Vandaag is de eerste dag van de rest van mijn leven

Vandaag is de eerste dag van de rest van mijn leven

De koptekst is een vertaling van een lied van John Denver. Het lied gaat verder met o.a.:

‘Oud worden is veranderen

veranderen is vernieuwen

vernieuwen is weer jong zijn’

Ik ben fan van John Denver en dat komt door dit soort teksten. Als gup van 13/14 jaar kan ik deze teksten nauwelijks vatten. Ik voel, meer dan dat ik snap, dat er hier iets van een universele waarheid aangereikt/aangeraakt wordt.

Vandaag is de eerste dag…

Je kunt naar je verleden kijken en om seksueel misbruik te helen is het belangrijk om het verleden een plek te geven. Maar als het verleden het enige is waar je aandacht naar uit gaat, dan mis je de kans die het heden je biedt. Helen van seksueel misbruik bestaat uit meer dan ‘alleen maar’ het verleden verwerken. Het is pas áf, als je ook je eigen ‘vandaag’ vorm gaat geven.

De rest van je leven

Het mooie van ‘de rest van je leven’ is dat het nog open is. Het heeft nog alle belofte in zich. Wat ook mooi is, is dat ‘vandaag’ met je meereist. Elke dag weer is het vandaag. Het is een bewegend punt in de tijd en elke dag weer, kun je opnieuw beginnen. Kun je van gedachten veranderen. Kun je nieuwe beslissingen nemen over je eigen richting. Levenslang.

De belangrijkste dag van mijn leven?

Op ‘de belangrijkste dag van mijn leven’ nam ik twee keer een besluit. Het eerste was dat ik zou sterven. Ik wist al hoe en ik had er de spullen voor in huis. Het tweede besluit was dat ik zou leven. Ik had geen idee hoe en ik had er ook nog niets voor bedacht. Al mijn oude zekerheden waren gestorven met mijn besluit om te sterven. Ik zou haast zeggen dat ik opnieuw geboren werd.

De belangrijkste dag is altijd vandaag

Elke dag stelt je dezelfde vraag: Wat wil ik doen met de rest van mijn leven?
Is wat ik vandaag doe, precies wat ik wil doen? Is wat ik de wereld in stuur, wat ik wil neerzetten in de wereld? Doe ik waar ik voor op aarde ben? Het zijn belangrijke vragen die ik mezelf met grote regelmaat stel. Af en toe klopt wat ik aan het doen ben nog helemaal en soms moet ik het bijstellen. En dan:

‘Ik word wakker als een kind

en zie de wereld beginnen’

 

 

En ze leefde nog lang en gelukkig

Lang en gelukkig is een sprookje

Helen van seksueel misbruik betekent niet dat je nooit meer verdrietig zult zijn. Of dat het leven vanaf dan alleen maar rozengeur en maneschijn is. Zo zit het leven niet in elkaar. Overigens is dat niet alleen zo voor overlevers van seksueel misbruik. Iedereen krijgt in zijn leven wel ergens een portie pijn en verdriet te verwerken. Mensen gaan dood, raken hun baan kwijt of worden ziek: dat hoort bij het leven.

Het sprookje van ‘levenslang’ en ‘gelukkig zijn’

Mensen vragen mij vaak: ‘Ben je nou echt geheeld? Ben je er echt overheen? Ben je nou echt gelukkig?’ Zo’n vraag draagt meestal een stukje ongeloof in zich. Maar al te vaak is ons verteld ‘Je zult er wel levenslang last van houden’. Dat maakt het moeilijk om te geloven dat je van seksueel misbruik kunt helen. Maar hoe zit het nou echt? Kun je een gelukkig leven hebben na seksueel misbruik?

Toch lang en gelukkig leven?

Lang en gelukkig leven is een sprookje. Het leven is vallen én opstaan, leren en verdergaan. Groeien én afsterven. Elke keer weer een nieuwe fase ingaan en daar leren wat je nog te leren hebt. In het boek van mijn leven is het hoofdstuk ‘seksueel misbruik’ nu wel afgerond. Verdriet en pijn zijn nog steeds een deel van mijn leven, maar het is niet meer het grootste deel. Ik luister beter naar mezelf en ik ben veel meer bezig met de dingen die ik leuk vind.

Ik ben kwetsbaar

Voordat ik geheeld was, dekte ik mijn kwetsbaarheid af. Ik droeg een masker of gedroeg me zoals ik dacht dat mensen van me zouden verwachten. Niemand mocht zien hoe klein en onbenullig ik was. Als ik nu iets onbenulligs doe (en dat doe ik nog geregeld) dan weet ik dat ik niet mijn daden bén. Het is nog niet altijd makkelijk, maar ik kan nu toegeven ‘Goh, dat heb ik stom gedaan’. 

Ik durf mezelf te laten zien

Mezelf laten zien gaat over eerlijk zijn, ook over die dingen waarin ik stom doe. Mijn eigen falen onder ogen zien, zonder mezelf er eindeloos voor op mijn lazer te geven. Ik ben alles, soms goed, soms slecht, soms slim, soms dom. Ik durf soms wel en soms niet. Dat mag er allemaal zijn. Maar ik mag ook laten zien waar ik trots op ben. Wat ik bereikt heb en wat ik goed doe.

Open, kwetsbaar en mezelf

Open, kwetsbaar, de schoonheid van binnenVergeleken met het overleven van toen is open, kwetsbaar en mezelf zijn een verademing. Wat geeft het een rust om niets meer te hoeven ophouden.

Natuurlijk gebeurt het me nog wel eens dat ik iets te spannend vind en er niet open over durf te zijn. Ik merk het nu alleen veel eerder op en dan is het niet zo’n grote klus om er toch over te beginnen. En daar ben ik heel gelukkig mee.

‘Helen kán’ nu wetenschappelijk onderbouwd

Helen kán!

De voornaamste boodschap uit mijn boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij’ is ‘Helen kán’. Je hebt geen levenslang, zoals wel beweerd wordt, je kunt helen van seksueel misbruik. Het boek geeft je handvatten hoe je dat kunt doen. Nu las ik laatst op LinkedIn een verslag van een groot wetenschappelijk onderzoek naar helen van vroegkinderlijk trauma, onder weeskinderen uit Roemenië.

Vroegkinderlijk trauma en het brein

Omdat het brein in de vroege jeugd nog volop in ontwikkeling is, laat vroegkinderlijk trauma ernstige sporen na in het brein. Dat is meetbaar in breinactiviteit én merkbaar in gedrag. De normale ontwikkeling wordt verstoord en er ontstaat scheefgroei. Is het trauma niet een enkelvoudige gebeurtenis, maar een herhalend patroon van gebeurtenissen, zoals vaak bij seksueel misbruik het geval is, dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het brein. Gevolgen die, zoals nu blijkt, teruggedraaid kunnen worden.

Het onderzoek in Roemenië

De uitgangssituatie in Roemenië was, dat er grote aantallen kinderen werden aangetroffen die in weeshuizen ernstig verwaarloosd en mishandeld waren. Een aantal van ons zal de beelden daarvan op televisie nog wel op het netvlies staan. Slechts een deel van de kinderen werd hierna liefdevol opgevangen in pleeggezinnen, de rest bleef in (weliswaar betere) jeugdzorginstellingen.

Vergelijking tussen kinderen mét en zonder pleeggezin

Uit het onderzoek blijkt dat kinderen die in een gezinssituatie zijn geplaatst en daar liefdevol zijn opgevoed, meer en betere connecties hebben in hun brein. Zelfs vergelijkbaar met kinderen die níet in hun vroege jaren te maken hebben gehad met verwaarlozing en mishandeling. Bij de groep die nog steeds in jeugdzorginstellingen verbleef trad wel enige verbetering op, maar beduidend minder dan bij de kinderen die in gezinnen werden opgevangen.

Warmte, veiligheid, liefde en aandacht wérkt!

Mijn persoonlijke conclusie is dat warmte, liefde en aandacht werkt. Het goede nieuws is dat, met liefdevolle opvang, kinderen dus weer helemaal kunnen helen, zelfs na ernstige traumatisering. Het slechte nieuws is dat zij dit veel minder makkelijk doen in jeugdzorginstellingen. De gevolgtrekking uit het onderzoek zou naar mijn idee moeten zijn dat getraumatiseerde kinderen en jongeren niet in jeugdzorginstellingen thuis horen.

Verregaande consequenties voor de jeugdzorg

Om een kind echt te ondersteunen, heeft het een stabiele thuissituatie nodig waarin het niet misbruikt, verwaarloosd of mishandeld wordt. Om dat te kunnen realiseren zal jeugdhulpverlening creatiever moeten worden. Het belang van het getraumatiseerde kind staat voorop, zegt men in de jeugdzorg. Aangetoond is nu dat het belang van het kind betekent een stabiele thuissituatie, waar het liefdevol wordt opgevangen tot aan de volwassenheid. Behandeling op een groep heeft, gezien de uitkomsten van dit onderzoek, (te) weinig effect.

Helen kán, ook voor volwassenen

Het is mijn stellige overtuiging dat helen kán, ook voor volwassenen. Dat je op elk moment kunt beslissen dat je leven van jou is. Dat je kunt doen wat jij nodig hebt om te helen. Het is niet eenvoudig en niet iedereen zal de moed hebben om er aan te beginnen, want het vraagt veel moed en doorzettingsvermogen. Het vraagt dat je bereid bent om je eigen trauma’s onder ogen te zien. Maar het kán wel.

 

Handvatten nodig? Inspiratie gewenst?

Lees mijn boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij’

 

De vraag van M: Kun je ook helen als je geen concrete herinneringen hebt?

Kun je ook helen als je geen concrete herinneringen hebt?

Deze vraag werd me, min of meer, gesteld via de website. De eigenlijke vraag was of M. iets aan mijn boek zou hebben, ondanks dat M. geen concrete herinneringen heeft, alleen vage nare gevoelens, geen beelden maar wel emoties. Dit was naar aanleiding van de zelftest, waar M. heel veel van de problemen kon aanvinken. Kan dat? Kun je helen van seksueel misbruik, ook als je niet precies weet wat er is gebeurd?

Weinig of geen herinneringen hebben komt vaak voor

De hersenen van kinderen zijn nog niet af. Traumatische gebeurtenissen, zoals seksueel misbruik op jonge leeftijd kunnen de vorming van de ‘juiste’ neurologische verbindingen verstoren. Het lijkt er op dat dit met name het goed opslaan van herinneringen kan bemoeilijken. Emoties, beelden en geluiden worden bijvoorbeeld los van elkaar opgeslagen. Daardoor kun je er minder gemakkelijk bij.

Eigenlijk zijn er geen herinneringen weg

De herinneringen zijn verkeerd weggezet, maar echt niet opgeslagen zijn herinneringen bijna nooit, zeker niet als ze gepaard gaan met heftige emoties, zoals in het geval van seksueel misbruik vaak het geval is. Vergelijk het met een doos die je in de kelder zet, zonder een label erop. In een hoekje onder het stof. Pas bij een verhuizing kom je die weer tegen en dan verbaas je je erover dat je dat allemaal nog hebt.

Moet je herinneringen weer opgraven?

Of je herinneringen weer moet opdiepen, daarover verschillen therapeuten van mening. Regressietherapeuten bijvoorbeeld zien veel baat bij het herbeleven en transformeren van wat er in het verleden is gebeurd, terwijl anderen dit als hertraumatiserend zien. Veel desensitatie-therapieën (EMDR, Imaginaire Exposure, Traumatherapie) gebruiken beelden en herinneringen als werkmateriaal en zijn dus minder geschikt als je die niet hebt. Uiteindelijk is de vraag die alleen jij zelf kunt beantwoorden: ‘Kan ik leven met het niet weten?’

Kun je leven met het niet weten?

Ik denk dat je heel goed kunt leven zonder te weten wat er precies is gebeurd, mits het niet te veel invloed heeft op je huidige leven. Heb je er vrede mee dat je het niet weet en wellicht nooit zult weten, dan kun je alsnog kijken welke invloed het verleden heeft op vandaag. Een goed begin is dan inderdaad mijn boeken te lezen. Er zijn vele vragen die je jezelf kunt stellen, waar ik in mijn boeken aandacht aan besteed:

  • Wat hoort er allemaal bij seksueel misbruik?
  • Welke therapieën zijn er?
  • Wat wil jij bereiken met de therapie die je kiest?
  • Wanneer is het af?

Een laatste gedachte: Wat als je níet seksueel misbruikt blijkt?

Stel je voor dat je gaat helen en je komt er achter dat je niet seksueel misbruikt bent (maar op een andere manier getraumatiseerd)? Ook dan is het zinvol om in elk geval het eerste boek, ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij’ te lezen. De thema’s die bij seksueel misbruik spelen zijn niet uniek aan de ervaring van seksueel misbruik. Dat betekent niet dat je er geen last van hebt en de manieren om te helen zijn vaak hetzelfde.