De hulpverlening als supermarkt

Iedereen weet waar hij of zij last van heeft

Niet iedereen weet of ze daadwerkelijk seksueel misbruikt zijn. Dat is waar. Maar iedereen weet waar ze last van hebben. Welke symptomen hen het leven zuur maken. Vraag een willekeurige cliënt waar zij het meeste last van hebben en ze hebben een antwoord. Voor de één is dat herbelevingen, een ander heeft juist last van depressieve gevoelens en een derde heeft vooral angsten. Soms weten mensen niet of ze seksueel misbruikt zijn en vinden ze het belangrijk om dat te weten te komen. Een goede therapie gaat in op de vraag van de cliënt. En laat mensen hun eigen antwoorden kiezen.

De hulpverlening als een supermarkt voor therapie

Voor elk van de symptomen van seksueel misbruik geldt, dat er tientallen soorten therapie zijn om daar overheen te komen. EMDR en trauma-therapie hebben mogelijk een plek in het helen van het trauma (vooral bij enkelvoudig trauma), maar de dilemma’s rondom intimiteit en seksualiteit, eetproblemen en sociaal maatschappelijke problemen los je daar niet mee op.

Er zijn geen eenvoudige antwoorden

Laten we elkaar niet wijsmaken dat er eenvoudige en eenduidige antwoorden zijn op helen van seksueel misbruik. Laten we het aanbod aan hulpverlening in de breedte zien als een soort supermarkt, waar ieder zijn eigen merk en product kiest. De metafoor doortrekkend, laten we labels creëren: wat zijn de ingrediënten van deze therapie? Wat zijn de bijwerkingen? Contraïndicaties: Welke allergenen zitten er in?

Wat staat er in de schappen?

In de schappen bij de hulpverlening staat therapie in alle soorten en maten. Als alles door elkaar staat heb je als cliënt geen overzicht. Dan is het dus handig als het therapie aanbod een beetje gesorteerd is. Op zijn minst moet duidelijk worden wat iemand doet en waar iemand aan werkt.

In welk schap moet je zoeken? Hulp van het ‘winkelpersoneel’

In supermarkten staan soms ook producten op een, voor de klant, onlogische manier bij elkaar. Als je ze maar kunt vinden, dat is het belangrijkst. Gelukkig maakt internet een goede bewegwijzering mogelijk. Je kunt daarbij denken aan vindbaarheid op klacht, op doel van de therapie, op werkwijze en zelfs op de financiering vanuit de verzekering. Als die gegevens te vinden zijn op de website van de aanbieder (het winkelpersoneel) zijn we al een heel eind.

Wat staat er op het label?

Helaas zijn we daar nog niet. Niet alle aanbieders op de ‘hulpverleningsmarkt’ hebben duidelijke informatie op hun website staan. Lang niet alle aanbieders zijn vindbaar via google. Hulpverleners die zijn gespecialiseerd in hulp bij seksueel misbruik zijn moeilijk te vinden. Ook zijn er nogal wat therapeuten die een klant met seksueel misbruik verleden weigeren, omdat ze daar niet mee om kunnen gaan. Handig om dat te weten voordat je een intake gaat doen.

Wegwijzer in Traumaland

Er zou een plek moeten zijn waar mensen die gespecialiseerd zijn in seksueel misbruik, hun aanbod kunnen plaatsen. Met alle ‘ingrediënten’ die op hun label thuishoren, zodat je als klant goede informatie krijgt. Dat is waarom we een nieuwe website zijn begonnen.

De nieuwe plek daarvoor heet….

‘Wat wél werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’

Wat wél werkt! Hulpverlening na seksueelmisbruik

Inmiddels hebben we ook aardig wat therapeuten en hulpverleners ‘in de schappen’ staan. Het aanbod in deze supermarkt is nog wat smal, maar wel gevarieerd. We zoeken altijd nog nieuwe hulpverleners die hier een bijdrage aan willen leveren.

Meer en meer informatie

Naast de informatie op het ‘label’ zijn er ook steeds meer gedetailleerde informatie over hoe bepaalde therapieën werken als ze toegepast worden bij seksueel misbruik. Noem het een bijsluiter. In elk geval is ook daar veel te lezen.

Ervaringsdeskundige hulpverlener, kom uit de kast!

Een oproep aan ervaringsdeskundige hulpverleners: Kom uit de kast!

Tijdens de lancering van mijn eerste boek kwam ze op mij af. Een jeugdzorgmedewerker die al jaren werkt met jongeren. Maar al te vaak zijn deze jongeren uit huis geplaatst vanwege seksueel misbruik. Ze vertelt mij dat zij ook seksueel misbruikt is, maar dat ze dit niet aan haar collega’s durft te vertellen.

“Als ervaringsdeskundige wordt je niet serieus genomen”

Ik hoor het vaker. Allerlei zorgprofessionals, begeleiders, hulpverleners die werken met misbruikte kinderen, zijn bang zijn om hun collega’s te vertellen dat ze zelf ervaringsdeskundig zijn. Ze zijn bang dat ze niet meer serieus genomen worden of zelfs ontslagen zullen worden. Alsof je deskundigheid als hoog opgeleide professional er dan niet meer toe doet.

De meerwaarde van ervaringskennis

Hoog opgeleide professionele hulpverleners die seksueel misbruikt zijn hebben een meerwaarde die niet te onderschatten is. Als zij die meerwaarde kunnen inbrengen zal de zorg daar wel bij varen. Want als ervaringsdeskundige hoor je meer, zie je meer, ben je je meer bewust van signalen, ook de ‘negatieve’ signalen. De dingen waar juist níet over gesproken wordt. Als professioneel hulpverlener kun je bovendien die signalen beter duiden dan iemand die alleen maar ervaringskennis heeft.

Ervaringsdeskundige professionals

 

Kom uit de kast. Laat je collega’s weten dat jij eerste hands kennis hebt van seksueel misbruik. Presenteer deze kennis als een meerwaarde. Ja, dat is kwetsbaar en ja, daar wordt niet altijd even goed op gereageerd. Maar ja, dat is precies wat jouw klanten ook overkomt als zij met hun verhaal naar buiten komen en ook daar kun je het over hebben met elkaar. Het is belangrijk want naast de meerwaarde is het er niet over praten een levensgroot risico.

Te weinig rugdekking

Elke hulpverlener heeft intervisie nodig, zeker als ze met seksueel misbruikte klanten te maken hebben. ‘Zie ik dit goed’ is een intervisievraag. Maar ook ‘Het raakt me, kun je mij even opvangen’ is een intervisievraag. Intervisie is je rugdekking en als jij niet uit de kast bent over jouw verleden van seksueel misbruik, wordt het lastig om die laatste vraag in te brengen. Doe dat lang genoeg en je gaat onderuit.

(on)Veilige organisaties

Dat brengt me terug bij de jeugdzorgmedewerker van de eerste alinea. Zij durft het niet te zeggen tegen haar collega’s. Dat betekent dat er een onveilige sfeer is in de organisatie. Het is namelijk niet dat ze er niet over kan praten, ze sprak er immers met mij over? Een onveilige organisatie is ook voor de cliënten geen prettige plek om te zijn. Voor hulp aan seksueel misbruikte klanten is openheid en veiligheid een voorwaarde.

 

Basiskennis voor elke hulpverlener

Hoe werk je aan openheid, veiligheid en lever je trauma-geïnformeerde zorg, ook aan jongeren? Het begint met voldoende kennis over seksueel misbruik. In mijn boek kun je de basiskennis vinden die elke hulpverlener zou moeten hebben over seksueel misbruik.

Hier te koop!

Werken aan veiligheid en openheid

Het is van belang om binnen de organisatie te werken aan de bespreekbaarheid van seksueel misbruik. Om het onderwerp regelmatig te agenderen en helder te focussen op de langetermijneffecten van seksueel misbruik en hoe die spelen bij jullie op de werkvloer. Daartoe verzorg ik interactieve trainingen en lezingen, toegespitst op de werksituatie bij jullie.

Boek hier een interactieve lezing of training

10 gouden regels voor hulpverleners bij seksueel misbruik

Een helder verzoek van een overlever van seksueel misbruik aan de hulpverlening, er zijn natuurlijk meer regels, maar vanuit de klanten gezien is dit een top tien!

Als je mij wilt helpen, houdt hier dan rekening mee:

  1. Heb geduld met me terwijl ik uitvogel of ik je durf te vertrouwen
  2. Laat mij je mijn verhaal vertellen. Het hele verhaal. Op mijn eigen manier
  3. Accepteer dat wat ik ook gedaan heb, ik mijn best heb gedaan. Ik heb gedaan wat mij indertijd het beste leek
  4. Ik ben geen statistiek. Ik ben deze persoon, uniek en bijzonder
  5. Oordeel niet over mij. Ik ben niet goed of slecht, ik ben die ik ben en dat is alles wat ik kan zijn
  6. Ga er niet van uit dat je het beter weet dan ik. Jij weet alleen wat ik jou vertel over mij. Dat is altijd maar een deel van wie ik ben
  7. Denk nooit dat je weet wat ik moet doen. Dat weet je niet. Ik ben soms in de war, maar ik ben nog steeds de expert van mijn eigen leven
  8. Belast me niet met jouw verwachtingen, ik heb al genoeg moeite om met die van mij om te gaan
  9. Luister naar mijn gevoelens niet slechts mijn woorden en accepteer ze allemaal. Als jij dat niet kunt, hoe moet ik het dan ooit leren?
  10. Red mij niet. Dat kan ik zelf wel. Ik was slim genoeg om hulp te zoeken, toch?

De hulpverlening verbeteren

Als we de hulpverlening willen verbeteren, dan zijn dit de eerste dingen waaraan gewerkt zal moeten worden. Ik merk aan verhalen van klanten dat het in de GGZ juist op deze punten vaak mis gaat. Therapeuten die zich wel aan deze regels (willen) houden, lopen vaak aan tegen de regels binnen de grotere instituten. Ze raken burn-out of kiezen er na verloop van tijd voor om ‘voor zichzelf’ te beginnen.

Voor zichzelf?

Dat ‘voor zichzelf’ beginnen is eigenlijk een verkeerde benaming, omdat ze juist voor hun cliënten doen. Meestal begint een coach of therapeut geen eigen praktijk omdat ze zo ondernemend zijn, maar omdat ze een nood zien die niet bediend wordt in de bestaande structuren.

Hulpverlening na seksueel misbruik

Dat is ook de impuls van waaruit ik voor mezelf ben begonnen, zo’n 13 jaar geleden inmiddels. En vanuit eenzelfde motivatie ben ik samen met Agnes ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’ begonnen. Omdat ik in mijn kleine praktijk niet iedereen kan helpen. Omdat er andere therapeuten zijn die wél met deze regels kunnen werken. Om mensen te helpen die andere therapeuten ook te vinden.

Ben jij op zoek naar hulp? Kijk dan eens of je hier een therapeut kunt vinden die je kan helpen: Hulpverlening na seksueel misbruik

Praten over seksueel misbruik verplichte vaardigheid in jeugdzorg

Doorbreken van het taboe rondom seksueel misbruik

In het kwaliteitskader ‘Voorkomen van seksueel misbruik in de jeugdzorg’ en het rapport Samsom en Deetman komt naar voren, hoe schokkend vaak seksueel misbruik niet gesignaleerd wordt. De oplossing die in het kwaliteitskader verplichtend wordt ingesteld, is het trainen van vaardigheden in het praten over seksualiteit, voor werkers in de jeugdzorg.

Verbazing over de huidige gang van zaken

Mensen die nooit met jeugdzorg te maken hebben gehad, reageren vaak verbaasd op het feit dat er in jeugdzorginstellingen niet of weinig over seksualiteit gepraat wordt. Ik herinner me ook dat ik verrast was, toen ik daar te werken kwam, hoe weinig bespreekbaar het in werkelijkheid was.

Niet dat het niet speelde in de groep …

En dat terwijl we te maken hadden met gekwetste jongeren, 16/17 jarigen die aan het experimenteren waren met seks. Die in gemengde groepen woonden. Die soms (vaak) seksueel misbruik en geweld hadden meegemaakt. Juist met deze groep is het van groot belang dat er over seksualiteit gepraat wordt. Al was het alleen maar, omdat als jouw eigen grenzen stelselmatig overschreden zijn, je niet vanzelfsprekend leert waar de grenzen van jezelf en anderen lopen.

Laat de jongeren niet in de steek

Door het taboe laten we kinderen, jongeren in hun eentje worstelen met het seksueel misbruik dat hen overkomt. Door er niet open over te praten, houden we het seksueel misbruik in stand. Leer hoe je uit kunt reiken naar een kind, zelfs als de muur van afweer je terug doet deinzen. Achter die muur zit een bang kind en die hoort je. Ook als jij daar niets van merkt, hoort ze je.

Praten over seksueel misbruik voor zorgprofessionals

Ik heb een boodschap aan de zorgprofessionals van vandaag en morgen. Inmiddels is de politiek het met me eens: Je kunt niet werken met ‘probleemjongeren’ zonder seksualiteit bespreekbaar te hebben. Ik heb heel veel zin in de gastlessen die ik op diverse hogescholen straks ga geven.

Inhaalslag voor zorgprofessionals

Naast de studenten van nu zal er een inhaalslag gemaakt moeten worden door de mensen die nu al werkzaam zijn in de Jeugdzorg. Mijn collega’s van voorheen, voor wie het bespreekbaar maken van seksualiteit zeker niet vanzelfsprekend was (uitzonderingen daargelaten). Voor deze groep ben ik een training aan het ontwikkelen. Een leuke en zinvolle klus waar ik graag mijn tanden in zet.

Update:

Inmiddels loopt de eerste verdiepingstraining en staat er één gepland voor januari 2019. Lees hier meer over het programma.