Mijn partner is overlever van seksueel misbruik

Je partner heeft seksueel misbruik meegemaakt

Op enig moment in de relatie kom je dit te weten. In een ideale wereld zou je dit van je partner weten voordat je een relatie aangaat zodat je in elk geval de illusie kunt hebben dat je er met open ogen ingaat. Ook dan kom je bijna zeker nog dingen tegen die je niet had verwacht.

Soms weet de partner het niet bij aanvang

Sommige overlevers van seksueel misbruik weten niet dat ze misbruikt zijn, door verdringing of dissociatie. Anderen weten het wel maar kunnen of willen er (nog) niet over praten. De schuld en schaamte die rond seksueel misbruik hangt maakt het moeilijk om over te praten. Dat is waarom het vaak niet of niet op tijd gebeurt. Als partner wordt je dan plotseling geconfronteerd met een feit uit het verleden. Je lief is leed aangedaan door een ander.

Boos worden

Boos worden is een natuurlijke reactie. Maar voor je lief is boos worden is vaak een onveilige reactie. Het is niet gemakkelijk om je te realiseren dat je lief, als hij of zij voor het eerst gaat vertellen over het seksueel misbruik misschien nog niet eens boos is.

Loyaliteit

Zeker als het misbruik in de gezinssituatie heeft plaatsgevonden spelen er vaak verwarde loyaliteiten. Jouw boosheid kan dan zelfs een tegenreactie van je partner geven. Hij of zij gaat dan ineens de misbruiker verdedigen. Wat belangrijk is om te onthouden: voor jou is dit feit een bommetje dat net op je kop gegooid is. Je partner leeft echter al jaren met deze waarheid, bewust, halfbewust of onbewust.

Partners hebben hulp nodig

In mijn praktijk heb ik evenveel partners als overlevers van seksueel misbruik. Partners die hulp zoeken, omadt ze lange tijd geprobeerd hebben om de ideale partner te zijn en daar stuk op zijn gelopen. Die zich afvragen: ‘Wordt het ooit beter? Wordt het ooit weer normaal?’

Secundair trauma

Waar partners mee worstelen zijn dingen die in de normale verwachting van een relatie horen, die in deze relatie niet of nauwelijks gebeuren. Jarenlang zonder enige vorm van contact leven. Of seksualiteit en intimiteit zijn volledig uit de relatie verdwenen, zelfs handje vasthouden is taboe. Emotionele uitbarstingen die onvoorspelbaar (want getriggerd) zijn. De eenzaamheid in zo’n relatie is groot en het is niet overdreven om te spreken van een secundair trauma.

Kun je mijn partner helen?

Deze partners komen dan bij mij met de vraag: ‘Kun je mijn partner helen.’
Bij navraag blijkt de partner die seksueel misbruik heeft meegemaakt dan niet op de hoogte te zijn van de hulpvraag en ook niet gemotiveerd te zijn om hulp te zoeken. Nee, de partner helen kan ik niet. Maar ik kan je wel leren om beter om te gaan met de langetermijngevolgen van seksueel misbruik zoals die zich in je partner manifesteren.

Zoek hulp voor jezelf

De belangrijkste tip is dan ook, zoek hulp voor jezelf. Het is een waarheid als een koe, dat je een ander niet kunt veranderen. Het enige wat je kunt veranderen, is jouw reactie op die ander. Vaak zitten mensen in een relatie samen in een vast, voorspelbaar patroon.

Stop met op eieren lopen

In dit soort relaties is het vaak de partner die op eieren loopt om de ‘zielige’ overlever van seksueel misbruik vooral niet te triggeren. De uitweg is om het patroon te leren doorzien, je er bewust van worden. Te kijken hoe je zou willen dat het anders was en dat dan goed te communiceren.

Boek voor jou als partner

een boek voor jou als partnerIk schreef deze blog in 2013, maar het thema liet mij niet los. Wat doe je als je partner seksueel misbruikt is? Daarom heb ik in april 2016 een boek uitgebracht speciaal voor partners van mensen die misbruikt zijn, getiteld: ‘Partners in beeld. Seksueel misbruik raakt het hart van je relatie.’

In het boek vind je herkenning, erkenning en praktische tips. Het is gebaseerd op mijn ervaringen in de praktijk als coach en interviews die ik met een aantal partners heb gehouden.

Te koop via de boekenwinkel

Seksueel misbruik en Post Traumatische Stress Stoornis

Seksueel misbruik en PTSS, een stukje geschiedenis

ptss in soldatenFrontsoldaten die in de loopgraven van de 1e wereldoorlog lagen, kwamen vaak terug van de oorlog met een behoorlijk psychisch probleem, dat we tegenwoordig PTSS zouden noemen. Ze hadden vrienden om hen heen zien sterven, hadden angsten ontwikkeld en leden aan traumatische herbelevingen van wat ze daar zoal hadden meegemaakt, symptomen die we ook zien bij veel overlevers van seksueel misbruik. De conditie werd ‘Shell-shock’ genoemd. ‘Shell’ is Engels voor bommen en granaten.

Weinig begrip van omstanders

In die tijd was er niet zoveel begrip voor dit soort problemen, veelal werden ze beschouwd als lafaards en werd er een beroep gedaan op hun heldenmoed. Men ging niet kijken wat er zich in de hoofden van deze jonge frontsoldaten afspeelde en waarom zoveel jonge helden terugkeerden als evenzoveel emotionele hopen ellende. Er werd verondersteld dat de jongens die hier zo onder leden, al voorafgaand aan de oorlog eigenlijk lafaards waren en dat ze er met (soms fysieke) straffen wel overheen zouden groeien.

PTSS: wantrouwen, nachtmerries, angst en stress

Gelukkig is er inmiddels meer sympathie voor de soldaten die op een dergelijke manier getraumatiseerd raken in de oorlog. Mensen die aan  ‘Shell Shock’ oftewel Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) lijden hebben een reeks symptomen die hen danig in de war brengen. Wantrouwen, nachtmerries, vermijding van herinneringen of emotionele uitschakeling, angst en stressreacties, dissociatie, overreageren op bepaalde triggers en voortdurende spanning. Als een draadje wat op knappen staat.

Post Traumatische Stress Stoornis en seksueel misbruik

Inmiddels is duidelijk dat veel kinderen die seksueel misbruikt zijn, op latere leeftijd last krijgen van dezelfde symptomen. De indringende ervaringen, in combinatie de stilte en victim-blaming, maakt dat de symptomen voortwoekeren. Zo krijgen de angsten de kans om uit te groeien tot een syndroom. In feite is het natuurlijk een heel normale reactie op behoorlijk belastende omstandigheden.

Shell shock/PTSS na seksueel misbruik

De diagnose ‘shell shock’ of PTSS is dan ook bij veel overlevers van seksueel misbruik niet overdreven. De symptomen gaan vaak jaren ondergronds en komen pas na jaren (vandaar het woordje post in de naamgeving) voor, naar aanleiding van een trigger. Een trigger is een incident dat de herinneringen activeert. De overlever reageert vanuit de gevoelens van angst en wanhoop die met die herinnering gepaard gaan.

NIet gelukkig in de tussentijd

Overigens betekent het feit dat iemand lange tijd oké lijkt te zijn niet, dat de hij of zij in de tussentijd gewoon een gelukkig leven leidt. Velen ontwikkelen wat men een ‘schijnbaar normale persoonlijkheid’ noemt. Aan de buitenkant ziet het er succesvol, gezond en normaal uit, terwijl de binnenwereld meer op dat gespannen draadje lijkt.  Alles onder (vaak krampachtige) controle… totdat het draadje knapt.

Triggers

Voor de veteraan is de trigger vaak iets wat met de oorlog te maken heeft. Een film, een helikopter die overvliegt, een plotselinge harde knal, de dood van een vriend. Voor een overlever van seksueel misbruik zijn de triggers dichter bij huis. Voetstappen op de trap, het openritsen van een broek, een bepaalde dekbedovertrek, de geur van seks… Bekende trigger-momenten zijn bijvoorbeeld als je kind de leeftijd bereikt die jij tijdens het seksueel misbruik had of de eerste keer dat je man je kind vasthoud, of als het ontroostbaar huilt. Wanneer je getriggerd wordt, komt de angst en de pijn van toen in volle hevigheid terug. Het is een uitnodiging van het leven om die pijn te gaan helen.

PTSS: praten helpt

Onbekendheid met PTSS maakt dat mensen die op latere leeftijd geconfronteerd worden met traumatische herbelevingen er soms wéér niet over kunnen praten. ‘Zit je daar nou nog mee?’ of zelfs ‘Je loopt te faken, je zoekt alleen maar aandacht.’ zijn reacties die diep kunnen raken. Het luisterend oor, dat je zo nodig hebt als je probeert te helen van seksueel misbruik, is dan ver te zoeken.

Hulp na seksueel misbruik

Gelukkig zijn er hulpverleners die zich gespecialiseerd hebben in hulp bij seksueel misbruik. Als je dus te maken hebt met bovengenoemde klachten, zoek hulp. Want, ik kan het niet vaak genoeg herhalen: Helen van seksueel misbruik kán!

Op hulpverlening na seksueel misbruik vind je therapeuten die zich hierin gespecialiseerd hebben.

In mijn boek kun je meer lezen. Over seksueel misbruik, de lange termijn gevolgen en hoe je uiteindelijk je heelwordingsproces kunt aanpakken. Want helen kán, maar het vraagt wel dat je aan de slag gaat met wat er is gebeurd.

Bestel het in onze boekenwinkel

Waarom zou je helen van seksueel misbruik?

Helen van seksueel misbruik is geen gemakkelijke weg

Als je in je jeugd seksueel misbruikt bent, heb je nogal wat herinneringen aan je verleden opgeslagen die niet zo leuk zijn om op te halen. Sommige mensen kiezen er dan ook voor om het hele proces van verwerking uit de weg te gaan, zo lang mogelijk uit te stellen of er bij voorkeur nooit aan toe komen. Een begrijpelijke keuze want zoals gezegd, helen is niet eenvoudig. Wat maakt dat mensen er soms toch voor kiezen om te helen? Wat maakt dat het belangrijk is om het oude trauma te helen?

Soms is er geen keuze

Soms heb je nauwelijks een keuze hierin. Dan komen de herinneringen ongevraagd terug door een trigger en raak je overspoeld door de beelden en emoties die op die manier wakker gemaakt worden. We spreken dan van PTSS: Post traumatische stress, die geactiveerd wordt door een gebeurtenis van buitenaf. Het heet een stoornis omdat je eigenlijk veel te laat aan het verwerken toekomt.

Getriggerd door gebeurtenissen van buitenaf

Veel overlevers van seksueel misbruik komen dit tegen, bijvoorbeeld als hun kind de leeftijd bereikt waarop het misbruik bij hen begon of als er een stressvolle gebeurtenis plaatsvindt in het heden, een verhuizing, een echtscheiding, wat het maar is dat stress oproept. De herinneringen zijn opgeslagen in het hokje “stress” dus bij nieuwe vormen van stress komen ze vaak meer op de voorgrond.

Last van de effecten van seksueel misbruik

Soms heb je gewoon veel last van de langetermijneffecten van seksueel misbruik. Je voelt je een toeschouwer in je eigen leven of je bent hyper-alert op alles, met name rondom vertrouwen en grenzen. Je heb angsten die je op geen enkele andere manier kunt verklaren of je hebt een probleem in je seksleven. Dat kan allerlei vormen aannemen, van er totaal niet van kunnen genieten tot zich herhalende fantasieën hebben over misbruik en geweld tijdens de seks en daar enorm van schrikken of juist opgewonden van raken. Al dat soort dingen staat een gezond, “normaal” en gelukkig leven danig in de weg. Als je daarbij de relatie legt naar het verleden, naar het seksueel misbruik uit je jeugd heb je een concreet handvat om dit soort problemen aan te pakken.

Waarom ik ging helen van seksueel misbruik

In mijn leven was het de realisatie dat ik op 30 jarige leeftijd nog nooit een relatie had gehad die mij wakker schudde (naast enkele van de omstandigheden die ik in mijn boek nader omschrijf). Ik voelde me een toeschouwer in mijn leven en steeds meer van wat ik ondernam faalde op allerlei mogelijke manieren. Toen ik het seksueel misbruik eenmaal erkende en herkende als de bron van veel van deze ellende was het mij meteen duidelijk: Ik zou dat stuk van mijn jeugd aan moeten kijken, als ik tenminste een gelukkig leven wilde.

In tien jaar door het proces heen

Vanaf die tijd heeft het nog 10 jaar geduurd voordat ik door het proces heen was. Niet 10 jaar van voortdurend therapie, god zij dank. Na elke stap die ik met therapie maakte, kwam er een periode van relatieve rust waarin dingen hun plek weer vonden. Tot er weer een nieuw stuk aangepakt kon worden. Inmiddels ben ik geheeld. Ik kan nog wel eens ergens “in schieten”, maar dat is een bliepje op de radar, geen grote traumatische en dramatische gebeurtenis waardoor ik uit mijn evenwicht raak.

Helen van seksueel misbruik is een randvoorwaarde voor een gelukkig leven

Helen geeft je niet per definitie een gelukkig leven, dat doe je helemaal zelf, maar het is wel een randvoorwaarde. Zonder te helen van seksueel misbruik kon ik in elk geval niet anders dan een soort half-leven ervaren, waarbij de onderdrukking van mijn emotionele zelf mijn belangrijkste overlevingsmechanisme was. Maar je kunt niet selectief emoties uit zetten, het lijkt erop dat het alles of niets is. Dus als je kiest voor het onderdrukken van de pijn uit het verleden kies je er ook voor om de mogelijkheid van gelukzaligheid en vervulling af te sluiten. Dat is waarom ik er voor gekozen heb om te helen van seksueel misbruik.

Wil jij ook helen?

Wil jij je verleden achter je kunnen laten en van het leven, in al zijn rijkdom en volheid, leren genieten? Een goede start is dan om mijn boek te lezen. Dan krijg je een indruk van de klus die voor je ligt. Met de zelftest uit het boek kun je bepalen waar je staat in het proces van helen.

Bestel het boek hier

Seksueel misbruik gebeurt gewoon thuis

Seksueel misbruik thuis

De laatste tijd hoor je veel over seksueel misbruik op radio en televisie. Over politici, priesters, jeugdzorg en mensen in de media. Met al die aandacht zou je bijna gaan vergeten dat veel misbruik gewoon thuis gebeurt. Dat het meestal niet een vreemde is, niet de enge man op straat waar we al onze kinderen voor waarschuwen: “Nooit met vreemde mensen meegaan!!”

Statistieken over seksueel misbruik van minderjarigen

Uit de statistieken blijkt dat slechts rond de 3 % van het seksueel misbruik gepleegd wordt door de befaamde ‘enge man’. De rest van de plegers zijn vaders, moeders, broers en zussen, ooms en tantes en vaak ook opa’s en oma’s, neven en nichten. Zo’n 30% zijn de mensen die het kind goed kent. De pastoor of de zwemleraar, een buurman, de coach van turnen of een leraar op school.

Veel kinderen zijn thuis niet veilig

Meer dan 50% van de daders van seksueel misbruik is directe familie van het slachtoffer. Het kind is thuis niet veilig en de dader heeft veel macht over het kind. Dat maakt het moeilijk om over wat er gebeurt te praten. Je ziet dan ook dat mensen soms pas na 10, 20 of zelfs langer pas gaan praten over wat hen is aangedaan. Al die tijd zijn ze alleen met een groot geheim.

Collectieve oogkleppen over seksueel misbruik

Het lijkt erop dat we bij seksueel misbruik niet echt durven kijken naar wat er aan de hand is en er al helemaal niet open over durven te spreken. Vooral als het dicht bij huis gebeurt. Toch is dat wat er zo nodig is om te helen.

Afleiding van de werkelijkheid

Zodra het erover gaat, zoals bij #metoo zie je dat de discussie niet meer over de inhoud en de omvang van het probleem gaat. Men zoekt afleiding door zich te richten op de geloofwaardigheid van dat éne beroemde slachtoffer. Of probeert zich tegen de ongemakkelijke waarheid van zoveel slachtoffers te beschermen door ‘#metoo loopt uit de hand’ te roepen.

Collectieve verdringing: de maatschappij geeft niet thuis

Doordat seksueel misbruik niet bespreekbaar is, laten we als maatschappij de slachtoffers in de steek. De uitdaging voor onze maatschappij is om de collectieve verdringing te boven te komen. Om het valse gevoel van veiligheid los te laten en de werkelijkheid onder ogen te zien: Het gebeurt. Ook bij jou in de straat. Bij jou in het flat. Misschien zelfs bij jou in huis.

Het begint met herkennen en erkennen

Om te kunnen omgaan met seksueel misbruik, moet je weten hoe het beestje eruit ziet. Je moet weten wat kenmerken zijn van misbruikers, hoe kinderen kunnen reageren als ze misbruikt worden en wát je dan kunt doen.

Informeer jezelf

In onze boekenwinkel vindt je diverse boeken over seksueel misbruik en incest. Informeer jezelf en begin met helen. Je bent het waard!