Mijn partner is overlever van seksueel misbruik

Je partner heeft seksueel misbruik meegemaakt

Op enig moment in de relatie kom je dit te weten. In een ideale wereld zou je dit van je partner weten voordat je een relatie aangaat zodat je in elk geval de illusie kunt hebben dat je er met open ogen ingaat. Ook dan kom je bijna zeker nog dingen tegen die je niet had verwacht.

Soms weet de partner het niet bij aanvang

Sommige overlevers van seksueel misbruik weten niet dat ze misbruikt zijn, door verdringing of dissociatie. Anderen weten het wel maar kunnen of willen er (nog) niet over praten. De schuld en schaamte die rond seksueel misbruik hangt maakt het moeilijk om over te praten. Dat is waarom het vaak niet of niet op tijd gebeurt. Als partner wordt je dan plotseling geconfronteerd met een feit uit het verleden. Je lief is leed aangedaan door een ander.

Boos worden

Boos worden is een natuurlijke reactie. Maar voor je lief is boos worden is vaak een onveilige reactie. Het is niet gemakkelijk om je te realiseren dat je lief, als hij of zij voor het eerst gaat vertellen over het seksueel misbruik misschien nog niet eens boos is.

Loyaliteit

Zeker als het misbruik in de gezinssituatie heeft plaatsgevonden spelen er vaak verwarde loyaliteiten. Jouw boosheid kan dan zelfs een tegenreactie van je partner geven. Hij of zij gaat dan ineens de misbruiker verdedigen. Wat belangrijk is om te onthouden: voor jou is dit feit een bommetje dat net op je kop gegooid is. Je partner leeft echter al jaren met deze waarheid, bewust, halfbewust of onbewust.

Partners hebben hulp nodig

In mijn praktijk heb ik evenveel partners als overlevers van seksueel misbruik. Partners die hulp zoeken, omadt ze lange tijd geprobeerd hebben om de ideale partner te zijn en daar stuk op zijn gelopen. Die zich afvragen: ‘Wordt het ooit beter? Wordt het ooit weer normaal?’

Secundair trauma

Waar partners mee worstelen zijn dingen die in de normale verwachting van een relatie horen, die in deze relatie niet of nauwelijks gebeuren. Jarenlang zonder enige vorm van contact leven. Of seksualiteit en intimiteit zijn volledig uit de relatie verdwenen, zelfs handje vasthouden is taboe. Emotionele uitbarstingen die onvoorspelbaar (want getriggerd) zijn. De eenzaamheid in zo’n relatie is groot en het is niet overdreven om te spreken van een secundair trauma.

Kun je mijn partner helen?

Deze partners komen dan bij mij met de vraag: ‘Kun je mijn partner helen.’
Bij navraag blijkt de partner die seksueel misbruik heeft meegemaakt dan niet op de hoogte te zijn van de hulpvraag en ook niet gemotiveerd te zijn om hulp te zoeken. Nee, de partner helen kan ik niet. Maar ik kan je wel leren om beter om te gaan met de langetermijngevolgen van seksueel misbruik zoals die zich in je partner manifesteren.

Zoek hulp voor jezelf

De belangrijkste tip is dan ook, zoek hulp voor jezelf. Het is een waarheid als een koe, dat je een ander niet kunt veranderen. Het enige wat je kunt veranderen, is jouw reactie op die ander. Vaak zitten mensen in een relatie samen in een vast, voorspelbaar patroon.

Stop met op eieren lopen

In dit soort relaties is het vaak de partner die op eieren loopt om de ‘zielige’ overlever van seksueel misbruik vooral niet te triggeren. De uitweg is om het patroon te leren doorzien, je er bewust van worden. Te kijken hoe je zou willen dat het anders was en dat dan goed te communiceren.

Boek voor jou als partner

een boek voor jou als partnerIk schreef deze blog in 2013, maar het thema liet mij niet los. Wat doe je als je partner seksueel misbruikt is? Daarom heb ik in april 2016 een boek uitgebracht speciaal voor partners van mensen die misbruikt zijn, getiteld: ‘Partners in beeld. Seksueel misbruik raakt het hart van je relatie.’

In het boek vind je herkenning, erkenning en praktische tips. Het is gebaseerd op mijn ervaringen in de praktijk als coach en interviews die ik met een aantal partners heb gehouden.

Te koop via de boekenwinkel

Moet je seksueel misbruik vergeven?

Vergeven is een heikel onderwerp bij seksueel misbruik

Veel mensen vragen zich af of je zoiets wel kunt vergeven. Het misdrijf heeft zulke verstrekkende en vernietigende gevolgen in het leven van de misbruikte. Wanneer het besef daarvan begint door te dringen komt er eerst en vooral woede boven. Neutrale omstanders, die zich geen voorstelling kunnen maken van hoe seksueel misbruik in zijn werk gaat, roepen eerder om wraak en genoegdoening dan vergeving.

Bitterheid en boosheid

Je ziet het in de media: mensen zijn bitter en boos, ook de mensen die het niet zelf overkomen is. Of je de dader ooit kunt vergeven is denk ik voor ieder voor zich om te ontdekken, niet iets wat afgedwongen kan worden, misschien niet eens iets om naar te streven.

Helen kan ook zonder vergeving

Vergeving is in elk geval geen voorwaarde om te kunnen helen. Je kunt het misbruik ook prima achter je laten zonder de dader ooit te vergeven. Maar volgens mij kun je niet helen zonder jezelf te vergeven.

Vergeef het kind dat je ooit was

Het is voor iemand die het niet zelf heeft ondervonden vaak moeilijk in te voelen, maar de meeste overlevers van seksueel misbruik zitten vol zelfverwijt, schaamte en schuldgevoelens. Ze schamen zich voor een misdaad niet hen niet aan te rekenen is.

Ingepalmd en medeplichtig gemaakt

Vaak wordt hen door de misbruiker wijsgemaakt dat ze het zelf hebben gewild, dat is onderdeel van wat ze ‘grooming’ of ‘inpalmen’ noemen. Ze krijgen aandacht of cadeautjes en doordat ze die aannemen hebben ze het idee dat ze medeplichtig zijn aan wat er gebeurt.

Jezelf vergeven is je eigen schuld en schaamte loslaten

Vergeving van jezelf betekent dat je alle schuldgevoelens, alle schaamte, alle verwijten en soms zelfs haatgevoelens die je naar jezelf toe hebt mag loslaten. ‘Het kind dat je ooit was’ heeft zijn of haar best gedaan. Terugkijkend vanuit jou als volwassene was het misschien allemaal niet zo handig.

Vergeet niet dat je een kind was

Ik kon als volwassene wel honderd manieren bedenken waarop ik aan zijn macht had kunnen ontsnappen. Maar het feit is, ik was op het moment van het misbruik geen volwassene, ik was een meisje van twaalf. Ik werd misleid, was jong en onervaren. Dat hoort bij de leeftijd en dat is waarom misbruikers jonge kinderen uitkiezen: die zijn gemakkelijk beïnvloedbaar, naïef, eenvoudig te onderdrukken en te manipuleren.

Erken jezelf

Erken dat je je best hebt gedaan, dat je geen ontsnapping zag, dat je toen niet beter wist… Het kind dat je ooit was, had er geen schuld aan. Erken die onschuld en vergeef jezelf ook, dat je jezelf ooit de schuld gaf.

Lees meer over seksueel misbruik en vergeving in mijn boek ‘Helen van seksueel misbruik. Het trauma voorbij!’

Waarom zou je helen van seksueel misbruik?

Helen van seksueel misbruik is geen gemakkelijke weg

Als je in je jeugd seksueel misbruikt bent, heb je nogal wat herinneringen aan je verleden opgeslagen die niet zo leuk zijn om op te halen. Sommige mensen kiezen er dan ook voor om het hele proces van verwerking uit de weg te gaan, zo lang mogelijk uit te stellen of er bij voorkeur nooit aan toe komen. Een begrijpelijke keuze want zoals gezegd, helen is niet eenvoudig. Wat maakt dat mensen er soms toch voor kiezen om te helen? Wat maakt dat het belangrijk is om het oude trauma te helen?

Soms is er geen keuze

Soms heb je nauwelijks een keuze hierin. Dan komen de herinneringen ongevraagd terug door een trigger en raak je overspoeld door de beelden en emoties die op die manier wakker gemaakt worden. We spreken dan van PTSS: Post traumatische stress, die geactiveerd wordt door een gebeurtenis van buitenaf. Het heet een stoornis omdat je eigenlijk veel te laat aan het verwerken toekomt.

Getriggerd door gebeurtenissen van buitenaf

Veel overlevers van seksueel misbruik komen dit tegen, bijvoorbeeld als hun kind de leeftijd bereikt waarop het misbruik bij hen begon of als er een stressvolle gebeurtenis plaatsvindt in het heden, een verhuizing, een echtscheiding, wat het maar is dat stress oproept. De herinneringen zijn opgeslagen in het hokje “stress” dus bij nieuwe vormen van stress komen ze vaak meer op de voorgrond.

Last van de effecten van seksueel misbruik

Soms heb je gewoon veel last van de langetermijneffecten van seksueel misbruik. Je voelt je een toeschouwer in je eigen leven of je bent hyper-alert op alles, met name rondom vertrouwen en grenzen. Je heb angsten die je op geen enkele andere manier kunt verklaren of je hebt een probleem in je seksleven. Dat kan allerlei vormen aannemen, van er totaal niet van kunnen genieten tot zich herhalende fantasieën hebben over misbruik en geweld tijdens de seks en daar enorm van schrikken of juist opgewonden van raken. Al dat soort dingen staat een gezond, “normaal” en gelukkig leven danig in de weg. Als je daarbij de relatie legt naar het verleden, naar het seksueel misbruik uit je jeugd heb je een concreet handvat om dit soort problemen aan te pakken.

Waarom ik ging helen van seksueel misbruik

In mijn leven was het de realisatie dat ik op 30 jarige leeftijd nog nooit een relatie had gehad die mij wakker schudde (naast enkele van de omstandigheden die ik in mijn boek nader omschrijf). Ik voelde me een toeschouwer in mijn leven en steeds meer van wat ik ondernam faalde op allerlei mogelijke manieren. Toen ik het seksueel misbruik eenmaal erkende en herkende als de bron van veel van deze ellende was het mij meteen duidelijk: Ik zou dat stuk van mijn jeugd aan moeten kijken, als ik tenminste een gelukkig leven wilde.

In tien jaar door het proces heen

Vanaf die tijd heeft het nog 10 jaar geduurd voordat ik door het proces heen was. Niet 10 jaar van voortdurend therapie, god zij dank. Na elke stap die ik met therapie maakte, kwam er een periode van relatieve rust waarin dingen hun plek weer vonden. Tot er weer een nieuw stuk aangepakt kon worden. Inmiddels ben ik geheeld. Ik kan nog wel eens ergens “in schieten”, maar dat is een bliepje op de radar, geen grote traumatische en dramatische gebeurtenis waardoor ik uit mijn evenwicht raak.

Helen van seksueel misbruik is een randvoorwaarde voor een gelukkig leven

Helen geeft je niet per definitie een gelukkig leven, dat doe je helemaal zelf, maar het is wel een randvoorwaarde. Zonder te helen van seksueel misbruik kon ik in elk geval niet anders dan een soort half-leven ervaren, waarbij de onderdrukking van mijn emotionele zelf mijn belangrijkste overlevingsmechanisme was. Maar je kunt niet selectief emoties uit zetten, het lijkt erop dat het alles of niets is. Dus als je kiest voor het onderdrukken van de pijn uit het verleden kies je er ook voor om de mogelijkheid van gelukzaligheid en vervulling af te sluiten. Dat is waarom ik er voor gekozen heb om te helen van seksueel misbruik.

Wil jij ook helen?

Wil jij je verleden achter je kunnen laten en van het leven, in al zijn rijkdom en volheid, leren genieten? Een goede start is dan om mijn boek te lezen. Dan krijg je een indruk van de klus die voor je ligt. Met de zelftest uit het boek kun je bepalen waar je staat in het proces van helen.

Bestel het boek hier

Triggers na seksueel misbruik

Wat zijn triggers?

Ook mij gebeurt het nog dat ik door omstandigheden getriggerd wordt. Dan voel ik me ineens weer klein en krijg ik een heel vervelend gevoel in mijn binnenste. Meestal merk ik het nu snel op en dan weet ik dat ik ‘ergens in schiet’. Iets in mij wordt geraakt en meestal heeft dat dus te maken met het seksueel misbruik.

Heel gewone omstandigheden

De laatste keer was bij de groothandel, een dag of wat geleden. Ik ben aan het afvallen en hoewel dat goed nieuws is, heb ik niet genoeg geld om elke keer nieuwe broeken te kopen. Ik ben dus op zoek naar een riem. We kunnen het eerst niet vinden, in elk geval niet bij de damesafdeling. Dus we lopen naar de herenmode want daar hebben ze in elk geval altijd riemen.

Plotseling Spaans benauwd

Triggers kunnen allerlei vormen hebbenOngeveer halverwege het pad waar de riemen hangen krijg ik het Spaans benauwd. Mijn vriendin is al bij de riemen en zoekt een gladde zwarte riem met een eenvoudige gesp voor me uit. Foute boel: ik voel dat ik heel erg niet blij wordt. “Zullen we deze nemen?” zegt ze vrolijk. Ik verzin allerlei uitvluchten en kom met honderd volstrekt niet ter zake doende argumenten om die riem niet te kopen. Gelukkig is mijn vriendin scherp, ze ziet dat ik ergens in schiet en benoemt het.

Omgaan met triggers: Even uit de situatie stappen

“Zullen we even een kopje koffie nemen?” zegt ze. Het karretje met de gehate riem blijft achter bij de ingang van de koffie-ruimte van de Makro en we nemen een heerlijke capuccino. Ik voel dat ik rustiger wordt en ik kan nu kijken naar wat er gebeurt met die riem en de link naar vroeger leggen.

De man die mij misbruikte droeg altijd grijze of zwarte broeken met een eenvoudige zwarte riem. Die moest ik natuurlijk altijd open maken, met mijn kleine vingertjes.

Wat ik vroeger gedaan zou hebben

In het verleden had ik die riem waarschijnlijk gekocht. Ik had mijn eigen gevoel niet serieus genomen en me laten overtuigen door mijn vriendin. Het was immers een praktische riem. Als ik ál de link naar het seksueel misbruik zou hebben gelegd, dan zou ik dat zeker onderdrukt hebben. Elke keer zou ik met een naar gevoel de gesp vastgemaakt hebben. Dat nare gevoel zou ik niet aan de riem koppelen, maar aan iets anders, waardoor ik iets wat ik normaal als prettig ervaarde verschrikkelijk zou gaan vinden.

Vroeger is niet nu

Dat zo’n riem onmiddellijk associaties met het seksueel misbruik oproept, is niet heel verrassend. Het gevoel komt bij mij eerst en de beelden pas later, bij de koffie. Voor anderen kan dat andersom gebeuren. Het probleem is nu duidelijk: zo’n riem herinnert me aan het seksueel misbruik.

Probleem en oplossing

Ik word me nu bewust van het feit dat ik een keuze heb. Ik kan de riem toch kopen. Inmiddels is de riem weer gewoon een riem geworden, geen eng ding uit het verleden. De riem herinnert me nog steeds aan het seksueel misbruik, maar roept niet dat gevoel erbij op. Maar hij blijft lelijk.

In het hier en nu beslissingen nemen

Ik vind hem toch wel heel lelijk, echt een mannenriem. Ik wil juist iets wat mijn vrouwelijkheid ondersteunt

Ik zeg dit tegen mijn vriendin en samen gaan we op zoek naar een personeelslid dat ons kan wijzen waar de vrouwenriemen hangen. We kopen een mooie smalle blauwe riem met een eenvoudige gesp en inmiddels gaat hij op het 6e gaatje. Daar ben ik erg blij mee.

Triggers serieus nemen en dan loslaten

Zo eenvoudig kan het zijn om getriggerd te raken en zo eenvoudig kan het zijn om met triggers om te gaan. Tenminste als je eenmaal door het proces van heling van seksueel misbruik heen bent. Als je dat niet bent, dan zou je waarschijnlijk net zo hebben gehandeld als ik in het verleden.

Helen van seksueel misbruik kán!

Je kunt helen van seksueel misbruik, ik ben er het levende bewijs van. Het begint met erkennen dat het invloed heeft op je leven, op manieren die je zelf misschien nog niet eens zo helder hebt. Daarom heb ik in mijn boek een zelftest opgenomen waarin je kunt kijken hoeveel invloed het verleden op je leven heeft. Daarnaast staat er heel veel informatie in over hoe je kunt helen.

Koop het boek hier!