De ervaringsdeskundige hulpverlener

Voordelen van de ervaringsdeskundige bij seksueel misbruik

Als je werkzaam bent als coach, therapeut of begeleider bij seksueel misbruik dan is het een voordeel als je ervaringsdeskundige bent. Immers, je hebt ervaring met hoe het is, een aantal dingen kun je vanzelfsprekend begrijpen en ook voor de klanten is het prettig om te weten dat je niet zo snel zult schrikken van wat ze vertellen. Je hebt een vergelijkbaar pad gelopen om te helen van seksueel misbruik en kent de valkuilen en triggers waar iemand tijdens zijn proces tegen aan kunt lopen.

Risico’s van de ervaringsdeskundige

Ervaringsdeskundigheid heeft ook risico’s. Een van de gevaren is dat je te veel gaat invullen hoe iets voor de ander is. Open kijken en luisteren naar hoe iemand het seksueel misbruik ervaren heeft, is van groot belang. Jouw ervaring hoeft niet hetzelfde te zijn als die van je klant.

De valkuil van ‘Ik snap het al’

Het is vaak noodzakelijk dat een klant zijn of haar verhaal een keer helemaal mag vertellen. ‘Ik snap het al’ is dan een remmende factor. Het vraagt om geduld en ruimte voor die ander om op zijn of haar eigen manier het verhaal te doen.

Eigen pijn eerst

Het is heel belangrijk om ook jezelf goed in de gaten te houden. De verhalen van de ander kunnen jou raken op plaatsen waar jij nog pijn hebt. Dan is het van belang dat je goed voor jezelf zorgt en dat je voor jouw pijn een beroep kunt doen op een supervisor of intervisor.

De ervaring van de cliënt is uniek

Uiteindelijk is de zoektocht van therapie: Wat heb je nodig om de draad van je leven weer op te pakken? Hoe jij het seksueel misbruik hebt beleefd is daarin maatgevend. Als slachtoffer ben je de expert van je eigen trauma. Niemand heeft die unieke combinatie van eigenschappen en ervaringen, ook niet de ervaringsdeskundige hulpverlener.

Eigen oordeel opschorten

De professional dient zijn of haar eigen oordeel, over wat seksueel misbruik wel en niet is, buiten te laten staan en echt te luisteren naar de emotionele lading die deze ervaringen hebben voor de overlever zelf. Daarbij mag je eigen verhaal nooit in de weg staan. Op basis van je eigen ervaringen weet je echter wél vaak de juiste vraag te stellen. Je hoort als het ware eerder wat er (nog) niet gezegd wordt.

Je eigen ervaringen voldoende helen

Als ervaringsdeskundige hulpverlener is het daarnaast belangrijk dat je jouw eigen ervaringen voldoende geheeld hebt, alvorens jouw hulp aan een ander aan te bieden. Een hulpmiddel hierbij is de zelftest waarmee je kunt nagaan of je daarin nog iets te doen hebt. Voor veel mensen ook een eye-opener ‘Hoort dat er ook bij?’

Helen van seksueel misbruik door Ivonne MeeuwsenWil jij hulp bieden na seksueel misbruik?

Ben jij ervaringsdeskundig en twijfel je of je voldoende bagage hebt om hulp te bieden? Wil je meer bagage, kennis, feedback en ervaring opdoen in wat er nodig is om verantwoord hulp te bieden? Dan is mijn boek en opleiding wellicht een goed vertrekpunt. De basisopleiding hulp bieden na seksueel misbruik geeft je een goede basis.

Je kunt het boek hier bestellen

Wat je in therapie kunt verwachten

Wat je in therapie kunt verwachten

Toen ik voor het eerst in therapie ging, had ik geen idee wat ik moest verwachten. Ik had vage ideeën in mijn hoofd over een bank waar je op kon liggen en dat je dan eindeloos je verhaal mocht doen. Inmiddels ben ik er wel achter dat het ook anders kan, dat het beeld dat ik over therapie in mijn hoofd had enkel geldt voor de Freudiaanse psychoanalytische therapie. Ik ben nooit in therapie geweest bij een psychoanalyticus en meestal zat ik gewoon op een bank of comfortabele stoel.

Wat je in therapie tegenkomt

Ik ben inmiddels in therapie geweest bij een enorme verscheidenheid aan therapeuten en kan wel zeggen dat een eenduidig ‘zo gaat het in therapie’ niet te geven is. Wél zijn er een paar kenmerken waar ik het over wil hebben. Vooral omdat het handig kan zijn om te weten, als je in therapie gaat.

In therapie: de intake

Alle therapeuten die ik heb meegemaakt, gaan eerst in gesprek. De intake kan soms gekoppeld zijn aan een eerste consult en soms staat het daar los van. Hoe een intake er aan toe gaat, kan heel verschillend zijn. Als mensen bij mij komen voor coaching, ga ik bijvoorbeeld gewoon met mensen in gesprek en ik heb in mijn hoofd wel een lijstje van dingen die ik wil vragen. Vaak komen die vanzelf aan bod, en als dat niet zo is vraag ik er naar. Ga je in therapie bij een grotere instelling, dan wordt de intake vaak gedaan door iemand anders dan waarbij je in therapie komt. Soms bestaat de intake dan uit één gesprek, soms uit meerdere gecombineerd met het invullen van allerlei tests.

De diagnose

In een reguliere setting ontkom je niet aan een diagnose. Alleen dan kunnen ze je een behandelplan aanbieden, dat dan past bij die diagnose (dat heeft te maken met de eisen van de ziektekostenverzekering). In de zogenaamde alternatieve sector is een diagnose veel minder gebruikelijk. Daar wordt gekeken naar wat je klachten zijn, wat je problemen zijn en hoe je daar aan kunt werken. Wél wordt er meestal een voorstel gedaan over het verdere verloop, door de therapeut.

Het behandelplan/voorstel

Afhankelijk van waar jij het meeste last van hebt en waar je hulp bij vraagt, komt er een voorstel op tafel te liggen, over hoe je daar aan kunt werken. Soms is dat een heel traject ineens (bij reguliere instellingen werken ze met een Diagnose-Behandel-Combinatie, daarop kun je alleen ja of nee kiezen) of het is een voorstel om eens een paar weken en bepaalde manier van werken te volgen en dan te evalueren. Het is belangrijk dat de manier van werken bij je past en een goede therapeut zal je dan ook de tijd en ruimte geven om over het voorstel na te denken.

Het plan of voorstel bevalt je en je gaat in therapie

De therapeut is verantwoordelijk voor het aanbieden van de methode. Dat kan van alles zijn: gesprekken in een bepaalde frequentie, schrijftherapie, teken- of schildertherapie, gestructureerde manieren om iets aan- of af te leren… etc. etc. Elke methode valt of staat met vijf dingen:

  • Of je je veilig voelt bij de therapeut
  • Of je er aan toe bent om je verleden onder ogen te zien
  • Of de therapie/methode bij je past
  • Of je de ruimte krijgt om het op jouw tempo te doen
  • Of je de klik hebt met de therapeut

Hoe kies je waar je in therapie gaat?

Als je een tweedehands auto gaat kopen, ga je eerst nadenken over wat jouw doel is met de auto. Wat ga je er mee doen? Als je op Zandvoort mee gaat doen met de achteruitrijraces heb je een ander doel met je auto, dan wanneer je er je caravan achter wilt hangen. Een gezin met 4 kinderen heeft misschien een grotere auto nodig dan een alleenstaande. Als je eenmaal weet waar je auto voor bedoeld is, dan heb je de keuze al behoorlijk ingeperkt. Voor een auto ga je daarna meestal bij een paar dealers langs. Je laat je informeren over de kenmerken van de verschillende merken, over hoe zuinig hij rijdt, etc.

Shoppen om in therapie te gaan is niet anders

Ik zou iedereen die in therapie gaat, aanraden om eerst goed na te denken over wat ze van therapie verwachten. Waar gaat het om?

  • Wil je bijvoorbeeld alleen van de klachten/symptomen af?
  • Wil je vooral je verhaal een keer vertellen?
  • Wil je je verleden een plekje geven, zodat je er geen last meer van hebt?
  • Wil je rouwen om het verleden?
  • Wil je iets anders?

Daarna heeft het zin om je eerst eens te oriënteren op wat voor soorten therapie er zijn. In welke therapie past bij jouw doel? Pas daarna kun je kijken welke therapeuten bij jou in de buurt met het soort therapie werkt dat voor jou passend is. Je kunt een ‘proefritje’ gaan doen, door een intake af te spreken. Als een therapeut voor jou passend is én hij of zij biedt het soort therapie aan wat jij prettig vindt, dan kun je in therapie gaan bij die persoon. Zo niet, dan zoek je gewoon verder.

Na een keer of vier/vijf

Als het goed is, stelt de therapeut na een keer of vier, vijf voor om te evalueren hoe het gaat. Als dat niet zo is, kun je daar zelf om vragen. Want als je na een paar keer merkt dat het toch niet werkt, of dat het te snel of juist te langzaam gaat, is het goed om dat bij te stellen. Tenslotte ga je voor jezelf in therapie.

Waar vind je een therapeut?

Een aantal therapeuten staat vernoemd op de website ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’. Dit zijn allemaal mensen die specifiek werken met seksueel misbruikte klanten en dus ervaring hebben met de problemen waar jij mee te maken hebt.

10 redenen om over seksueel misbruik te praten met je kind

Praten ouders te weinig met kinderen over seksueel misbruik?

Ouders denken dat het onderwerp taboe is, willen een kind er niet mee belasten of denken dat het moeilijk is om met kinderen over seksueel misbruik te praten. Ze zijn soms bang dat ze expliciete dingen over seks moeten gaan vertellen.

Geruststellende boodschap: het is niet moeilijk

Praten over seksueel misbruik is niet moeilijk. De boodschap aan een kind is: ‘Jouw lichaam is van jou’. Het is belangrijk hen duidelijk te maken dat ze het recht hebben om zelf te bepalen wat ze wel en niet toestaan. Daarnaast is het van belang dat jij weet hoe een misbruiker een kind inpalmt, zodat je een kind kunt waarschuwen voor iemand die ‘een geheimpje’ met hen deelt.

Top 10 redenen om wél over seksueel misbruik te praten met je kind

Een lijstje met motiverende gegevens om dat preventieve praatje toch aan te gaan en vaak terug te laten komen. Je waarschuwt je kind toch ook dat ze niet zonder te kijken de straat over moeten steken? Waarom praten over seksueel misbruik zo belangrijk is.

  1. Seksueel misbruik komt heel veel voor! Maar liefst 1 op de 4 meisjes en 1 op de 6 jongetjes wordt het slachtoffer van seksueel misbruik voordat ze 16 zijn.
  2. Het gebeurt ook bij jou in de buurt. Seksueel misbruik komt even veel voor in alle milieu’s. Het maakt niet uit of je arm of rijk, protestants of katholiek, blank of donker bent: het komt overal voor.
  3. Het zijn bijna nooit vreemden die het doen. Maar liefst 93% van het seksueel misbruik wordt gepleegd door een bekende dader. Vaak familie.
  4. Je kind is er oud genoeg voor. Er is geen leeftijdsgrens voor seksueel misbruik: zelfs baby’s kunnen slachtoffer worden. Kinderen kunnen al vanaf heel jong (richtlijn 3 jaar oud) leren welke delen van hun lichaam privé zijn en niet aangeraakt mogen worden.
  5. Je hoeft je kind niet bang te maken. Als je je kind wijst op de gevaren bij het oversteken wordt een kind ook niet bang om de straat op te gaan. Het leert alleen wel, dat het niet zomaar de straat op rent.
  6. Als er wat gebeurt, kom je het anders niet te weten. Seksueel misbruik wordt doorgaans niet ontdekt, er zijn vaak geen fysieke klachten. De emotionele en gedragsveranderingen kunnen ook door andere omstandigheden veroorzaakt worden, waardoor men vaak niet aan seksueel misbruik denkt.
  7. Je kind zal het je doorgaans niet vertellen. De meeste kinderen vertellen het niet. De misbruiker instrueert het kind om het niet te vertellen en maakt het kind wijs dat het zijn of haar eigen schuld is, dat mensen boos zullen worden of verdrietig, dat ze hem of haar niet zullen geloven. Wees de dader voor!
  8. Niet alleen volwassenen zijn dader. Kinderen worden ook door andere kinderen misbruikt. Laat kinderen weten wat wel en niet kan qua aanraking, ook in contact met andere kinderen. Voorkom dat je kind slachtoffer wordt… of dader…
  9. Je brengt je kind niet op ideeën. Er zijn geen aanwijzingen om te denken dat kinderen die voorgelicht zijn over misbruikpreventie eerder iets daaromtrent verzinnen.
  10. Het kan jouw kind overkomen. De statistieken spreken voor zich: seksueel kindermisbruik komt dusdanig vaak voor, dat het ieder kind kan overkomen. De ouders van misbruikte kinderen hebben ooit gedacht dat het hun kind niet kon overkomen.

 Oké, je bent overtuigd: hoe kan je over seksueel misbruik praten?

Wanneer je door deze lijst overtuigd bent van het nut van zo’n praatje, luister dan goed. Het gaat er niet om dat je éénmalig een praatje houdt in de trend van seksuele voorlichting. Het gaat er om dat je een kind structureel leert dat het de baas is over zijn of haar lichaam. Dat het kind het vanzelfsprekende recht heeft om nee te zeggen tegen een knuffel, tegen anderen, als het hun eigen lijf betreft.

Drie boodschappen die je kind in elk geval moet krijgen over seksueel misbruik:

  1. De lichaamsdelen die normaal onder je badpak zitten zijn privé. Daar mag niemand aankomen en jij ook niet bij die van iemand anders.
  2. Geheimen zijn niet oké. Bij twijfel of verwarring praat je met een volwassene die je vertrouwt: de juf, papa of mama, de buurvrouw: wie jij maar vertrouwt, desnoods de burgemeester.
  3. Je mag er altijd over praten. Ook als je denkt dat je het fout hebt gedaan. Je kunt een ‘fout beter toegeven, dan kan je er samen met die volwassene naar kijken en dan kan de volwassene je helpen.

Wat valt op bij deze regels?

We hebben het niet eens over seks. We hebben het over de regie van het eigen lichaam. Dit rijtje is zeker niet dekkend, maar bij jonge kinderen een goede eerste stap. Tegen de pubertijd zijn kinderen/pubers zelf vaak seksueel onderzoekend. Ook dan is het belangrijk om over seksueel misbruik te blijven praten. Want maar al te vaak denkt een puber dat hij of zij zelf begonnen is en dus schuldig. Dat kan het moeilijk maken om er hulp bij te vragen. De misbruiker helpt hem of haar daar ook nog bij: je wilde het zelf. De maatschappij stuurt daarin ook vaak de verkeerde boodschap: ‘Waarom had je dan zulke sexy kleding aan?’

Ook met pubers praten over seksueel misbruik

Zeker ook in de pubertijd is het van belang dat je die drie boodschappen blijft sturen. Bij de eerste regel komt daar het gesprek bij over vrijwilligheid, over beinvloeding en over hoe je moet omgaan met sociale druk of grensoverschrijdend gedrag van anderen. Hoe je ervoor zorg draagt dat je zelf niet over de grens van een ander gaat. Dat je dus ook praat over toestemming, samen beslissen en terughoudendheid als één van beiden twijfelt. Wanneer je in de kindertijd de basis hebt gelegd voor een gezond stuk zelfregie, kun je met pubers ook makkelijker praten over wat er in hun leven gaande is.

Wat als het al gebeurd is?

Ook dan blijft praten natuurlijk heel belangrijk. Ook op de langere termijn. Voor tips over hoe om te gaan met actueel seksueel misbruik, kijk bijvoorbeeld op ‘De 5 B’s voor als je kind seksueel misbruikt is.’

Wil je meer weten over seksueel misbruik en wat er allemaal bij komt kijken, ook op de langere termijn? Koop hier mijn boek!

De 5 beste tips voor het zoeken van de juiste hulpverlener

Hoe vind je de juiste hulpverlener?

In mijn boek dat je kunt bestellen via mijn verkooppagina staat een schat aan informatie. In mijn tweede boek, hulpverlening na seksueel misbruik, staan acht verhalen over diverse therapieën en hoe die werken. Je kunt er veel informatie uithalen over hoe je helen van seksueel misbruik aan kunt pakken. Maar wat zijn nou de belangrijkste tips. Hoe kun jij jouw heelwordingsproces ter hand nemen?

1. Besluit dat je het wilt

Verreweg het belangrijkste wat je voor jezelf kunt doen, is besluiten dat je wilt helen. Als je last hebt van een aantal van de langetermijneffecten die seksueel misbruik heeft (kijk bijvoorbeeld op de zelftest om te weten welke effecten dit zijn), is het besluit om er iets aan te doen het allerbelangrijkste. Het is een keuze om jezelf belangrijk genoeg te vinden om in te investeren. Dat is het begin.

2. Zoek professionele hulp

Misschien zijn er mensen die het zonder professionele hulp redden. Veel vaker gaan mensen daarop onderuit. Ze vinden dat ze het zelf moeten kunnen en eigenlijk ook dat het allang klaar had moeten zijn. ‘Het is immers al zo lang geleden’. Soms vragen ze hun vrienden om hulp of hun partner. Natuurlijk heb je die ook nodig, maar om seksueel misbruik echt te helen, ben ik ervan overtuigd dat je meer hulp nodig hebt. En niet zomaar een therapeut, maar iemand met verstand van seksueel misbruik en de gevolgen ervan. Hoe vind je de juiste hulpverlener?

3. Oriënteer je op diverse vormen van hulpverlening

Kijken en vergelijken is iets wat we voor allerlei producten gewend zijn te doen. Van zorgverzekeraars tot mobiele telefoon abonnementen: we bestuderen de voorwaarden en voor- en nadelen van diverse aanbieders, voordat we een beslissing maken. Ook voor de juiste hulpverlener na seksueel misbruik kun je het beste een zelfde soort vergelijk maken. Het is immers een belangrijke investering. Wat zijn voor jou belangrijke aspecten van een hulpverlener? Wat zijn de voor- en nadelen van bijvoorbeeld haptonomie ten opzicht van traumatherapie? Hoe vergelijk je familie-opstellingen met EMDR. Wat kun je verwachten van een hypnotherapeut en wat is eigenlijk innerlijk kind werk? Net als bij andere producten zijn er voor- en nadelen bij elk van deze methodes. Welke therapievorm je kiest heeft alles te maken met wat jij belangrijk vindt.

4. ‘Test’ diverse hulpverleners

Er zijn nog veel te weinig gespecialiseerde hulpverleners op het gebied van seksueel misbruik, maar toch zou ik bij meerdere mensen op gesprek gaan. Een intake is een manier om van beide kanten te kijken of er een klik is. Ondervraag tijdens de intake ook de therapeut: Hoeveel ervaring heeft hij of zij met jouw problemen? Welke hulpverleningsmethodieken heeft je therapeut in huis? Hoe werken deze? Als religie of levensovertuiging voor jou belangrijk zijn, matcht deze dan met de jouwe? Maar ook heel concreet en praktisch: hoeveel tijd maakt de juiste hulpverlener voor je vrij, hoe flexibel is hij of zij met afspraken, is er een wachtlijst, is de praktijk bij jou in de buurt.

5. Stel eens een voortgangsgesprek voor

Als je al enige tijd in therapie bent en je voelt niet meer dat je vooruit gaat, maak eens een afspraak met je therapeut voor een voortgangsgesprek. Bespreek wat je ervaart en kijk, samen met de therapeut, of er iets in de aanpak anders moet of dat het meer een kwestie is van doorzetten tot de doorbraak. Of misschien kan de therapeut je beter verwijzen naar een ander, die je bij de volgende stap kan helpen.

Helen van seksueel misbruik doe je zelf

Het helen zul je zelf moeten doen. Verwacht niet dat de therapeut jouw problemen voor je gaat oplossen. Wat je van de juiste hulpverlener kunt verwachten is dat ze je de gereedschappen in handen geven waarmee je jouw problemen kunt aanpakken. Dat ze met je meedenken. Dat ze je zullen raken in de plekken waar jij pijn hebt. Dat ze je inzicht geven in wat er gebeurt en hoe je er op een andere manier mee om kunt gaan. Zodat jij verder kunt met je leven, vrij van de belasting van het verleden. Klik op onderstaande link om naar de website ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’ te gaan.

Vind een hulpverlener