Praten helpt. Luister jij?

Seksueel misbruik is een pandemie

In Nederland wees het onderzoek van de Nationaal Rapporteur inzake seksueel misbruik uit dat 1 op de 3 meisje voor hun 18e een negatieve seksuele ervaring opdoet. Wereldwijd ligt het gemiddelde op 1 op de 4, dus ook internationaal staan we er niet zo goed voor. Preventie is dan ook al lange tijd de focus van veel organisaties. Maar de cijfers lijken te verergeren in plaats van te verbeteren (in de jaren tachtig was het 1 op de 4). Meer van hetzelfde doen is volgens mij weinig zinvol. Wat dan wél?

We hebben elk oor nodig

Er zijn allerlei geweldige initiatieven van lotgenoten die gericht zijn op praten met elkaar. Daarnaast zou ik graag een andere ‘call to action’ doen. Naar de hele samenleving.

“I heard ten thousands whispering and nobody listening” – Bob Dylan

In het liedje ‘Hard rain is gonna fall’ verwoordt Bob Dylan wat ik bedoel.

Wie luistert er?

Ikzelf heb ervaren dat het waardevol is om je verhaal te vertellen. Maar daarnaast is er ‘gehoord worden’, door alle mensen die samen de maatschappij vormen. Niet alleen door lotgenoten, maar door iedereen. Door jou!

Wat heb je nodig om je te laten raken?

Mijn vak als schrijver is verhalen vertellen. Verhalen richten zich tot de luisteraar. Er zijn nagenoeg géén populaire boeken die alleen vertellen over traumatische, dramatische gebeurtenissen. Als een boek alleen maar ellendig is, worden we er niet door gegrepen. De meest populaire boeken (en films) hebben een happy ending. Dat begint bij Assepoester en dan gaat door tot Lord of the Rings. Want de verwachting van een happy end maakt dat we durven meeleven. Dan durven we ons te laten raken.

Levenslang is géén goed verhaal

De mythe dat je van seksueel misbruik levenslang last blijft houden, maakt het probleem niet beter. Levenslang is geen goed verhaal. Een goed verhaal laat je meeleven met de held of heldin, wetend dat er hoop is, dat het aan het einde altijd goed komt. Dat de held(in), geholpen door trouwe vrienden, zichzelf overwint en gelouterd uit de strijd komt. Afgezien van het feit dat levenslang geen góed verhaal is, IS HET OOK NOG EENS NIET WAAR.

Seksueel misbruik is geen hopeloze zaak

De boodschap dat het hopeloos is, dat je er maar mee moet leren leven, is crimineel als het gaat om seksueel misbruik. Je kúnt helen van seksueel misbruik. Het is hard werken en je moet door je ergste angsten heen, maar het kán wel! Tegenspoed en moeilijke tijden horen bij het leven en als je die overwint word je de held van je eigen verhaal. Je (her)schrijft je eigen geschiedenis. Dat is de uitdaging die er ligt voor mensen die seksueel misbruikt zijn. Natuurlijk zal niet iedereen het kunnen. Maar zonder hoop vaart niemand wel. Die hoop mag je iemand niet afnemen. Dan creëer je zelf levenslange slachtoffers.

Een beter verhaal: We hebben je nodig!

Iedereen heeft te maken met seksueel misbruik. Als je er over gaat praten met mensen in je omgeving zul je er achter komen dat ook jij mensen kent die seksueel misbruikt zijn. Met cijfers als 1 op de 3 kan dat bijna niet uitblijven. Juist als jij het zelf niet hebt meegemaakt, kun je van grote betekenis zijn om dit enorme probleem op te lossen. Wij hebben je nodig. Jij kunt de beste vriend van de held zijn. Wees Robin voor Batman. Wees Ron Weasley voor Harry Potter. Wees Gabriëlle voor Xena. Wees Obelix voor Asterisk. Want elke held heeft ondersteuning nodig. En het helen van seksueel misbruik vraagt heldenmoed.

Je taak als ‘sidekick’ is simpel: Luister en stel vragen

Je taak is om te luisteren. Vragen te stellen. Luister naar wat het voor ons betekende om op zo’n jonge leeftijd seksueel misbruikt te worden. Hoe het is om zo hulpeloos en alleen te zijn. Hoe moeilijk het is om opnieuw te leren vertrouwen. Hoe boos we zijn en hoe verdrietig. Door te luisteren hef je de eenzaamheid op. Daarvoor hoef je niets anders te doen dan luisteren en af en toe een vraag stellen. Kun je dat?

Luister naar alle verhalen

Niet iedereen kan het verhaal mooi vertellen. Niet iedereen is verhalenverteller. Toch hebben alle stemmen een luisteraar nodig. Vandaar deze lijst: ze bereid je voor op wat je tegen kunt komen als je gaat luisteren.

  • Sommigen van ons willen schreeuwen. Weet dan dat we schreeuwen omdat er niet geluisterd is. Laat weten je het hoort.
  • Sommigen willen choqueren. Weet dat we choqueren omdat we geshockt zijn. DAt we ons wild geschrokken zijn van wat ons overkwam. Luister naar onze shock.
  • Sommigen kunnen alleen maar fluisteren. Weet dat we wanhopig proberen om onze stem te laten horen. Luister, ook naar wat we nog niet kunnen verwoorden.
  • Sommigen kennen geen woorden. Luister naar wat ze schilderen, zingen of beeldhouwen.

Allemaal verlangen we ernaar gehoord te worden. En dat is waar jouw taak ligt. Luister! Help ons woorden vinden. Help ons om onszelf uit te drukken. Help ons gehoord worden.

Je hoeft het niet alleen te doen

Ook jij hoeft het niet alleen te doen. Sterker nog, het is af te raden om het alleen te doen. Zoek gelijkgestemden, mensen die net als jij ondersteuners (kunnen) zijn voor seksueel misbruikten. Luister naar elkaar en leer hoe je het beste kunt omgaan met de verhalen die je hoort. Zo kunnen we een land vol slachtoffers omtoveren tot een land vol helden.

Hulpverleners die het verschil maken!

Help, Ik word gestigmatiseerd!

De DSM 5, de dwingende diagnosecultuur van DBC’s en de tijdsdruk waaronder de meeste (reguliere) hulpverleners moeten werken: zij maken het voor de klant niet beter. Je krijgt een diagnose anders wordt er door de verzekering niet betaald. Naast een traumatisch verleden heb je nu ook een stigma. Vaak krijg je psychoactieve medicijnen met de nodige bijwerkingen. En dat terwijl je in feite een hele normale reactie hebt op wat er is gebeurd.

Seksueel misbruikt zijn, is geen diagnose

De realiteit is dat als je seksueel misbruikt bent je, afhankelijk van welk afweermechanisme en temperament je hebt, een grote diversiteit aan diagnoses kunt krijgen. Ben je introvert? Dan is het risico groot dat je een depressie als diagnose krijgt. Extravert? Dan ligt de borderline diagnose in het vizier. Verward? Dissociatieve Identiteits Stoornis (in één van drie of vier varianten, of een aan DIS gerelateerde stoornis). Ben je vooral bang? Dan heb je natuurlijk een angststoornis. Heb je nachtmerries en herbelevingen? Dan heet het PTSS, of bij seksueel misbruik meestal complexe PTSS.

Normale reacties op abnormale, bijzonder belastende omstandigheden

Stel je eens voor dat een reus van zes meter seks met je afdwingt. Dat zijn de verhoudingen waar je aan moet denken bij kinderen: een volwassene heeft alleen al door zijn formaat de overhand. Je bent bovendien nog niet zo slim: je hebt nog niet veel ervaring. Is het dan raar dat je in de war raakt? Is het raar dat je bang wordt? Verdrietig of boos? Als kind ben je daar toch niet op berekend.

De psychiater kijkt alleen naar je gedrag

Je hebt zes symptomen van dit, acht symptomen van dat: je gedrag wijst op stoornis zus en zo. Daar hoort het volgende behandelplan bij. Koud drie kwartier later sta je op straat met een recept en een verwijzing naar traumatherapie. In het vervolg van je behandeling wordt er niet meer gesproken over seksueel misbruik. Je hebt stoornis X, Y of Z en daar gaan we wat aan doen.

Het seksueel misbruik verdwijnt naar de achtergrond

Ineens heb je een stoornis, in plaats van een normale reactie op de ongezonde omstandigheden die seksueel misbruik heten. Je hulpverleners, als die ál op de hoogte zijn van het seksueel misbruik, focussen op je stoornis en het behandelplan. Je hebt zelf nauwelijks nog grip op wat voor therapie je aangeboden krijgt. Als een willoos slachtoffer, wordt je van de ene therapie naar de andere therapie gestuurd.

De pillen werken niet!

De meeste pillen zijn psychoactieve drugs die wellicht heel goed kunnen helpen bij mensen die daadwerkelijk psychotisch of schizofreen zijn. Maar dat was je helemaal niet: je had last van nachtmerries en soms overvielen herbelevingen je. Dan was je even de grip op het hier en nu kwijt, maar je had geen wanen! Het misbruik was je immers écht overkomen! Anti-depressiva hebben als bijwerking dat ze depressie of psychose kunnen veroorzaken of verergeren. Maar als de pillen niet werken, wordt er gesleuteld aan de dosis en soms naar een andersoortige pil gegrepen.

Seksueel misbruikt zijn is geen stoornis

Seksueel misbruik hoort niet thuis in de psychiatrie! Je bent niet psychotisch, je hebt geen bi-polaire stoornis, je bent geen borderline patiënt. Je bent seksueel misbruikt. Als gevolg daarvan heb je een aantal onhandige overlevingsmechanismen aangeleerd. Je kunt je verleden helen, het seksueel misbruik verwerken en daarmee zal ook je aangeleerde gedrag afnemen. Als je leert hoe jouw afweer werkt kun je er actief op ingrijpen. Dat kost tijd en je hebt er hulp bij nodig, maar het kan wél.

Begrijpen hoe het werkt, rouwen en helen

Je kunt leren hoe het werkt, hoe het misbruik jou heeft beïnvloed. Als je gaat zien hoe jouw afweermechanismen gerelateerd zijn aan het seksueel misbruik, kun je daarin andere keuzes maken. Dat is waar helen over gaat: erkennen wat er gebeurd is. Herkennen hoe het je heeft beïnvloed. Rouwen om het kind dat zoveel door heeft moeten maken. Helen. Je verhaal herschrijven met jou in de heldenrol, in plaats van in de slachtofferrol.

Geen gemakkelijke weg

Helen is geen eitje. Het onder ogen zien van je allerdiepste angsten behoort tot de taken van helen. Dat doe je niet zomaar. Daar heb je hulp bij nodig. Maar niet het soort hulp dat een stickertje plakt, een pilletje pakt en een therapie door je strot duwt. Je hebt hulp nodig die jou op maat gesneden is. Waar jij de regie over hebt. Zodat jij weer gaat ervaren dat de wereld niet bestaat uit enkel maar reuzen van 6 meter. Dat je zelf inmiddels ook groot bent. Dat jij in je eigen kracht kunt staan.

Gelukkig is er steeds meer hulp voorhanden!

Op mijn nieuwe website Hulpverlening na seksueel misbruik verzamel ik therapeuten en andere hulpverleners die ervaring hebben met de hulp na seksueel misbruik. Zelfstandig professionals die jou kunnen begeleiden bij waar jij mee worstelt. Op een manier die bij jou past! Daarom zoek ik een breed assortiment aan hulpverleners, want er is niet één soort therapie bij iedereen die seksueel misbruikt is past. Het is zelfs onwaarschijnlijk dat je aan één therapiesoort genoeg zult hebben.

Hulpverleners die het verschil maken

De mensen op mijn website hebben in elk geval ervaring met de hulp na seksueel misbruik. Elke therapeut heeft in elk geval een intakegesprek gehad. Sommigen zijn zelfs in seksueel misbruik gespecialiseerd. Er zijn diverse soorten therapie en elke therapeut beschrijft zelf wat hij/zij doet. Op die manier kun je kijken wie er het beste bij jou past.

Gefeliciteerd! Je hebt een stoornis

Gefeliciteerd: Je hebt een stoornis

Ergens halverwege 2013 zijn we over een soort grens gegaan. Vanaf dat moment waren er officieel meer mensen met een stoornis (volgens de DSM) dan mensen zonder stoornis in Nederland. Dat betekent dat een stoornis hebben de norm is geworden. Maar zo voelt het niet. Wat is er aan de hand?

Stel: Je bent seksueel misbruikt

Stel je voor, je bent misbruikt. Dan ga je naar een therapeut en zegt: ‘Ik ben seksueel misbruikt en daar heb ik last van’. Moderne therapeuten maken dan een keurige diagnose: ‘Post Traumatisch Stress Syndroom’ heet dat dan, of een complexe als je meer klachten hebt die niet met een keurige kortdurende therapie als EMDR ‘gereprocessed’ kunnen worden. Ineens ben je niet meer seksueel misbruikt, je hebt een stoornis. Je hebt een diagnose. Jippie! Je hoort er bij.

Beter leren overleven: Traumatherapie of EMDR

Als je geluk hebt en je bent niet jarenlang, structureel misbruikt zoals de meesten, dan kun je met traumatherapie of EMDR wel aardig uit de voeten. Dan gaan de scherpe kantjes van het trauma er een beetje af en kun je verder met je leven en net doen alsof het dan over is. Oude gewoontes, angsten en overlevingsmechanismen blijven grotendeels onaangeroerd, je blijft in ‘overleven’ verder gaan, maar je hebt er klinisch gezien geen last meer van. Dat wil zeggen, bij de test die dat meet, slaan je metertjes niet veel meer dan ‘normaal’ uit. Wat normaal is vertelt niemand je.

Beter leren overleven werkt voor sommige mensen

Ik wil de therapie niet onderuit halen, ik ken echt mensen die er baat bij hebben gehad, binnen de context van een veel bredere therapeutische interventie. Als het werkt: prima. Waar ik moeite mee heb is de diagnose. Welke diagnose dan ook verhult dat het gaat om een normale reactie op vreselijke omstandigheden.

Diagnose cPTSS

Je hebt een Post Traumatische Stress Stoornis: welkom bij de club. Meer van 50% van de slachtoffers van seksueel misbruik ontwikkelt die. Daarmee is het voor mij zeer de vraag of het werkelijk een stoornis genoemd mag worden. Een stoornis impliceert dat er iets mis is met jou. Volgens mij is het juist een heel normale reactie op een ranzige werkelijkheid: dat iemand met macht over jou zich aan je heeft vergrepen. Meermaals. Onder fysieke dwang of drang, onder geheimhouding op straffe van, met alle machtsmiddelen die in de situatie nodig zijn om het kind in bedwang te houden. Iemand die je vertrouwde, iemand waar je van afhankelijk was op enige manier, iemand die willens en wetens de grenzen van de wet en van jou als kind overschrijd.

‘Shellshock’ de oude naam voor PTSS

Shellshock, oftewel de conditie van soldaten die te veel explosies, te veel doden van te dichtbij hebben meegemaakt en daardoor van de wijs gebracht zijn. Niet meer willen vechten bijvoorbeeld. Een soldaat die niet meer wil vechten. Of die het onderscheid tussen vriend en vijand in het burgerleven niet meer zo helder heeft. Die er niet tegen kan als er plotselinge geluiden optreden, knallen van vuurwerk. Die een beetje ‘raar’ doet, volgens de normen van het burgerleven.

Shellshock is een betere naam dan PTSS

Shellshock is een eerlijk woord, waarin de oorzaak van de klachten nog herkenbaar is. De oorzaak van de conditie is geen stoornis van degene die er aan lijdt, het wordt veroorzaakt door de ‘shells’: exploderende grote granaten. PTSS legt niks uit over de oorzaak van de symptomen. Het is een bloedeloze diagnose die verhult dat er niks mis is met de soldaat. Zijn probleem is dat hij niet kan omgaan met al de dood en ellende waar hij getuige van is geweest, waar hij een rol in had. Hij heeft last van schaamte en schuldgevoel, gespannen zijn, gedesorienteerd zijn. Hij heeft moeite om zijn ervaringen te verwerken. Ervaringen waarvan de meeste mensen helemaal kunnen snappen dat hij er moeite mee heeft.

Hoe zou het zijn als we eerlijk waren over seksueel misbruik?

Bij vergelijk, hoe zou het zijn als we een eerlijk woord voor de effecten van seksueel misbruik zouden vinden. ‘Verkrachtingsshock’, ‘Incestshock’ of ‘seksueel misbruik shock’ zouden betere namen zijn. Eerlijker, met de oorzaak nog herkenbaar in het woord aanwezig. PTSS? Angststoornis? Borderline? Depressie? In al die termen hebben we weggesaneerd wat er gebeurd is, seksueel misbruik vermomd in verhullend taalgebruik.

Seksueel misbruik wordt verhuld door andere diagnoses

In het rapport van de Nationaal rapporteur inzake seksueel misbruik komt naar voren dat in de rapportage het niet duidelijk is hoeveel mensen in therapie zijn voor seksueel misbruik in de reguliere zorg. Seksueel misbruik is geen diagnose. Het diagnostische systeem is een manier om seksueel misbruik te verbergen. Seksueel misbruik wordt, per ongeluk of expres, onzichtbaar door het diagnostische systeem.

Laten we stoppen met het verbergen van seksueel misbruik

Het is tijd om te stoppen met diagnoses die verhullen dat iemand seksueel misbruikt is. Seksueel misbruik is een prima verklaring voor wat je aan symptomen hebt. In plaats van ‘Complexe Post Traumatische Stress Syndroom met grote kans op co-morbiditeit met depressie, angststoornisssen, borderline, verslavingsproblemen, etc. etc. heet het dan ‘Seksueel misbruik shock’. Rauw, maar eerlijk.

Opvang seksueel misbruik

Samenwerken met Karin Höhle Dikken

Al een tijdje leeft bij mij het verlangen om ‘iets’ samen met Karin Höhle Dikken te doen. Zij stond met een prachtig, indringend portret in Psychologie Magazine. Tot nu toe was de tijd steeds niet rijp, er kwam steeds iets tussen, maar het verlangen bleef, aan beide kanten. Afgelopen vrijdag kwam het tot een eerste ontmoeting en werd er meteen een nieuw plan geboren.

Opvang seksueel misbruik

Voor iedereen die geraakt wordt door seksueel misbruik. Voor wie 1 op de 3 een signaal is dat er iets moet veranderen, is er nu ‘Opvang seksueel misbruik’. Een middag of avond voor mensen die betrokken zijn: vanuit hun beroep als leerkracht, vanuit hun eigen ouderschap of als partner van iemand die seksueel misbruikt is, of vanuit hun functie als hulpverlener. We gaan samen met deze mensen van gedachten wisselen over de vraag hoe we seksueel misbruik beter op kunnen vangen.

Vechten, vluchten of bevriezen

Als jij ‘1 op de 3 kinderen wordt seksueel misbruikt’ hoort, wat gebeurt er dan?

  • Je wordt boos
  • Je schrikt je lam
  • Je trekt je terug

Herken jij je in één of meer van deze reacties? MOOI!

Dan ben jij van harte welkom!

Kom samen met ons hierover van gedachten wisselen. Want seksueel misbruik kan ingewikkeld zijn en met elkaar kunnen we de dingen duidelijk krijgen.

  • Je hoeft het niet alleen te doen
  • Je mag het moeilijk vinden
  • Je kunt kleine stappen nemen

Wanneer, waar en wat zijn de kosten?

Op vrijdag 5 september zullen wij de eerste bijeenkomst te houden.

Het adres: Verzamelgebouw Reeuwijk, Leeghwaterstraat 25, 2811 DT Reeuwijk

Tijd: van 13.00 tot 16.30 uur
Kosten: 23 euro p.p. inclusief koffie en thee.

Voor wie?

Ouders, partners, professionals en eenieder die zich betrokken voelt. We hebben nog plek voor maximaal 10 nieuwe aanmeldingen.

Wil je meedoen? Geef je nu op om zeker te zijn van een plekje

[contact-form to=’Ivonne.windtraveller@gmail.com%26#x002c; karinhohle@wakingsenses.nl’ subject=’Ik kom naar Opvang Seksueel Misbruik%26#x002c; stuur mij een factuur%26#x002c; %26#039;Opvang seksueel misbruik%26#039;’][contact-field label=’Naam’ type=’name’ required=’1’/][contact-field label=’E-mail’ type=’email’ required=’1’/][contact-field label=’Website’ type=’url’/][contact-field label=’Factuuradres’ type=’text’ required=’1’/][contact-field label=’Woonplaats’ type=’text’ required=’1’/][contact-field label=’Reactie’ type=’textarea’ required=’1’/][/contact-form]