Nederland kijkt de andere kant op! (terwijl haar kinderen seksueel misbruikt worden)

Waar blijft de sociale onrust? Waar blijft het protest?

Inmiddels meer dan een week geleden, kwam het rapport van de Nationaal Rapporteur inzake seksueel misbruik uit. In de media bleef het rustig. Geen enorme sociale onrust, nauwelijks nieuwsberichten. Hier en daar een melding in een nieuwsprogramma. Een (mooi) verhaal in Hart van Nederland. Daar bleef het bij. Terug naar de orde van de dag.

Nederland kijkt de andere kant op terwijl haar kinderen seksueel misbruikt worden

1 op de 3 meisjes, 1 op de 6 jongens
En 80% tot 90% van de slachtoffers van het seksueel misbruik blijft onzichtbaar voor de hulpverlening. Er gaat gemiddeld 8 maanden overheen tussen het incident en de melding, wanneer er überhaupt al gemeld wordt.

Nee zeggen én gehoorzamen? Hoe doe je dat?

Heel lang is de focus geweest op preventie. ‘Kinderen leren nee-zeggen’ was het beste wat preventie teams konden bedenken. Er was zelfs een onderzoek onder daders gedaan waaruit bleek dat (gepakte, gestrafte) daders beweren dat ‘Als het kind nee had gezegd of was gaan huilen was ik gestopt’. Maar vanaf dat ze klein zijn leren we kinderen dat ze moeten luisteren en gehoorzamen. Hoe verwarrend is het dan voor een kind om nee te zeggen tegen een volwassene?

Tijd voor volwassenen om hun verantwoordelijkheid te nemen!

Volgens mij is het tijd om als volwassenen onze verantwoordelijkheid te pakken. Het is tijd voor Nederland om wakker te worden! Want achteraf zijn er altijd wel mensen die een ‘vermoeden hadden’. Die een ‘niet pluis’ gevoel hadden. Er zijn altijd wel mensen die niets gedaan hebben om een kind te helpen. Die allerlei argumenten en rationalisaties hebben over waarom ze niets hebben gedaan.

Rationalisatie 1: Wat als het niet waar is?

Het eerste argument van mensen om niets te doen, niets te zeggen, is: ‘Wat als het niet waar is?’. De keiharde realiteit is dat het in veel gevallen dus wél waar is. In een klas van 30 leerlingen, met 15 meisjes en 15 jongens worden 5 meisjes en 2 à 3 jongens seksueel misbruikt. Wanneer jij een ‘niet pluis gevoel’ hebt over één van die kinderen, is de kans dus groot dat het niet pluis is!

Rationalisatie 2: Het is mijn zaak niet!

Een gemiddelde misbruiker maakt 30 slachtoffers. Hoezo ‘het is mijn zaak niet’? Wat denk je: zou jouw kind weerstand kunnen bieden aan een geraffineerde misbruiker die jouw kind inpalmt? Zou jouw kind naar je toekomen als er iets gebeurt wat hij/zij niet aan kan? Denk je heus? Denk je heus dat al die andere ouders die het overkomen is, dat niet gedacht hebben? In de realiteit vertelt een kind bijna nooit wat er is gebeurd. En erger nog: wanneer een kind voorzichtig wat loslaat, wordt het doorgaans niet geloofd!

Rationalisatie 3: Die cijfers geloof je toch niet?

Bij het ene onderzoek is het 1 op de 5, dan weer 1 op de 3. Het is gemakkelijker om te denken dat de cijfers niet kloppen. Of we beargumenteren wat er wél en niet bij seksueel misbruik hoort. Zo houden we veilige afstand van waar het om gaat: Of het nu gaat om hands-on of hands-off, met fysiek contact of zonder fysiek contact (kinderporno, webcamseks), alle seksueel misbruik is bedreigend voor een kind.

Rationaliatie 4: Kinderen vertellen dat zelf wel als ze er aan toe zijn

Een kind dat uit zichzelf vertelt over seksueel misbruik is de uitzondering. Minder dan 1 op de 10 slachtoffers komt op jonge leeftijd in aanraking met de hulpverlening. Een klein deel daarvan heeft zelf iets verteld, de rest heeft gelukkig een alerte ouder, huisarts of schooljuf of meester. Juist in de alerte omgeving valt volgens mij nog veel winst te behalen!

Rationalisatie 5: Geloven in valse meldingen

Slechts weinig kinderen komen bij de politie terecht. Daarvan is minder dan 2,3% (waarschijnlijk) een valse melding. Valse meldingen komen voor, laten we daar niet vervelend over doen. Maar ze zijn schaarser dan bij enig ander delict. De kans dat een melding op waarheid berust is nog steeds 97,7%.

Rationalisatie 6: Het is maar kinderspel, ze groeien er wel overheen

In een kwart van de gevallen is de dader zelf nog een kind, vaak een ouder kind. Bijna nooit houdt het vanzelf op. Bijna altijd leidt het tot ernstige schade aan het slachtoffer. Die schade is enorm en gevarieerd: psychisch, sociaal en lichamelijk. Seksueel misbruik is niet iets waar je overheen groeit. Tijd heelt niet, tijd verdoezelt alleen. Maar al te vaak komt een verborgen geschiedenis van seksueel misbruik terug als PTSS, angststoornissen, depressies, seksuele disfunctie, ernstige lichamelijke klachten, etc. etc. etc.

Maar wat kan ík dan doen?

Over wat je kunt doen als je een vermoeden hebt dat een kind seksueel misbruikt wordt, schreef ik een eerder blog op gezondtotaal: 5 tips over wat jij kunt doen tegen seksueel misbruik. Ik ben er van overtuigd dat iedereen kan helpen. Als iedereen helpt kunnen we dit probleem de wereld uit helpen! Want elk kind heeft het recht om veilig op te groeien!

De 5 populairste blogs van het afgelopen jaar

Wat is de top 5 van de meest gelezen blogs

Gewoon uit nieuwsgierigheid heb ik eens gekeken naar wat de top 5 is van de meest gelezen en dus populairste blogs op deze website. Waar loopt men warm voor? Wie weet is het voor mij ook wel goed om eens te kijken waar mensen over willen lezen? In elk geval, hier is de soms verrassende lijst:

Veruit de populairste, op nummer 1: Intimiteit na seksueel misbruik

Deze blog buigt zich over de vraag of intiem contact mogelijk is na seksueel misbruik. Wat er voor nodig is om dit mogelijk te maken. Het licht toe waar de verwarring tussen intimiteit en seksualiteit ontstaat en hoe het patroon van aantrekken en afstoten eruit ziet. Helen maakt intimiteit na seksueel misbruik mogelijk. Gelukkig maar want aanraken en aangeraakt worden is een diepe menselijke behoefte. Naar de blog ==>>

Nummer 2: De dood of het uitstrijkje

De dood of het uitstrijkje gaat over angst. Een hele specifieke angst die veel voorkomt bij mensen die seksueel misbruikt zijn. De angst voor de gyneacoloog, of beter gezegd voor het gyneacologisch onderzoek. Eén van de minst besproken onderwerpen van seksueel misbruik zijn de fysieke gevolgen. Die zijn niet misselijk: er is bijvoorbeeld een verhoogd risico op geslachtsziekten, frequente blaasontstekingen, onvruchtbaarheid, endomytriose en allerlei andere aandoeningen aan de geslachtsorganen. In combinatie met angst voor gyneacologisch onderzoek zijn de gevolgen soms zelfs dodelijk. Naar de blog ==>>

Nummer 3: Alleen therapie is onvoldoende om te helen van seksueel misbruik

Hoe goed je therapie ook is, eens zul je zelf verantwoordelijk zijn voor je eigen leven. Je gaat zelf je beslissingen nemen. Dat doe je in je eigen leven, niet in de therapieruimte. Je kunt het bespreken, je kunt het voorbereiden, je kunt het zelfs oefenen, maar in jouw leven zul jij het moeten doen. Alleen therapie is dan niet voldoende. Naast alles wat moeilijker is geworden door het seksueel misbruik zijn er ook nog de ‘gewone’ persoonlijke groei dingen die je hebt gemist omdat je het te druk had met overleven. Naar de blog ==>>

Nummer 4: Kun je van seksueel misbruik homo of lesbisch worden?

Het verraste mij dat deze vraag bij de populairste blogs hoort. Dat de vraag niet alleen bij mijn moeder leeft, maar blijkbaar ook bij heel veel andere mensen. Seksueel misbruik heeft absoluut invloed op je seksualiteit en het lastige van deze vraagstelling is dat je niet kunt achterhalen hoe je zou zijn geworden, als je niet misbruikt zou zijn. Dat is één van de redenen waarom seksueel misbruik zulke verstrekkende gevolgen heeft. Alles wat er daarna nog komt in je leven wordt er door gekleurd. Naar de blog ==>>

Nummer 5: Hulpverleners, dit is hoe seksueel misbruik voelt!

De enige blog uit de lijst die niet van mijn hand is, maar een ingezonden stuk van iemand die er de voorkeur aan geeft anoniem te blijven. Het is een prachtig geschreven metafoor van hoe het voelt om seksueel misbruikt te zijn. Het verhaalt ook over welke heldenmoed er voor nodig is om de stilte te doorbreken. Om hulp te kunnen vragen en de hulpverlener te kunnen vertrouwen. Naar de blog ==>>

Wat is jouw favoriet?

Mijn persoonlijke favoriet in de lijst is nummer 5. Ik vind hem werkelijk prachtig en ik vind het ook wat zelfingenomen om op mezelf te stemmen. Ik ga nog eens nadenken over wat ik nu leer uit deze lijst. In de tussentijd: heb jij een favoriet? Welke blog is dat? En wat maakt dat je die blog kiest?

Eerste reactie: Nationale Rapporteur inzake Seksueel misbruik

Het onderzoek van de Nationale Rapporteur inzake Seksueel Misbruik

Een eerste reactie op basis van het globaal lezen van het rapport en de conclusies.

Onderscheid tussen justitiële insteek en hulpverlening

Het rapport maakt duidelijk dat het uitgaat van de justitiële definities, dat is gelijk de beperking waar zij mee te maken hebben. Eerder schreef ik al een blog op Gezondtotaal over het belang van dit onderscheid en de definitie van seksueel misbruik.

Het onderscheid ‘hands-on’ en hands-off’ seksueel misbruik

De manier om te kijken naar seksueel misbruik vanuit justitieel perspectief is te kijken naar wat er precies is gebeurd. Gelukkig zijn een aantal vormen van hands-off seksueel misbruik ook bij de wet verboden. Deze classifisering is voor justitieel gebruik uiterst nuttig, maar zoals het rapport ook al stelt gaat het in de hulpverlening niet zozeer om de ernst van het delict (vanuit de dader geredeneerd) maar juist over de ernst van de problemen, zoals gemeten door slachtofferonderzoek.

Ernst van de gevolgen deels afhankelijk van andere factoren dan het delict!

Dit heeft naast de ernst en duur van het seksueel misbruik,vaak veel te maken met kindfactoren, omgevingsfactoren en de ondersteuning die het kind krijgt bij het verwerken van de ervaring. Schokkender dan het 1 op de 3 verhaal vind ik de statistiek dat maar liefst 70% van de slachtoffers onvoldoende steun ervaart in zijn of haar omgeving.

Missertje in de onderzoeken waarop het rapport gebaseerd is

Met betrekking tot het hands-on seksueel misbruik zie ik in het rapport een inconsistentie: Er wordt in de aangehaalde onderzoeken gesproken van ongewenst seksueel contact, terwijl de justitiële norm nou juist is dat alle seksueel contact tussen volwassenen en kinderen strafbaar is. Naar mijn idee missen de onderzoeken door hun vraagstelling in elk geval een deel van de slachtoffers. Mogelijk zelfs een grote groep die onder invloed van onwetendheid, grooming, inpalmen en sociale druk van de misbruiker, zichzelf niet als slachtoffer ziet. Kinderen denken vaak dat zij het zelf gewild hebben, doorziet de manipulatie en grooming niet. Als gevolg daarvan komen ze later met zichzelf in de knoop.

Eindelijk eens een onderzoek dat daders ziet

Daders blijft lastig: we willen met zijn allen liever geloven in de kinderlokker met de snoepjes bij het schoolplein of zijn moderne tegenhanger, de man met zijn webcam. Uit het onderzoek blijkt eens te meer dat er veel soorten daders zijn, waarbij de grootste groep, 75% bestaat uit familie en bekenden. Gegeven het feit dat melding en aangifte een grotere drempel zijn bij bekende daders, ivm. loyaliteitsconflicten en schaamte kun je er van uit gaan dat die groep plegers waarschijnlijk nog groter is dan dit rapport doet vermoeden.

Nog steeds veel verborgen leed.

Per jaar worden 62.000 meiden en jongens (op basis van schattingen) seksueel misbruikt. Daarvan vindt het onderzoek slechts 10% terug in behandeling. Terwijl bekend is dat ruim 50% van de slachtoffers op latere leeftijd ernstige psychische problematiek ervaart (om van fysieke gevolgen nog maar te zwijgen). Een groot deel van de slachtoffers is dus buiten beeld voor de reguliere hulpverlening.

Drempels voor melden

Wanneer je door een bekende seksueel misbruikt wordt is melden een grote drempel. Maar liefst 8 maanden gaat er gemiddeld overheen tussen het incident (of de serie incidenten) en de daadwerkelijke melding. Dat maakt ook dat vervolging vaak moeilijk wordt. Bewijs voor iets wat zo lang geleden is gedaan is lastig. Die gemiddelden gaan overigens nog voorbij aan het feit dat er van verreweg de meeste delicten géén melding gedaan wordt.

Inzetten op preventie van daderschap

De daders in beeld krijgen is geen gemakkelijke zaak, maar met deze cijfers is het geen optie om geen concreet plan te maken om daderschap te voorkomen. Ten eerste wordt duidelijk dat veel daders zelf slachtoffer zijn van geweld of seksueel misbruik in de kindertijd. Een ander belangrijk feit uit dit onderzoek is dat een kwart van de daders zelf nog minderjarig is.

Willen kinderen seks met volwassenen?

Een andere groep plegers maakt zichzelf wijs dat het kind er om heeft gevraagd. Dat kinderen ook seksuele verlangens hebben. Het onderzoek geeft aan dat veel kinderen niet rapporteren dat ze misbruikt zijn, terwijl er wel degelijk grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden. Hele jonge kinderen kunnen wellicht niet duiden wat er gebeurt. Daarnaast is bekend dat kinderen zichzelf vaak de schuld geven. Kinderen denken soms dat ze het zelf gewild hebben. Daar wordt door de pleger ook op ingezet. Dat betekent niet dat ze daar op latere leeftijd geen schade van ondervinden: integendeel. Het lijkt er zelfs op dat het geheimhouden, bagatelliseren en vooral het schuld- en schaamtegevoel, een grotere kans geven op ernstigste psychische problemen op latere leeftijd.

80% van het misbruik blijft onzichtbaar

Het rapport gaat over meldingen en daders, over type daders en type seksueel geweld en hoe vaak de diverse vormen van seksueel misbruik voorkomen bij welke groep. Waar niemand zicht op heeft is hoe dit in elkaar zit bij de zwijgende meerderheid. Van de 91% kinderen die zich niet melden bij politie en justitie weten we nagenoeg niets. Hier en daar staat het aangegeven in de DBC’s, maar ook daar komt niet meer van 10% van de slachtoffers naar voren. Elk jaar missen we dus 80 to 90% van de nieuwe gevallen van seksueel misbruik. En ontnuchterende gedachte.

10 redenen om over seksueel misbruik te praten met je kind

Praten ouders te weinig met kinderen over seksueel misbruik?

Ouders denken dat het onderwerp taboe is, willen een kind er niet mee belasten of denken dat het moeilijk is om met kinderen over seksueel misbruik te praten. Ze zijn soms bang dat ze expliciete dingen over seks moeten gaan vertellen.

Geruststellende boodschap: het is niet moeilijk

Praten over seksueel misbruik is niet moeilijk. De boodschap aan een kind is: ‘Jouw lichaam is van jou’. Het is belangrijk hen duidelijk te maken dat ze het recht hebben om zelf te bepalen wat ze wel en niet toestaan. Daarnaast is het van belang dat jij weet hoe een misbruiker een kind inpalmt, zodat je een kind kunt waarschuwen voor iemand die ‘een geheimpje’ met hen deelt.

Top 10 redenen om wél over seksueel misbruik te praten met je kind

Een lijstje met motiverende gegevens om dat preventieve praatje toch aan te gaan en vaak terug te laten komen. Je waarschuwt je kind toch ook dat ze niet zonder te kijken de straat over moeten steken? Waarom praten over seksueel misbruik zo belangrijk is.

  1. Seksueel misbruik komt heel veel voor! Maar liefst 1 op de 4 meisjes en 1 op de 6 jongetjes wordt het slachtoffer van seksueel misbruik voordat ze 16 zijn.
  2. Het gebeurt ook bij jou in de buurt. Seksueel misbruik komt even veel voor in alle milieu’s. Het maakt niet uit of je arm of rijk, protestants of katholiek, blank of donker bent: het komt overal voor.
  3. Het zijn bijna nooit vreemden die het doen. Maar liefst 93% van het seksueel misbruik wordt gepleegd door een bekende dader. Vaak familie.
  4. Je kind is er oud genoeg voor. Er is geen leeftijdsgrens voor seksueel misbruik: zelfs baby’s kunnen slachtoffer worden. Kinderen kunnen al vanaf heel jong (richtlijn 3 jaar oud) leren welke delen van hun lichaam privé zijn en niet aangeraakt mogen worden.
  5. Je hoeft je kind niet bang te maken. Als je je kind wijst op de gevaren bij het oversteken wordt een kind ook niet bang om de straat op te gaan. Het leert alleen wel, dat het niet zomaar de straat op rent.
  6. Als er wat gebeurt, kom je het anders niet te weten. Seksueel misbruik wordt doorgaans niet ontdekt, er zijn vaak geen fysieke klachten. De emotionele en gedragsveranderingen kunnen ook door andere omstandigheden veroorzaakt worden, waardoor men vaak niet aan seksueel misbruik denkt.
  7. Je kind zal het je doorgaans niet vertellen. De meeste kinderen vertellen het niet. De misbruiker instrueert het kind om het niet te vertellen en maakt het kind wijs dat het zijn of haar eigen schuld is, dat mensen boos zullen worden of verdrietig, dat ze hem of haar niet zullen geloven. Wees de dader voor!
  8. Niet alleen volwassenen zijn dader. Kinderen worden ook door andere kinderen misbruikt. Laat kinderen weten wat wel en niet kan qua aanraking, ook in contact met andere kinderen. Voorkom dat je kind slachtoffer wordt… of dader…
  9. Je brengt je kind niet op ideeën. Er zijn geen aanwijzingen om te denken dat kinderen die voorgelicht zijn over misbruikpreventie eerder iets daaromtrent verzinnen.
  10. Het kan jouw kind overkomen. De statistieken spreken voor zich: seksueel kindermisbruik komt dusdanig vaak voor, dat het ieder kind kan overkomen. De ouders van misbruikte kinderen hebben ooit gedacht dat het hun kind niet kon overkomen.

 Oké, je bent overtuigd: hoe kan je over seksueel misbruik praten?

Wanneer je door deze lijst overtuigd bent van het nut van zo’n praatje, luister dan goed. Het gaat er niet om dat je éénmalig een praatje houdt in de trend van seksuele voorlichting. Het gaat er om dat je een kind structureel leert dat het de baas is over zijn of haar lichaam. Dat het kind het vanzelfsprekende recht heeft om nee te zeggen tegen een knuffel, tegen anderen, als het hun eigen lijf betreft.

Drie boodschappen die je kind in elk geval moet krijgen over seksueel misbruik:

  1. De lichaamsdelen die normaal onder je badpak zitten zijn privé. Daar mag niemand aankomen en jij ook niet bij die van iemand anders.
  2. Geheimen zijn niet oké. Bij twijfel of verwarring praat je met een volwassene die je vertrouwt: de juf, papa of mama, de buurvrouw: wie jij maar vertrouwt, desnoods de burgemeester.
  3. Je mag er altijd over praten. Ook als je denkt dat je het fout hebt gedaan. Je kunt een ‘fout beter toegeven, dan kan je er samen met die volwassene naar kijken en dan kan de volwassene je helpen.

Wat valt op bij deze regels?

We hebben het niet eens over seks. We hebben het over de regie van het eigen lichaam. Dit rijtje is zeker niet dekkend, maar bij jonge kinderen een goede eerste stap. Tegen de pubertijd zijn kinderen/pubers zelf vaak seksueel onderzoekend. Ook dan is het belangrijk om over seksueel misbruik te blijven praten. Want maar al te vaak denkt een puber dat hij of zij zelf begonnen is en dus schuldig. Dat kan het moeilijk maken om er hulp bij te vragen. De misbruiker helpt hem of haar daar ook nog bij: je wilde het zelf. De maatschappij stuurt daarin ook vaak de verkeerde boodschap: ‘Waarom had je dan zulke sexy kleding aan?’

Ook met pubers praten over seksueel misbruik

Zeker ook in de pubertijd is het van belang dat je die drie boodschappen blijft sturen. Bij de eerste regel komt daar het gesprek bij over vrijwilligheid, over beinvloeding en over hoe je moet omgaan met sociale druk of grensoverschrijdend gedrag van anderen. Hoe je ervoor zorg draagt dat je zelf niet over de grens van een ander gaat. Dat je dus ook praat over toestemming, samen beslissen en terughoudendheid als één van beiden twijfelt. Wanneer je in de kindertijd de basis hebt gelegd voor een gezond stuk zelfregie, kun je met pubers ook makkelijker praten over wat er in hun leven gaande is.

Wat als het al gebeurd is?

Ook dan blijft praten natuurlijk heel belangrijk. Ook op de langere termijn. Voor tips over hoe om te gaan met actueel seksueel misbruik, kijk bijvoorbeeld op ‘De 5 B’s voor als je kind seksueel misbruikt is.’

Wil je meer weten over seksueel misbruik en wat er allemaal bij komt kijken, ook op de langere termijn? Koop hier mijn boek!