direct van.., hoe wil je dat zien eigenlijk.. Ze begon er ook direct over, dat het bekend is..(…) dat was eigenlijk wel heel fijn hoe ze dat deden.. dat vond ik wel.” (aldus een cliënte)

 

Voorkomen is beter dan achteraf beseffen

In dit onderzoek bleek dat de meeste vrouwen pas achteraf beseften welke invloed hun verleden heeft gehad op het krijgen van een kind. Dat is jammer want met aangepaste begeleiding had hen wellicht veel leed bespaard kunnen blijven. Alle vrouwen in het onderzoek gaven aan dat zij een aangepaste begeleiding hadden willen krijgen.

Wat is van belang in de begeleiding?

Wat de onderzochte vrouwen van belang vonden in de verloskundige begeleiding is:

  • het bespreekbaar maken van seksueel misbruik
  • uitleg over de impact van seksueel misbruik
  • een vertrouwensband
  • een luisterend oor
  • het serieus nemen van de wensen
  • persoonlijke betrokkenheid van de verloskundige
  • uitleg bij alle handelingen die de verloskundige verricht
  • een coachende rol van de verloskundige

Bij de vrouwen van wie het seksueel misbruik bekend was bij de verloskundige, was er over het algemeen sprake van een positieve begeleidingservaring. De verloskundige stemde dan zijn of haar zorg af op de wensen van de cliënte.

“Het deed mij goed om te horen dat ze zei, dat ze mijn signalen zou volgen, zeg maar.. en dat ze mijn tempo zou volgen”.

Voor een enkeling was de zwangerschap zelfs een helende ervaring:

“Ik oordeel mijn lichaam vaker dan ik moet veroordelen, omdat ik de schuld bij mij leg.. En op het moment dat ik beviel en het kindje bij mij in mijn buik groeide.. dan.. ik heb daar wel respect voor gekregen.. voor mijn lichaam..”

 

Wat mag je verwachten van de verloskundige

Als je als vrouw seksueel misbruikt bent, mag je verwachten van de verloskundige dat:

  • je dit bij hem of haar, in vertrouwen, bespreekbaar kunt maken
  • hij of zij de zorg aan jou zal aanpassen
  • hij of zij advies kan geven over mogelijkheden van andere hulpverlening met wie je seksueel misbruik kunt bespreken

Het doel van al die zorgvuldigheid is dat je, ondanks de impact die seksueel misbruik met zich mee kan brengen, een onvergetelijk mooie ervaring krijgt wanneer je moeder wordt.

(Door: J. de Kat en M.H. van Meijeren, vierdejaars verloskundestudenten)

Nabericht:
Medio 2017 zal het volgende boek van Ivonne Meeuwsen over dit thema uitkomen. Houd de website in de gaten voor meer informatie.

Wat vertel ik de kinderen over mijn incest-verleden?

De vraag van ‘Mooiezooi’: Wat vertel ik de kinderen over mijn incest-verleden?

Deze vraag van ‘Mooiezooi’ is er echt eentje om over na te denken. Wanneer je incest of seksueel misbruik hebt meegemaakt, dan ben je nooit het enige slachtoffer. Je hele netwerk, familie, partner, vrienden, iedereen heeft er direct of indirect mee te maken. Zelfs wanneer je het goed verwerkt hebt, heeft het veel invloed gehad op je leven. Daarmee heeft het zijn impact op iedereen die van je houdt.

Mooiezooi geeft aan dat zij haar eigen incest verleden goed verwerkt heeft en niet zal instorten als ze het haar kinderen zou vertellen, maar vraagt zich af of het voor de kinderen (puberleeftijd) niet te belastend zal zijn. Het is niet niks wat je een kind vertelt, over hun opa in dit geval, zelfs al zien de kinderen opa nooit. Is het beter om het verleden te laten rusten?

Vragen voor ouders die seksueel misbruikt zijn:

  • Moet ik het de kinderen vertellen?
  • Wat is een goede leeftijd om het te vertellen?
  • Hoe vertel je zoiets?

Leren omgaan met de realiteit

Kinderen zijn de wereld nog aan het leren kennen. Ik ben een groot voorstander van leven in de realiteit. Helaas is de wereld geen sprookjesparadijs (al kan het er in sprookjes overigens ook behoorlijk gewelddadig aan toe gaan). Je taak als ouder is niet om je kind te behoeden voor al het ‘kwade’ in de wereld. Jouw taak is om hen de tools, het vertrouwen en de ruimte te bieden om te leren omgaan met de wereld. Daarbij hoort ook de realiteit van incest en seksueel misbruik.

In Nederland wordt 1 op de 4 meisjes seksueel misbruikt

De realiteit is niet anders en de kans dat jouw kind te maken krijgt met seksueel misbruik is gewoon 25% als het een meisje betreft. Jongens scoren 1 op de 6 en dat komt neer op 16%, ook zeker niet te verwaarlozen. De kans dat een kind bijvoorbeeld aangereden wordt is vele malen kleiner (minder dan de helft). Toch vertellen we kinderen al van kleins af aan uit te kijken met oversteken. Op dezelfde manier denk ik dat we kinderen van jongs af aan moeten vertellen over seksueel misbruik.

Een gewaarschuwd mens telt voor twee

Zou ik adviseren om het de kinderen te vertellen? Jazeker zou ik dat. Ik zou zelfs zeggen, zo vroeg mogelijk. Kinderen krijgen absoluut iets mee van wat er speelt en als ze het fijne er niet van weten, gaan ze zelf invullen wat er aan de hand is. Kinderen hebben daarbij ook nog de neiging om de schuld naar zichzelf toe te trekken. Wanneer ze van jou horen wat er aan de hand is, kunnen ze ook met hun vragen bij jou terecht.

Hoe licht je een kind in over je incest-verleden?

Hoe je een kind inlicht over het verleden is van veel factoren afhankelijk. De leeftijd van het kind is natuurlijk belangrijk, maar ook de aard van het kind. Kinderen zijn best in staat om te begrijpen, al vanaf heel jong, dat opa vervelende dingen heeft gedaan en dat je hem daar de kans niet meer voor wilt geven. Het vertellen is gelijk een mooie aanleiding om eens met je kind te praten over grenzen. Vanaf een jaar of twaalf snappen kinderen zeker waar het over gaat als je het over incest of seksueel misbruik hebt.

Praten over (on)gezonde seksualiteit

Wanneer je zelf al door het proces van helen heen bent en je kunt er goed over praten, zou ik de kinderen op de hoogte brengen. Net zoals je waarschuwt voor het verkeer, je hen voorlicht over de mechanische aspecten van seksualiteit, zou ik hen ook vertellen over wat er gebeurt als het mis gaat. Als iemand over je grenzen gaat en wat je kunt doen als dat gebeurt. Gezien het feit dat de gemiddelde leeftijd waarop seksueel misbruik begint acht jaar is, kan je er volgens mij niet vroeg genoeg mee beginnen om kinderen daar bewustzijn op te geven. Dat het jou overkomen is, maakt je dan gelijk tot de expert en degene aan wie ze dat soort moeilijke dingen kunnen vragen.

Wat als je het nog niet goed verwerkt hebt?

Als je het verleden nog niet goed verwerkt hebt, denk ik ook dat het van belang is dat de kinderen op de hoogte zijn van wat er is gebeurd. Ze hoeven geen details te weten, maar als jij als vader of moeder nog in therapie bent, triggers hebt of depressieve buien, dwanghandelingen of welke van de lange termijn effecten van seksueel misbruik dan ook, dan hebben je kinderen daar mee te maken. Het is van groot belang dat ze snappen dat het niet hun schuld is, dat ze weten waar het vandaan komt, op hun eigen niveau. Als je er zelf niet over kunt praten, is het een goed idee om je partner of een vertrouwenspersoon te laten vertellen. Op die manier hebben ze gelijk ook weer iemand waar ze met vragen naar toe kunnen.

Praat over de betekenis van incest en seksueel misbruik, niet over de details

Ik denk dat geen enkel kind zit te wachten op de details van wat je precies met opa moest doen. Wat van belang is, is dat het kind snapt welke nare gevoelens erbij komen kijken. Dat het soms niet eens hele grote dingen hoeven te zijn, maar dat niemand het recht heeft om je dat nare gevoel te geven. Dat het kind snapt dat dat is waarom het verboden is om over andermans lichamelijke grenzen te gaan.

De winst van zo’n gesprek

Een gesprek over je eigen verleden is een goede gelegenheid om het met je kind te hebben over grote thema’s. Over wat respect is, wat grenzen zijn en hoe je het beste met seksualiteit kunt omgaan, om te voorkomen dat je een ander pijn of verdriet doet. Je kunt het hebben over hoe je omgaat met druk van anderen, als het om je eigen grenzen gaat. En je kunt nog maar eens benoemen dat je kind met al zijn of haar problemen bij je kan komen.

Leestip: De stem van het kind van Hanny Lynch

Het boek is een serie interviews van (inmiddels volwassen) kinderen met ouders die seksueel misbruikt zijn. Ik schreef een review en je kunt het boek ook meteen daar bestellen. Zie: Recensie ‘De stem van het kind’.

Kwetsbare kracht, krachtige kwetsbaarheid

Kwetsbare kracht, krachtige kwetsbaarheid… gezien worden

Als ik nu terugdenk aan hoe het met mij ging aan het begin van dit jaar (2014), dan heb ik enorme stappen gezet. Ik heb dingen gedurfd, die ik me toen nog niet kon voorstellen. Stappen die ik toen zelfs nog véél te eng vond.

Het begin

Het begon in september met de demonstratie in Den Haag. Daarop volgde in oktober het lotgenotenweekend in Hierden. En, of het allemaal nog niet eng genoeg was, gaf ik begin november samen met mijn psychologe de workshop op het symposium ‘Wat wel werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’.

Gezien worden

Dit alles gaat over gezien worden, wat ik heel erg eng vind, en over gehoord worden, door mijn stem te gebruiken en niet meer te zwijgen.
In de Week van Kinderen Veilig organiseerde Stichting Revief op zaterdag 22 november j.l. Reviefs Project Unbreakable. Als je een verleden van seksueel misbruik hebt kan je, wel of niet herkenbaar, op de foto met een citaat van je dader.

Voorbij de angst

Ik dacht bij mezelf: “Als ik die andere stappen kan zetten, kan deze er ook nog wel bij.” Mijn angst mag namelijk niet meer mijn leven bepalen. Ik doe iets, omdat ik het wil, i.p.v ik laat iets, omdat ik zo bang ben.
Zodoende gaf ik mij op voor de hele dag; voor de workshop ’s ochtends en voor de lunch en de fotoshoot ’s middags. Van te voren wist ik al precies met welke citaat van mijn opa ik op de foto wilde.

Opa’s lieve meisje

Het misbruik vond veelal in doodse stilte plaats. Tijdens het wakker worden ’s ochtends, misbruikte hij me. Ik lag dan op mijn rug in bed. Als hij dan klaar was met mij, zei hij zachtjes in mijn linkeroor: “Je bent opa’s lieve meisje. Je mag het niet aan oma vertellen.”

De impact van het geheim

Deze twee zinnen hebben heel veel impact gehad in mijn leven. Ik heb namelijk heel lang gezwegen en ik heb het nooit aan mijn oma verteld. Pas na haar overlijden in 2012, ben ik met mijn verhaal in het openbaar getreden. En als mijn man zegt dat hij mij lief vind, kan ik daar niks mee. Als hij dit zegt tijdens intimiteit, triggert het en is het alsof ik het mijn opa weer hoor zeggen.

Ik wist niet dat je het erg vond

En dan is er nog de zin die mijn opa uitsprak op de dag dat het misbruik stopte. Hij gaf mij wederom zwijggeld en zei:“Ik wist niet dat je het erg vond.” Dacht hij nou echt dat ik het al die jaren fijn heb gevonden? Dat het oke was dat hij een klein meisje, zijn kleindochter, gebruikte voor zijn lust?

Veilig in de praktijk van de psychologe

Toen ik mij had opgegeven, kwam ik erachter dat deze dag werd georganiseerd bij praktijk Tebéyo. De praktijk van mijn psychologe. Dat gaf toen wel een heel veilig gevoel. Een vertrouwde locatie is al weer één angst minder. En de aanwezigheid van mijn psychologe maakte het minder eng zo tussen al die vreemde mensen.

Tweet-up / Face-up van lotgenoten

Wat ook fijn was, was dat er een lotgenote kwam die ik al kende via Facebook en Twitter. En er was een lotgenote die ik kende van de demonstratie en twee lotgenotes van het lotgenotenweekend. En nog een geruststelling was dat ik twee vrijwilligsters van Revief al had ontmoet op het symposium.

Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer

’s Ochtends mocht mijn man er niet bij zijn. Hij ging wandelen op het strand.
De Nationaal Rapporteur mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen, Corinne Dettmeijer, opende deze dag met een indrukwekkende toespraak. Iemand van Revief leidde vervolgens de dag in.

Ik voel me verloren, de workshop gaat grotendeels aan me voorbij

Voor de workshop werden we ingedeeld in groepjes. Op dat moment voelde ik me al aardig verloren en wist me daar niet goed raad mee. De bedoeling was om met elkaar te delen welke citaat je wilde opschrijven en wat de impact van deze woorden was in je leven. En, om elkaar te helpen als je er niet uitkwam. Mijn tekst was te lang, dus kreeg ik toestemming voor twee foto’s. Verder heb ik eigenlijk weinig van de workshop meegekregen, omdat ik steeds meer dissocieerde en daardoor niks wist te zeggen.

Gedissocieerd, onveilig… gezien worden door de psychologe

Na de workshop was het tijd voor een heerlijke, goed verzorgde lunch. Ik had alleen een probleem. Door het dissociëren zat mijn keel dicht. Ik voelde me niet veilig meer en had het gevoel dat ik geen kant opkon. De eerste sandwich at ik staande bij de open voordeur op. Daar was het iets rustiger. Toen ik mijn tweede sandwich had gepakt, ging het ondertussen nog slechter met me. Gelukkig zag mijn psychologe mij in de hal zitten en zag ze aan me dat het mis ging. Ze nam me mee haar kamer in. We gingen op de bank zitten en ik begon te huilen. Mijn psychologe troostte me en gaf me uitleg. We waren met veel mensen in een kleine ruimte. Iedereen droeg een zware energie bij zich en wilde graag zijn of haar verhaal doen. Ik ben daar gevoelig voor en daardoor werd me dat te veel. Ik mocht rustig bij haar verder eten, dat was fijn. Gelukkig maar dat het bij haar georganiseerd was!

Houvast aan mijn man

Na de lunch kwam mijn man, want hij mocht er bij de fotoshoot wel bij zijn. Ik was blij dat hij er was. Dat gaf mij een hoop houvast. Iedereen mocht zijn tekst opschrijven en kreeg daar alle tijd en ruimte voor. Ondertussen bleven wij in de hal, omdat het daar rustiger was. Ik schrok heel erg toen er een lotgenote tussen twee anderen in voorbij kwam en deze in het gangetje bij de voordeur stampend ging staan springen en schreeuwen. Ik deed gauw de tussendeur dicht, want ik vond dit behoorlijk heftig en best wel eng. Zoiets had ik niet verwacht bij zo’n dag als deze.

De tekst inkorten en op de foto

Ondertussen ging iedereen om beurten op de foto.
Ik wilde eigenlijk heel graag al mijn tekst bij elkaar houden. Mijn psychologe zei dat dit ook zo bij mij hoorde. Een lotgenote van het lotgenotenweekend heeft mij toen geholpen om de tekst in te korten. Dat ervaarde ik als heel fijn.

Het fotomoment

En toen was daar mijn fotomoment. De foto was snel gemaakt en ik voelde er helemaal niks bij. Terug in de hal vroeg iemand van Revief aan mij:”En? Hoe was het? Ik had geen idee wat ik moest zeggen. Ik had gelezen dat het helend zou werken. Mijn hoofd had blijkbaar iets raars bedacht. Namelijk dat ik me anders zou voelen, na het nemen van de foto. Ik verwachtte blijkbaar een fijn of goed gevoel. Maar, ik voelde helemaal niks en er was niks veranderd!

’s Nachts schreef ik dit gedichtje:

Als een puur kind zo vrij…

Alleen huilen, tranen in de nacht
Geen liefdevolle armen om me heen, warm en zacht
Mijn gevoel, niet meer door dissociatie verdooft
Niet tegen een veilige schouder met mijn hoofd

Wanneer mag ik eindelijk leven?
Met mijn dader’s woorden op de foto,
het kind en de puber in mij een stem gegeven
Hoor je mij? Zie je mij?
Stapje voor stapje, soms al een grote stap
En hopelijk op een dag,
Als een puur kind zo vrij

M.A

De foto komt binnen

gezien worden: Monique Amber op de foto bij Project Unbreakable

Dat ben ik die daar staat 

 

Een aantal dagen later kreeg ik de foto per mail toegezonden. Via een programma kon ik het downloaden. Dit voelde opeens heel eng en confronterend. Ik voelde de tranen branden achter mijn ogen. Omdat mijn partner er bij stond, tijdens het opslaan op de computer, schakelde ik automatisch mijn gevoel uit. Daarna nam ik even de ruimte voor mezelf. Ik voelde heel veel spanning in mijn lichaam. Ik voelde me van slag en de tranen zaten hoog. Ik moest steeds naar de foto kijken.

Gezien worden en het zwijgen doorbreken

De foto gaat over gezien worden. Over het zwijgen doorbreken. Eigenlijk heeft mijn opa deels zijn zin gekregen. Mijn oma is dood en ik heb het haar nooit verteld. Het moeilijke is dat hij niet meer leeft. Ik kan hem hier niet meer mee confronteren. Ik kan wel voor mezelf het zwijgen doorbreken. Vertellen hoe eng en naar het was. Mogen gezien en gehoord worden!
Gezien worden is zó eng. Niet meer zwijgen is eng. Dat maakt van alles los. En ik besef nu dat dit het helende is van Project Unbreakable.

Dank aan Stichting Revief

Het was een bijzondere en indrukwekkende dag. Ik ben blij dat Stichting Revief dit soort dagen voor lotgenoten organiseert. Het enige nadeel van deze dag was dat de ruimte te klein was. Wat zou ik dan een fijne ruimte vinden? Ik heb hierover nagedacht. Ik denk dan aan een grotere zaal met daarnaast nog een aantal kleinere ruimtes, zoals bijvoorbeeld een school. Zodat er ruimte is voor een rustige plek, waar je even kan bijkomen.

M.A

Monique Amber