Ik weet niet wat ik voel

Er zijn een aantal problemen die universeel lijken bij mensen die seksueel misbruikt zijn. Ik kom in mijn praktijk veel mensen tegen die worstelen met hun gevoelens. Vooral omdat ze niet goed weten wat ze ‘moeten’ voelen en weinig ervaring hebben met ‘voelen wat ze voelen’. Het is moeilijk voor hen om te benoemen wat ze voelen.

Je gevoelens onderdrukken

Een van de eerste dingen die je leert om te overleven tijdens seksueel misbruik is om je gevoelens er niet te laten zijn. Dit gaat verder dan alleen je tranen bedwingen. Vooral mensen die in huiselijke kring misbruikt zijn, door verwanten of bekenden, spreken van algehele verwarring. Hoe kan het dat iemand die jij vertrouwt, zulke nare dingen met je doet. Daarnaast kun je er met niemand over spreken.

Je leert niet omgaan met je gevoelens

In je kindertijd leer je omgaan met je gevoelens. Dat doe je door af te kijken bij ouders hoe zij dat doen of doordat ouders troosten en helpen om te relativeren. Je leert dat sommige dingen niet zo erg zijn en andere dingen weer wel. Dat is hoe het normaal verloopt. Als je misbruikt wordt kun je meestal niet bij je ouders terecht. Soms omdat ze zelf de misbruikers zijn, soms vanwege de dreigementen van de misbruiker. Die misbruiker wordt daardoor je enige bron van informatie over hoe je hiermee moet omgaan. De misbruiker maant je vooral aan om te zwijgen.

Voelen kun je leren

Een taak tijdens het helen van seksueel misbruik is om weer te leren voelen. Daar zijn verschillende manieren voor, maar in het algemeen is je lichaam daarin je beste bondgenoot. Je lichaam geeft allerlei signalen af waar je naar kunt leren luisteren. Vervelende gevoelens én prettige gevoelens. Om te leren voelen zul je allebei moeten leren verdragen. Beide kunnen lastig zijn, want ook prettige gevoelens kunnen tijdens het misbruik ontstaan zijn en dat maakt het dubbel zo verwarrend.

Verschil maken tussen nu en toen

Angst is een gevoel dat veel slachtoffers maar al te goed kennen. Angst groeit, doordat je probeert dat wat je angst aanjaagt te vermijden. Als je misbruiker bijvoorbeeld een baard had, kan het zijn dat je alle mannen met een baard eng gaat vinden en gaat vermijden. Soms is het niet eens duidelijk waardoor de angst onstaat, maar is er alleen de angst of paniek. Het is dus belangrijk bij al dat voelen, dat je wel je verstand erbij houdt. Goed nadenken: Is de situatie waarin ik nu ben werkelijk gevaarlijk? Of is het gekoppeld aan de angst van vroeger?

Hoe kun je weer gaan voelen?

De meest eenvoudige manier om weer te gaan voelen is om op een veilige plek, bijvoorbeeld in een therapie-sessie gevoelens actief op te roepen. Hoe onveilig onze jeugd ook geweest is, er zijn ook altijd momenten geweest waarop er iets fijns gebeurde en waar we ons goed voelden, ook al was het maar even. Wanneer we dat moment terug kunnen halen en dat gevoel opnieuw op kunnen roepen, leren we dat we zelf controle hebben over onze gevoelens.

Gedoseerd en gecontroleerd voelen

Langzaam kun je dan weer opbouwen dat het oké is om ook nare gevoelens te hebben en ze ook echt te beleven, in plaats van ze weg te duwen. Dat leer je meestal niet in één keer, maar met oefening is het wel aan te leren. Het is daarbij belangrijk dat je niet alles in één keer boven haalt, want als je het dan niet aan kunt, ben je in feite nog eens getraumatiseerd. Dan durf je de volgende keer niet meer.

En de ergste gevoelens?

De traumatische gevoelens, angst, pijn, verdriet, boosheid en dergelijke kun je ook opnieuw gaan voelen. De voornaamste reden hiervoor is om te zorgen dat ze je niet meer overvallen. Dat lijkt heel vreselijk en dat is het ook… eventjes. Want als ze er mogen zijn, als ze gezien, erkend, gevoeld mogen worden, dan kunnen ze ook weer weg.

De weg uit de hel is er dwars doorheen

 

Je kunt niet om je trauma heen

Hoe graag je ook zou willen dat er een magische pil of een wondertherapie bestond die je plotseling van je nare gevoelens zou verlossen, het werkt niet zo. Je nare gevoelens zijn boodschappers, zijn aanwijzers voor wat je nog op te lossen hebt. Je kunt er niet omheen. Hoe ik weet dat dat niet gaat? Als het had gekund had je die weg allang gevonden. Het is niet anders: er doorheen is de enige weg. Gelukkig hoef je het niet alleen te doen.

Zoek je hulp?

Op hulpverlening na seksueel misbruik heb ik een aantal therapeuten verzameld die je kunnen helpen door dit hele proces heen. Lees hun profielen zorgvuldig door en kies welke therapeut het beste bij je past.

Hoe is het om een Helden wandeling te maken?

Een wandeling maken en je verhaal te vertellen aan iemand die aandachtig naar je luistert en na afloop ook nog je verhaal uitwerkt op papier. Die je vragen stelt om je verhaal te verhelderen. Hoe is het om dat mee te maken? Hieronder vertelt Saskia hoe zij het heeft ervaren.

Evaluatie Helden wandeling

Ik vond het best spannend om tijdens de wandeling geïnterviewd te worden. Ik heb mijn misbruik verhaal best vaak verteld en ook opgeschreven. Toch blijf ik de littekens die zijn achtergelaten voelen, als ik eraan denk en/of erover vertel. Tegelijkertijd zal en wil ik mijn verhaal blijven vertellen, omdat het praten en delen mijzelf en andere mensen helpt het misbruik een plek te geven.

Het belang van een boek

Ik vind het ook mooi dat mijn verhaal in een boek terecht gaat komen. Ook hierin zie en merk ik hoe belangrijk het is om mijn verhaal en stem de ruimte te geven. Hiermee laat ik mijzelf zien aan wie het boek wil lezen. Het is gepubliceerd in het boek ‘Helden van seksueel misbruik’.

Wandeling met Ivonne

Ivonne heeft een kalme en betrokken uitstraling die zij ook had tijdens de wandeling en in de manier waarop zij vragen stelde. Het feit dat zij ervaringsdeskundige en veel kennis heeft over het onderwerp gaf mij ook een vertrouwd gevoel.

Lopend praten helpt bij schaamte

Sommige stukken in mijn verhaal blijf ik beschamend en erg pijnlijk vinden, zodra ik eraan denk en deze vertel. Op zulke momenten was het fijn om voor mij uit te kunnen kijken en de natuur te zien én dan af en toe Ivonne aan te kijken. Dat gaf een ongedwongen gevoel van vrijheid. Het wandelen en mijn verhaal al lopende vertellen was goed om te doen en te ervaren. Het lopen/bewegen tijdens het praten gaf mij tegelijk ruimte in mijn hoofd.

Saskia Jonker

Ben je benieuwd naar het boek dat Saskia noemt? Als papieren boek is ‘Helden van seksueel misbruik’ helaas uitverkocht, maar als e-book is het nog wel verkrijgbaar: Klik hier!

Zelf een #ikluister helden wandeling boeken? Kijk hier

Doodsangst is reëel

Veel kinderen die seksueel misbruikt worden, ervaren een doodsangst. Niet alleen door de veelal pijnlijke, lichamelijke gewaarwordingen, maar ook doordat zij ervaren dat zij niet beschermd worden. Soms zelfs dat degene die hen misbruikt, degene is die hen had moeten beschermen en koesteren. Degene van wie zij compleet afhankelijk zijn voor hun dagelijks bestaan beschermt hen niet, is niet bereikbaar, niet sterk genoeg, of bedreigt zelf hun bestaan. Als gevolg voelen ze zich klein en machteloos.

Rationele en irrationele doodsangst

Ik kreeg ooit, bij een lezing de vraag: ‘Was je in levensgevaar, gedurende het seksueel misbruik?’ Dat is een geladen vraag, want als ik in direct levensgevaar zou zijn, waren de hulpverleners gerechtvaardigd in hun ingrijpen in gezinnen waar seksueel misbruik plaatsvindt. Het antwoord is echter niet zo eenvoudig. Ik ben nooit met de dood bedreigd door de misbruiker. Was ik in direct, objectiveerbaar levensgevaard? Nee. Rationeel gezien niet. Maar is mijn doodsangst dan irrationeel? Nee. Het verschil zit in de onmiddellijkheid ervan.

De afwezigheid van fysiek geweld

Wat seksueel misbruik verwarrend maakt is (in veel gevallen) de afwezigheid van fysiek geweld. Want nee, de misbruiker dreigde niet met geweld. Hij deed mij echter wel geweld aan. Hij stal mijn onschuld, maakte misbruik van mijn onervarenheid en op de lange termijn was ik wel degelijk de grond onder mijn bestaansrecht verloren. Zelfmoord komt 12 keer zo vaak voor onder kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt.

Doodsangst als gevolg van seksueel misbruik

Op de lange termijn leidt de ervaren doodsangst wel degelijk tot zelfdestructief gedrag. Dat kan allerlei vormen aannemen, maar omdat de doodsangst verdrongen wordt, blijft deze onder de oppervlakte meespelen. Het verborgen karakter van deze doodsangst leidt tot overreacties op ‘normale’ omstandigheden, wat men ook wel triggers pleegt te noemen. Een trigger verwijst dus naar een reële doodsangst, die echter niets met de huidige omstandigheden te maken heeft.

Doodsangst in volwassenheid

Wanneer is een doodsangst in het hier en nu reëel en wanneer verwijst het naar het verleden? De belangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen is: ‘Ga ik hier werkelijk aan dood?’ Ik heb op twee momenten in mijn leven als volwassene doodsangst ervaren.

Mijn twee momenten van doodsangst

Op vakantie in Amerika stond ik plotseling op een meter afstand van een beer. De doodsangst van dat moment herkende ik van vroeger en van wat ik in therapie verwerkt had. Het tweede moment was een domme fout. Ik stapte, zonder op of om te kijken, voor een rijdende bus. Zijn remmen piepten en ik keek recht in het gezicht van de chauffeur. Ik rende achteruit, gelukkig kon ik dat door mijn karate-ervaring heel goed. Opgelucht kwam ik met de schrik vrij. Ook hier herkende ik, vooral fysiek, het gevoel van vroeger.

Het verschil tussen doodsangst van volwassen en kinderen

Hoewel het gevoel van de schrik en doodsangst hetzelfde zijn, is de verwerking ervan heel anders. Waar ik als kind geen mogelijkheid had om over mijn ervaring te praten, heb ik de twee, drie dagen na mijn doodsangst-ervaringen als volwassene over weinig anders gepraat. Telkens als ik langs de plek van de beer of de bus kwam, herinnerde ik me de angst. Mijn lichaam reageerde en ik sprak erover met wie er op dat moment bij me was. Na een dag of drie hield dat als vanzelf op. Hoe anders was het voor mij als kind. Ik kon nergens heen met mijn verhaal. Met als gevolg dat ik er op mijn 30ste nog last van had.

De doodsangst overwinnen

Het delen van het verhaal, het praten over wat je is overkomen, is een krachtige manier om de doodsangst te overwinnen. Als je een bus of een beer tegen bent gekomen, kan dat na een dag of wat al gebeurd zijn en rest nog slechts de opluchting: ‘Ha, ik heb het overleefd’. Overlevers van seksueel misbruik dragen die doodsangst nog onder hun huid, in hun lichaam, in hun emotionele reacties.

De invloed van doodsangst op het leven

De doodsangst beïnvloedt hun leven. Het overwinnen ervan vraagt hen om terug te gaan naar dat moment waarop het begon. Het moment dat je schrok. Het besef dat je geen uitweg meer had. Heling ontstaan door daar naar toe te gaan, dat bewust op te zoeken en erover te delen, meestal met een therapeut, die je kan helpen zodat je het goed gedoseerd doet en jezelf niet overspoelt en hertraumatiseert.

Hulp zoeken?

Zoek jij hulp bij het overwinnen van jouw doodsangst? Wil jij je verhaal vertellen? Zoek hulp. Dat kan bijvoorbeeld op hulpverlening na seksueel misbruik.

Voel je nog te veel schaamte? Vind je het lastig om je verhaal te delen? Wat dan helpt is om de verhalen van anderen te lezen, zodat je herkenning vindt en je niet meer het gevoel hebt dat je de enige bent. Er zijn veel boeken met ervaringsverhalen te vinden in mijn boekenwinkel

Het nieuwe jaar is 4 dagen oud en het is goed begonnen. Eindelijk werd de dichte mist doorbroken en scheen er gisteren een heldere zon aan een strakblauwe hemel. Dat doet een mens goed.

Terugblik op 2024

Zoals dat hoort zal ik een terugblik schrijven op wat er in 2024 aan belangwekkende dingen zijn gebeurd op het gebied van seksueel misbruik en in mijn eigen leven. Eerst een aantal dingen die spelen op het wereldtoneel, daarna een terugblik op mijn eigen 2024 en de plannen voor het nieuwe jaar.

Grote misbruikzaken in het nieuws

Een paar van de grootste zaken in het (inter)nationale nieuws:

Ali B

In Juli deed de rechter een uitspraak in de zedenzaak tegen Ali B. Zowel Ali B. als het openbaar ministerie gaan in hoger beroep. Ali B verwacht kennelijk dat hij in hoger beroep beter af zal zijn, het OM vindt de straf onvoldoende voor de misdrijven. Afwachten dus wat daar uit zal komen.

Diddy

In Amerika speelt een grote zedenzaak tegen Sean ‘Diddy’ Combs, ook bekend als Puff Daddy, een beroemde rapper. Hier gaat het om een heel grote zaak, met zeker 120 slachtoffers die volgens de aanklager een geloofwaardig verhaal hebben, dat ook steunbewijs heeft (een in het leven geroepen hotline kreeg 12.000 meldingen), waarbij er volgens de aanklager sprake is van seksuele uitbuiting, afpersing, mensenhandel, gedwongen prostitutie en meer. Ook zijn veel andere beroemdheden genoemd als medeplichtig en wordt er gekeken naar een aanklacht voor georganiseerde misdaad. Als dat bewezen wordt, konden er wel eens grote namen gearresteerd gaan worden. Genoemd worden sterren als Beyonce, JayZ, Oprah Winfrey en nog veel meer.

De zaak rondom Jeffrey Epstein is niet dood

Rondom Jeffrey Epstein zijn de vragen nog steeds onbeantwoord. Hij werd, net als Puff Daddy beschuldigd van mensenhandel en afpersing van de mensen voor wie hij kinderen regelde. Epstein liet op verdachte wijze het leven in de cel, maar Ghislaine Maxwell, zeg maar zijn leverancier, zit op dit moment haar straf uit. De klanten van deze seksueel misbruik operatie zijn nog niet vervolgd, maar ook hier doen grote namen de ronde, Prins Andrew van Engeland, Bill én Hillary Clinton, vele Amerikaanse parlementsleden en leden van de senaat. Deze klanten ontspringen tot nu toe de dans, maar Donald Trump heeft beloofd dat hij deze klantenlijst openbaar zal maken. Daarvoor moeten we dus nog even wachten.

Pakistaanse pedo-ringen in de United Kingdom

Voor wie het nieuws al langer volgt is Rotherham een begrip. In 2014 brak een hele grote zaak, waarbij bendes van voornamelijk Pakistaanse moslims grootschalig jonge Engelse meisjes verkrachtten. De zaak kende toen 1400 slachtoffers. De bendes konden lange tijd ongestoord hun gang gaan, omdat de lokale politie bang was om voor racist uitgemaakt te worden als ze er iets aan deden.

Rotherham 2.0

Spoel vooruit naar 2024. De Britse premier, Keir Starmer, ligt zwaar onder vuur over deze zaak. Onder zijn bewind zijn veel zaken in de doofpot belandt. Wat nu naar buiten komt is vele malen groter dan dit éne stadje. Pakistaanse seksueel misbruik bendes blijken in veel meer steden kinderen (voornamelijk heel jonge Britse meisjes) te verkrachten. Ook na 2014 is er door justitie niet adequaat gehandeld. Het verhaal is nog steeds brekend, maar inmiddels worden er in het Britse parlement kritische vragen gesteld.

Grote internationale pedoseksuele ringen

Aan het bestaan van grote internationale pedo-ringen kan niet meer getwijfeld worden. Het lijkt erop dat in 2025 eindelijk flinke stappen gemaakt kunnen worden om deze te openbaren en berechten. Hoe zit het in Nederland? Ook in Nederland zijn dit soort georganiseerde pedokringen actief, al lijkt voor het moment dat het deksel hier nog stevig op de doofpot zit. Wat er af en toe uitlekt, doet denken dat het in Nederlands beslist niet minder wijdverbreid is als in bovengenoemde landen.

Mijn 2024

Dit jaar heb ik het wat rustiger aan gedaan dan ik gewend was. Dit was nodig, omdat de afgelopen jaren nogal druk zijn geweest. Noem het een sabattical, al ben ik wel blijven werken, zij het op een lager pitje. In 2025 pak ik de boel weer op. Mensen die geabboneerd zijn op mijn automatische nieuwsbrief hebben dit waarschijnlijk al gemerkt, want die krijgen een melding als er een nieuwe blog gepubliceerd wordt. Naast mijn werk aan een nieuw boek, kan ik wel weer wat nieuwe coachingsklanten gebruiken, dus mocht je op zoek zijn, laat het weten. Ondanks de relatieve rust zijn er toch een paar aardige ontwikkelingen te melden.

Warrior

In Maart 2024 kwam het boek Warrior uit, na een begeleiding van ongeveer twee jaar. Het is een prachtig boek met een heftig verhaal, over hoe heftig seksueel misbruik kan ingrijpen in een mensenleven, ook als het begint op zestienjarige leeftijd. De eerste oplage van dit boek was al snel uitverkocht en een tweede oplage ligt inmiddels voor je klaar mocht je dit willen bestellen. De reacties op Warrior zijn zeer lovend.

Basisopleiding

De basisopleiding voor therapeuten heb ik dit jaar één keer groepsgewijs gegeven en een aantal keren individueel (online). Dit heeft opgeleverd dat er weer wat nieuwe therapeuten zich hebben aangesloten bij het netwerk Hulpverlening na seksueel misbruik. Vanaf dit jaar hoeven therapeuten ook niet meer te betalen om vermeldt te worden. We hopen dat dit ook nieuwe therapeuten zal aantrekken die hart hebben voor mensen met seksueel misbruik ervaringen.

Hobby

In 2024 heb ik een paar nieuwe hobby’s ontdekt: wol spinnen en haken. Het geeft me veel voldoening om mijn eigen wol te spinnen en het resultaat is best aardig al is het niet heel regelmatig qua draad. Haken doe ik nog niet met eigen wol, daarvoor is mijn vaardigheid in het spinnen nog niet toereikend. Dus daar koop ik gewoon bolletjes van de Zeeman voor en dan haak ik leuk speelgoed voor de kleinkinderen en, op verzoek, voor mensen die een innerlijk kind pop willen.

Keto dieet

‘Ik ga nooit meer op dieet’ riep ik jarenlang. Ik had behoorlijk wat overgewicht en na elk dieet werd dat meer, in plaats van minder. Het zogenaamde jojo-effect zorgde ervoor dat ik inzag dat ik er met dieet niet zou komen. Het was een cliënt van me die mij op het spoor van Keto zette. Hij had behoorlijk wat overgewicht, begon met Keto en viel zienderogen af. Maar belangrijker: hij begon zich beter te voelen. Minder last van angst en paniek, minder suicidale gedachten, meer zin in zijn dag. Het inspireerde me om ook Keto te gaan doen. Vanaf augustus ben ik nu 17 kilo afgevallen en ik heb geen moment honger gehad.

Camperbus

Een andere nieuwigheid in mijn leven is dat we een camperbus hebben aangschaft. We gaan er vaak mee op een dagtochtje of ergens één of twee nachtjes naar toe. Inmiddels hebben we al heel wat leuke tripjes gemaakt, voorlopig nog binnen Nederland, maar het buitenland begint te lokken …

Plannen voor 2025

In 2025 ga ik voor zo veel mogelijk online. Dit is een strategische beslissing die te maken heeft met die camperbus 😉 maar het is ook omdat ik heb gemerkt dat online heel goed werkt, niet alleen voor mijn coachingsklanten, maar ook voor de basisopleiding. Met de camperbus op ’toernee’ lezingen of workshops doen is ook een optie. Het enige waarvan ik denk dat het niet online zal lukken is de verdiepingstraining, omdat dit juist veel groepsinteractie vraagt. Ik ga nog broeden op wat daar de mogelijkheden voor zullen zijn. Mogelijk met de camperbus op locatie? Misschien ergens in het buitenland?

Veerkrachtig verder na trauma

Voor zaterdag 8 maart staat in elk geval de lancering van weer een nieuw boek, ditmaal van Judith Wijnhoven. Het heet ‘Veerkrachtig verder na trauma’. Ze vertelt hierin over het seksueel misbruik door haar opa. De lancering vindt plaats bij de openbare bibliotheek aan het Mondriaanplein in Uden, dus als je er bij wilt zijn: wees welkom.

Goede voornemens voor 2025?

Aan goede voornemens doe ik niet meer. Ik merk dat ik het fijn vind om goed te luisteren naar mijn hart en mijn intuïtie, om te bidden over zaken waar ik het even niet weet en het dan in de handen van Jesus te leggen. Ik laat me verrassen door 2025 en laat mezelf meevoeren op de stroom van het leven.