Kun je van seksueel misbruik homo of lesbisch worden?

Wat is het effect van seksueel misbruik op je seksualiteit?

Het effect van seksueel misbruik op je seksualiteit is voor iedereen anders, maar er zijn toch een aantal dingen die vrij algemeen gelden voor mensen die seksueel misbruikt zijn. Het eerste is: De normale seksuele ontwikkeling wordt verstoord. Mannen reageren meestal anders op seksueel misbruik dan vrouwen. Ook is de leeftijd ten tijde van het misbruik van invloed, alsook de mate waarin er sprake is geweest van geweld of dwang.

Nadenken over je seksualiteit

Eén van de meest voor de hand liggende effecten van seksueel misbruik is dat je, meer dan gemiddeld, nadenkt over je seksualiteit. De sekse van de misbruiker kan je aan het twijfelen brengen over je seksuele identiteit.

Seksuele identiteit

Met name jongens / mannen die misbruikt zijn, zijn vaak bang dat ze homoseksueel zijn geworden door het misbruik, omdat hun lichaam reageerde op de (vaak mannelijke) misbruiker. Voor vrouwen geldt vaak het omgekeerde: wanneer ze door een man misbruikt zijn kunnen zij een aversie naar mannen toe ontwikkelen, waardoor ze zich afvragen of ze niet lesbisch zijn.

Kun je van seksueel misbruik homoseksueel of lesbisch worden?

Of homoseksualiteit is aangeboren of aangeleerd als geaardheid, daar zal de wereld nog wel menigmaal een discussie over voeren. Bijna alle slachtoffers van seksueel misbruik rapporteren verwarring over hun seksuele identiteit en hun seksuele voorkeur. Lesbische en homoseksuele gevoelens komen vaak voor bij mensen die seksueel misbruikt zijn. Ik ken geen onderzoeken waaruit blijkt dat het vaker voorkomt dan in de ‘controlegroep’ (mensen die niet misbruikt zijn).

Hoe het voor mij zit

Ook ik heb me vaak afgevraagd of ik nou door het misbruik lesbisch (en later biseksueel) ben geworden of dat het ‘toch al in me zat’. Het lastige van die vraag is, dat je er geen antwoord op kunt vinden. Je kunt niet teruggaan en je leven overdoen: je bent misbruikt, dat heeft zijn invloed. Een vraag waarop je onmogelijk het antwoord kunt achterhalen, kun je uiteindelijk beter loslaten. Dat heeft wat moeite gekost, maar ik heb het losgelaten. Ik ben nu wie ik ben, door al mijn ervaringen, inclusief het misbruik.

Loslaten en verdergaan

Ongeacht het antwoord op die vraag (dat je nooit met zekerheid zult krijgen) zul je het met jezelf zoals je nu bent, moeten doen. Je kunt jezelf helemaal gek maken als je je blijft afvragen hoe je leven zou zijn gelopen zonder seksueel misbruik. Of je dan dezelfde keuzes zou maken, qua seksuele voorkeur, qua partnerkeuze. Maar ook als je blijft nadenken over de invloed van seksueel misbruik op belangrijke thema’s als ‘Hoe sta ik in een relatie?’, ´Wat betekent seks eigenlijk voor me?’ en ‘Wil ik een gezin?’, kun je daarin vastlopen.

Een (seksuele) relatie is niet vanzelfsprekend

Waar anderen wellicht ‘als vanzelf’ in een heteroseksueel huwelijk belanden, is zo´n relatie voor iemand die seksueel misbruikt is, zeker niet vanzelfsprekend. Sommige overlevers besluiten om nooit meer iemand zo dichtbij te laten komen. Anderen lijken geen problemen te hebben met het vinden van een partner, maar krijgen binnen hun relatie moeite met seksualiteit of hun seksuele identiteit. Triggers en herbelevingen kunnen seksualiteit tot ver in de volwassenheid danig verstoren, voor een aantal mensen reden om seksualiteit af te zweren, soms zelfs binnen hun huwelijk.

Acceptatie van alles wat je nú bent

Wie je zou zijn geweest als je niet seksueel misbruikt zou zijn, kan je niet weten. Om dat te accepteren moet je door een rouwproces heen over alles wat had kunnen zijn als je niet … . Pas als je vrede hebt met wie je nu bent, hoe je nu in elkaar steekt, ook op seksueel gebied, wordt het gemakkelijker om los te laten waar je seksuele geaardheid vandaan komt.

De sleutel tot tevredenheid en geluk zit in acceptatie

Als je kunt accepteren dat het is zoals het is, dat jij bent en mag zijn zoals je nu bent. Dat het wellicht een effect is van seksueel misbruik, maar dat jij er nu de regie over hebt. Als je dat allemaal kunt accepteren, dan heb je jouw eigen seksualiteit heroverd en ben jij degene die bepaalt wat je op het gebied van seksualiteit wilt en toelaat. Dan maakt het niet meer uit wat heeft gemaakt dat je homoseksueel of lesbisch bent. Of het komt doordat je seksueel misbruikt bent, of dat het al in je zat.

Praten over seksualiteit

Wil je meer duidelijkheid over hoe je kunt helen van seksueel misbruik en hoe je tot die acceptatie kunt komen? Meer weten over hoe seksueel misbruik jouw leven (heeft) beïnvloed en wat je daaraan kunt doen?

Bestel nu mijn boek

Recensie van het boek ‘Een ontmoeting met jezelf’ van Diana Bergsma

Een ontmoeting met 18 bijzondere vrouwen (plus jezelf)

Diana Bergsma heeft een boek geschreven met een bijzonder concept. In plaats van zelf de schrijfster te zijn heeft zij mensen met een bijzonder verhaal gevraagd hun verhaal op te schrijven en is zij als coach/schrijfcoach betrokken geweest bij het op schrift stellen van 18 verschillende verhalen van vrouwen die iets bijzonders hebben meegemaakt en daar op een krachtige manier mee om zijn gegaan.

Het resultaat is een prachtig boek dat zeker in je koffer hoort als je op vakantie gaat. Ik heb steeds een verhaal uit het boek gelezen, elk dag één. Elke dag een bijzonder verhaal over iemand die in haar kracht is gaan staan, die bijzondere problemen te overwinnen had en dat op eigenzinnige wijze is aangegaan. Problemen als anorexia, ongewild kinderloos zijn, burn out, heimwee na een emigratie en ja, ook seksueel misbruik.

Diana benaderde mij op de lancering van mijn boek over de mogelijkheid om mijn verhaal ook te vertellen in haar boek. ‘Want’, zo zei ze, ‘tot mijn eigen verbazing staat er nog geen verhaal over seksueel misbruik in.’ Ze heeft nog stevig met haar uitgever moeten onderhandelen over het toevoegen van nog een verhaal, omdat het boek in principe klaar was om gedrukt te worden. Maar omdat ik schrijfster ben en binnen 2 weken van de eerste versie naar het uiteindelijke verhaal kon gaan, ging hij akkoord. Het resultaat is een bijzonder boek.

Ik heb de samenwerking met Diana als heel prettig ervaren. Haar vragen en opmerkingen bij mijn verhaal hebben gemaakt dat het, ondanks het feit dat het een hele korte versie is, van mijn ervaringen met seksueel misbruik, is het toch een compleet verhaal. Ze is een geweldige schrijfcoach die mij in elk geval snel bij de essentie kon brengen en daarmee zijn zowel mijn verhaal als die van anderen een sterk verhaal geworden. Een boek om te koesteren.

Ik denk dat mijn partner seksueel misbruikt is!

Wat moet je doen als je vermoed dat je partner seksueel misbruikt is?

Het zal je maar gebeuren: je hebt een leuke nieuwe vriend of vriendin. Alles gaat prima, jullie zijn verliefd en leven op een roze wolk. De seks is vanaf dag één geweldig en je denkt dat je echt iemand gevonden hebt voor het leven. Jullie raken aan elkaar verknocht, maken samen plannen voor de zomervakantie en daarna… Alles gaat van een leien dakje. Maar dan ….

Na een paar maanden begin je te merken, dat er iets niet helemaal goed voelt. Het kan zijn dat je seks voorstelt en er wordt steeds vaker nee gezegd. Of dat aanraken en hand vasthouden dingen zijn waar je partner zich plotseling van terug trekt. Misschien heeft ze vaak pijn bij het vrijen of heeft ze last van hele hevige krampen tijdens haar menstruatie. Of heeft hij last van plotselinge stemmingswisselingen, kan hij ineens uit het niets heel fel reageren. Of je voelt dat je lief dingen voor je verborgen houdt. Ook in de familiesfeer kunnen de banden gespannen zijn. Je lief heeft bijvoorbeeld geen of weinig contact met haar familie of heeft een grondige hekel aan iemand, die hij of zij niet nader verklaart.

Als oplettende partner denk je misschien: zou hij/zij seksueel misbruikt zijn?

De kans dat iemand seksueel misbruikt is, is vrij groot. Immers 1 op de 5 vrouwen en 1 op de 11 mannen, is in haar of zijn jeugd seksueel misbruikt. Het zou dus heel goed kunnen. Toch is het best lastig om hierover te beginnen. Je vraagt nou eenmaal niet plompverloren: ‘Goh, ben jij soms seksueel misbruikt?’ Wat als je het mis hebt? Wat als je het goed hebt? Wat krijg je dan allemaal te horen? Toch is het goed om te kijken of je hierover in gesprek kunt komen met elkaar. Want seksueel misbruik heeft nogal wat gevolgen, die jou als partner ook aangaan.

Hoe kun je in gesprek komen over seksueel misbruik?

Praten over seksualiteit vinden we doorgaans al moeilijk. Het is in onze cultuur niet gebruikelijk om te praten over wat we prettig vinden, wat onze verwachtingen zijn in de seks, over de beleving die we daarbij hebben. Laat staan wanneer de seksuele identiteitsvorming verstoord is door seksueel misbruik. Daarbij komt dat de misbruiker, om zijn daden te verbergen, het kind tot stilte maant. Het is dan ook niet verwonderlijk dat praten over seksualiteit en seksueel misbruik vaak niet gemakkelijk is voor degene die het heeft meegemaakt. Maar daarnaast is het zo, dat als je er wel over praat, het voor de mensen om je heen vaak ongemakkelijk is. Dan denk je, als slachtoffer, dat je er maar beter over kunt zwijgen.

Het is waarschijnlijk niet verstandig om rechtstreeks over seksueel misbruik te beginnen, maar wat je als partner wel kunt doen is intimiteit en seksualiteit bespreekbaar maken. Als jij als partner dat op een neutrale manier doet, dan geef je het goede voorbeeld. Begin zo’n gesprek niet als je met elkaar in bed ligt, maar juist als er op seksueel gebied niets gaande is. Als je uit eten bent bijvoorbeeld, of je zit op de bank televisie te kijken en er komt iets over seks langs. Geef op een open manier aan dat je graag eens zou willen praten over seks. Vertel vooral wat je fijn vind aan het contact met je partner en als je partner er voor open staat, vertel dan ook wat je graag anders zou willen. ‘Ik zou het fijn vinden als jij af en toe het initiatief tot contact nam’. Hou het bij kleine verzoeken tot contact op een manier die je partner niet afschrikt.

Nodig je partner uit om op eenzelfde manier aan te geven wat hij/zij prettig vindt of anders zou willen. Als je merkt dat je partner dat moeilijk vindt, benoem dat dan en zeg iets over jezelf dat hem of haar kan ondersteunen. ‘Ik merk dat je het moeilijk vind om erover te praten. Dat is oké hoor, ik vind het ook lastig. Neem de tijd.’ Wees niet bang na de vraag om de stilte te laten bestaan, geef je partner de ruimte om na te denken. Als er echt niets komt, zeg dan dat hij/zij er altijd op terug mag komen, dat jij bereid bent om te luisteren.

Wees er op bedacht dat je een seksueel misbruik verhaal te horen kan krijgen

Zoals het kan zijn dat een slachtoffer het moeilijk vindt om te vertellen, zo kan het voor een partner ook moeilijk zijn om het verhaal aan te horen. Houd jezelf, je eigen reacties en emoties goed in de gaten. Blijf goed in contact met je gevoel en als je merkt dat het je even te veel wordt, geef dan je grens aan. Je helpt de ander niet door over je grens te (laten) gaan, in tegendeel. Je kunt het goede voorbeeld op het gebied van persoonlijke grenzen geven door bijvoorbeeld liefdevol te zeggen: ‘Ik onderbreek je even, want ik vind het moeilijk om te horen. Ik wil graag naar je luisteren, maar ik moet ook goed voor mezelf zorgen. Kunnen we er op een ander tijdstip over doorpraten? Als ik de eerste schok een beetje verwerkt heb?’

Wat kun je doen als je partner seksueel misbruikt is?

Als je partner het erkent, bespreekbaar heeft en jouw vermoeden dus bevestigt, kun je je partner ondersteunen in het zoeken van passende hulp. Dat kan een professionele hulpverlener zijn. Op ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’ staan ik een aantal specialisten op dit gebied. Ook vertel ik in mijn gelijknamige boek van een aantal therapieën hoe ze werken en wat je kunt verwachten. Maar naast therapie is er ook veel mogelijk en noodzakelijk. Samen onderzoeken hoe jullie seksualiteit werkt. Codes en tekens afspreken voor als het mis gaat. Vertrouwen opbouwen in elkaar en in je eigen lichamelijke signalen. Uitspreken wat je van elkaar verwacht en hoe belangrijk dat voor je is. Afspraken maken over wat wel en niet toelaatbaar is binnen jullie relatie.

Samen helen of toch niet?

Helen van seksueel misbruik kan, maar het is niet vanzelfsprekend. Soms moet je partner erkennen dat het nu nog te moeilijk is, of dat hij/zij het niet durft. Ook dat is een keuze en het is belangrijk als partner dat je die keuze bij het slachtoffer laat. Je kunt een ei niet aan de buitenkant openbreken, zonder het kuiken te beschadigen. Wel zul je voor jezelf moeten bepalen of je kunt leven met zoals het nu is met je partner. Wegen de goede dingen die jullie samen hebben op tegen de ingewikkelde dingen die er ook zijn. Als het antwoord daarop ja is, kun je verder en wellicht kun je in de toekomst dingen oplossen die jullie relatie nog mooier maken.

Boek speciaal voor partners

voorkant cover partnersOmdat het best lastig is om met het gedrag van een overlever van seksueel misbruik om te gaan, schreef ik een boek speciaal voor partners. In mijn praktijk kwam ik vaak partners tegen die ten einde raad waren. Ze konden het gedrag van hun partner niet begrijpen, waren eenzaam en konden niet meer tegen de stemmingswisselingen, het wantrouwen, de leugens. Door hen te helpen het gedrag te verstaan in de context van seksueel misbruik konden zij verder met hun leven (soms met en soms zonder hun partner). In het boek ‘Partners in beeld. Seksueel misbruik raakt het hart van de relatie’ kun je erkenning en herkenning vinden, plus praktische tips voor oplossingen.

Intimiteit na seksueel misbruik

Is intiem contact mogelijk na seksueel misbruik?

Wanneer je als kind seksueel misbruikt wordt, dan word je in je seksualiteit gekwetst. Seksualiteit en intimiteit zijn nauw met elkaar verweven. Vaak maakt de misbruiker gebruik van de behoefte van een kind aan contact, aan intimiteit, aan exclusieve aandacht en speciaal zijn.

Emotionele verwaarlozing

Veel kinderen worden emotioneel verwaarloosd. In een recent retrospectief onderzoek van de Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik blijkt affectieve verwaarlozing zelfs de meest voorkomende vorm van kindermishandeling. Een kind heeft knuffels nodig, dat is een eerste levensbehoefte van het kind. Als het dat in de eerste levensjaren onvoldoende krijgt, dan heet het dat het kind ‘onveilig gehecht’ is. Juist deze onveilige hechting blijkt een uitstekende voorspeller te zijn voor latere problemen.

Een misbruiker heeft het voor het uitzoeken

Een misbruiker die op zoek is naar een slachtoffer, heeft het vaak gemunt op juist deze onveilig of angstig gehechte kinderen en jongeren. Dat een kind onveilig gehecht is kun je op allerlei manieren merken. Het voornaamste kenmerk is, dat het kind zich gemakkelijk voegt naar de wensen van anderen. Verlegenheid, niet voor zichzelf opkomen, pleasen en zich laten gebruiken voor allerlei klusjes, het zijn allemaal dingen waar een misbruiker op kan letten. Dat zijn eigenschappen waar hij of zij handig gebruik van kan maken. Meestal is het dan vrij eenvoudig om een kind in te palmen.

Het kind inpalmen betekent eigenlijk: geef het kind wat het nodig heeft.

In veel gevallen zijn dat knuffels, exclusieve aandacht, lichamelijke warmte. Van daaruit is het een kleine stap naar het seksualiseren van die lichamelijke aandacht en meestal is het dan voor het kind al te laat. Het kind raakt in verwarring, geniet van de knuffels en aandacht, met de seks als ‘prijs’.

Het kind bevriest

Het kind weet geen oplossing en bevriest. De kinderen die het meeste risico lopen, zijn vaak juist de stille, wat teruggetrokken jongens en meisjes. Dat blijven ze niet altijd, overigens: als een kind eenmaal misbruikt is, vertoont het vaak acting out gedrag. Het eens zo rustige kind veranderd in een kind met gedragsproblemen.

De verwarring tussen seksualiteit en intimiteit

Waar intimiteit eindigt en seksualiteit begint is voor veel mensen een grijs gebied. Maar al te vaak levert dit problemen op. We zijn niet zo gewend om over seksualiteit te praten en om toestemming te vragen voordat we een stap in de intieme sfeer doen. Daardoor gaat  het vaak mis.

Voor de overlever van seksueel misbruik ligt het anders

Van meet af aan is er verwarring over intimiteit, seksualiteit en grenzen. Intimiteit is tegen hen gebruikt als manier om seksualiteit te krijgen en dus is intimiteit, aanraking, lichamelijke warmte bij voorbaat verdacht. Dit kan hen behoorlijk parten spelen.

Onbevredigende seksualiteit

De dreiging van seks is voor een overlever van seksueel misbruik constant aanwezig. Alles wat voor anderen overduidelijk vriendschappelijk contact is, is voor jou bij voorbaat een bedreiging op seksueel gebied. Hierbij zijn er twee keuzes mogelijk: hyperseksueel worden of alle seksualiteit in de ijskast stoppen, frigiditeit.

Hyperseksueel of frigide

Hyperseksueel betekent dat je alleen nog maar met seks bezig bent, je zou het zelfs een seksverslaving kunnen noemen. Met seks in de ijskast wordt je erg afwerend, de dreiging van seksualiteit zit voor je gevoel in elke vorm van contact en dus houd je alle contact af. Beide opties zijn onbevredigend en om de verwarring compleet te maken wisselen ze elkaar ook nogal eens af.

Aantrekken en afstoten

Wat vaak voorkomt is dat de overlever van seksueel misbruik een haat/liefde relatie heeft met seksualiteit. In het begin kan de seksualiteit er helemaal zijn en zijn het vaak fantastische minnaars/minnaressen. De seks blijft goed zolang er nog geen sprake is van een liefdesrelatie (wat voor de overlever heel bedreigend kan zijn).

Juist als het intiemer wordt, gaat de knop om

Wordt de relatie intenser, liefdevoller, exclusiever, dan komt de ander te dichtbij en slaat de seksualiteit om. Het wordt te bedreigend. Liefde, warmte en intimiteit zijn verdacht (want dit is als wapen tegen hen gebruikt) en wordt afgestoten. Ook seksualiteit wordt daarmee vaak overboord gezet. Intimiteit, in feite alles wat met gezamenlijke lichamelijkheid te maken heeft, verdwijnt uit de relatie.

Helen maakt intimiteit opnieuw mogelijk

Voor de overlever van seksueel misbruik is een relatie zonder intimiteit en seksualiteit een rustig vaarwater, maar uiteindelijk is dit niet bevredigend. Partners verlangen (terecht) meer van hun geliefde en als de situatie langdurig onbevredigend is (soms jarenlang) dan wordt de relatie niet meer houdbaar.

Weer ‘aanraakbaar’ worden

Aanraken en aangeraakt worden in een diepe menselijke behoefte en als dat niet meer kan ontstaan er allerlei problemen. Gelukkig is het mogelijk om seksueel misbruik te verwerken en te helen. Met een liefdevolle partner naast je wordt daarmee ook intimiteit en seksualiteit weer mogelijk.

Literatuurtips:

Om zelf te helen, is Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij! een onmisbaar basisboek. Het vertelt je over de lange termijn effecten van seksueel misbruik en hoe deze doorspelen in je leven. Het biedt handvatten en informatie over hoe jij kunt helen.

Als jouw geliefde seksueel misbruik heeft meegemaakt, ben je als ‘partner van’ nauw betrokken bij het heelwordingsproces en krijg je te maken met heel wat, soms moeilijk invoelbare, gedragingen van je lief. Dan helpt het als je begrijpt wat de impact is van seksueel misbruik en als je goed voor jezelf zorgt binnen de relatie. Speciaal voor ‘partners van …’schreef ik Partners in beeld. Seksueel misbruik raakt het hart van de relatie. Met informatie, tips en ervaringen van andere partners.

Symposium ‘Positieve seksualiteit’

November 2018 organiseert hulpverlening na seksueel misbruik het symposium ‘Positieve seksualiteit’. Omdat het wél kan en om mensen te leren wat daar voor nodig is. Gericht op hulpverleners en therapeuten van elke discipline.

Symposium informatie